NRC checkt: ‘Eenverdiener betaalt tot zes keer meer belasting’

De aanleiding

Gert-Jan Segers ging er zaterdag hard in: „Mark Rutte gedraagt zich als een vijand van het gezin”, zei hij tegen zijn achterban. Reden voor zijn uitspraak: gezinnen met een kostwinner (Segers bracht op het congres een gezin in beeld, waarbij de vader werkt en de moeder voor de kinderen zorgt) „betalen vele malen meer belasting” dan gezinnen met een even hoog inkomen, waarin beide ouders werken.

We checken de meest concrete en brisante uitspraak uit de geschreven tekst van Segers: „Aan het begin van deze kabinetsperiode moest een gezin met één kostwinner twee keer zoveel belasting betalen als tweeverdieners. Nu is dat opgelopen tot zes keer zoveel.”

Waar is het op gebaseerd?

De ChristenUnie stuurt bij navraag tabellen waaruit blijkt dat de belastingdruk voor eenverdieners is opgelopen tussen 2012 en 2017, vergeleken met tweeverdieners. De ChristenUnie vergelijkt daarvoor twee specifieke huishoudens. Eén met een kostwinner die 40.000 euro bruto verdient, en een waarin twee mensen ieder 20.000 euro verdienen (het minimumloon), samen 40.000 euro dus. Beide huishoudens hebben twee kinderen.

Dan blijkt dat het kostwinnershuishouden in 2012 bijna 10.000 euro belasting betaalde, terwijl het tweeverdienershuishouden iets meer dan 4.600 euro belasting betaalde. Dat is inderdaad ruim twee keer zoveel.

Bij het aftreden van het kabinet in 2017 betaalt de eenverdiener iets meer belasting dan in 2012: 10.300. De tweeverdieners betalen in 2017 echter veel minder belasting dan in 2012, namelijk 1.836 euro. De eenverdiener betaalt in 2017 dus 5,6 keer zoveel belasting. Afgerond is dat zes keer zoveel.

En, klopt het?

Het ministerie van Financiën bevestigt dat de berekeningen van de ChristenUnie kloppen. Maar wijst er wel op dat de ChristenUnie twee zeer specifieke huishoudens vergelijkt. In huishoudens waarin twee maal het minimumloon wordt verdiend is de belastingdruk nou eenmaal laag, een direct gevolg van het beleid van dit kabinet om lagere inkomens te ontzien. De belastingkorting voor werkenden (arbeidskorting) is daarom tijdens dit kabinet verdubbeld, van ongeveer 1.500 naar ruim 3.000 euro. Een huishouden met een kostwinner krijgt die korting één keer, tweeverdieners juist twee keer. Dat verklaart de grote stijging in relatieve belastingdruk in het voorbeeld van de ChristenUnie.

Nog een oorzaak van de toename: sinds 2009 wordt de zogenoemde ‘aanrechtsubsidie’ stapsgewijs verlaagd. Een niet-werkende partner van een eenverdiener had vroeger volledig recht op de algemene heffingskorting. Om vrouwen te stimuleren om te werken, wordt die belastingkorting tot 2024 afgebouwd. Er is nog een belastingkorting waar tweeverdieners wel recht op hebben en kostwinners niet: de inkomensafhankelijke combinatiekorting.

Vraag is nu: geldt dit enorme verschil voor alle gezinnen? Nee. Kostwinners hebben doorgaans wel last van een hogere belastingdruk dan tweeverdieners die samen hetzelfde inkomen verdienen als de kostwinner. Bijvoorbeeld bij een huishoudinkomen van 1,5 keer modaal betaalt de kostwinner 36 procent belasting en de tweeverdiener 22 procent.

Overigens is de belastingdruk voor alleenstaande ouders 25 procent. Als Segers stelt dat Rutte zich gedraagt als een vijand van het gezin, dan doelt hij dus op slechts één soort gezinnen: die met twee ouders en één kostwinner.

Conclusie

Betalen eenverdieners tot wel zes keer meer belasting? Omdat Segers schrijft ‘tot zes keer meer’ beoordelen we de stelling als waar. We maken daarbij de kanttekening dat voor veel gezinnen het verschil in belastingdruk veel minder groot is.