De Orinoco, een van de langste rivieren van Zuid-Amerika, was al flink vervuild door land- en mijnbouw. Nu dreigt in Venezuela ook zware schade door een nieuwe illegale goudkoorts.
De illegale zoektocht naar goud leidt in Venezuela tot ontbossing, bodemerosie en watervervuiling. Dit heeft directe gevolgen de biodiversiteit en het de ecosysteem. De impact is niet alleen groot in Venezuela, ook in het hele zuidoostelijke Caraïbische gebied en het noordwesten van Zuid-Amerika is de aangerichte schade zichtbaar, zeggen Venezolaanse biologen aan persbureau IPS.
„Mijnbouwbedrijven, de overheid, het leger en verschillende gewapende groepen profiteren van deze situatie, die gecontroleerd wordt door misdaadbendes, maar niemand neemt verantwoordelijkheid voor de enorme sociale en ecologische gevolgen”, zegt bioloog José Rafael Ferrer, lid van de Venezolaanse Vereniging voor Ecologie. „Het gebruik van kwik, cyanide en andere verontreinigende stoffen heeft grote invloed op waterlopen in het stroomgebied.”
In februari 2016 creëerde de Venezolaanse president Maduro per decreet het Mijnbouwgebied van de Orinoco, een zone van 111.843 vierkante kilometer die het statuut van Zone voor Nationale Strategische Ontwikkeling kreeg. Door de daling van de internationale olieprijzen was Venezuela in een grote crisis beland. Maduro meende dat goud en andere mineralen olie zouden vervangen als enige bron van deviezen voor het land.
Het bekken van de Orinoco, dat met zijn 990.000 vierkante kilometer na de Amazone en La Plata de grootste is in Zuid-Amerika, trekt door het zuiden van Venezuela tot in het naburige Colombia waar de rivier ontspringt. Met een lengte van 2.140 kilometer is het een van de langste rivieren van Zuid-Amerika. De zone waarin mijnbouw is toegestaan beslaat bijna 12 procent van het nationale grondgebied en een kwart van het Venezolaanse Amazonegebied.
Vilisa Morón Zambrano, voorzitter van de Venezolaanse Vereniging voor Ecologie, zegt dat de mijnbouw de laatste 10 of 15 jaar op illegale wijze begon te groeien. „Als gevolg van de economische crisis heeft de regering in 2016 een wettelijk kader gecreëerd, maar in feite veranderde de situatie niet veel. We schatten in dat goudmijnen de laatste tien jaar 9 procent van de ontbossing in het gebied hebben veroorzaakt.”
De Nederlandse antropoloog Bram Ebus reisde in 2016 door het gebied. „Maduro beweerde destijds dat er 150 mijnbouwbedrijven uit 35 landen geïnteresseerd waren om te investeren in het gebied, maar de realiteit is dat er geen internationaal kapitaal van formele bedrijven aanwezig is in het mijnbouwgebied van de Orinoco. De activiteit is overgenomen door de georganiseerde misdaad, waaronder Colombiaanse oud-guerrillero’s, met medeweten van de politie en het leger van Venezuela.”
Op een bijeenkomst vorige week in Trinidad en Tobago luidden tweehonderd Latijns-Amerikaanse biologen de alarmbel. Het ongecontroleerde gebruik van zware metalen heeft nu al gevolgen voor de gezondheid van de bewoners in het gebied, stellen ze in een open brief. Bij leden van ten minste twee inheemse gemeenschappen die in de buurt van mijnbouwactiviteiten leven zijn hoge kwikniveaus gemeten in het bloed.