Tikhala Itaye
NOS Nieuws

'Sommige levens zullen we niet langer kunnen redden'

  • Rinke van den Brink

    Redacteur gezondheidszorg

  • Rinke van den Brink

    Redacteur gezondheidszorg

De financiering van de aanpak van hiv/aids staat in veel landen zwaar onder druk. Tot nu toe betaalden vooral de Amerikanen voor hiv/aids programma's in de hele wereld. Het besluit van de Amerikaanse president Trump om niet langer geld te geven aan organisaties die hulp geven bij abortussen doorkruist dat.

Diezelfde organisaties geven voorlichting over het gebruik van condooms, een belangrijk middel in de strijd tegen hiv/aids. Ze geven ook andere hulp op dat gebied.

Op een bijeenkomst op de grote internationale aidsconferentie in de RAI in Amsterdam werden de eerste gevolgen van de maatregelen geschetst. En die zijn heftig volgens verschillende onderzoekers.

Klinieken dicht

In Mozambique bijvoorbeeld, maar ook op andere plekken, gaan kleine, gespecialiseerde klinieken dicht waar bevallingszorg wordt gegeven en waar op hiv getest wordt. De vrouwen die daar kwamen kunnen nu alleen naar grote staatsziekenhuizen, waar ze zich niet veilig voelen.

"Ik vrees", zegt Harvard-onderzoeker Brian Honermann, "dat we die groepen gaan kwijtraken en niet langer hun levens zullen kunnen redden."

Louise Orza deed onderzoek in Cambodja en Malawi naar de eerste gevolgen van de Amerikaanse maatregel. "In 2016 waren we in staat om 27.000 vrouwen in die landen te helpen met een abortus. In 2017 nog maar 6000."

SheDecides

De vorige Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking Liliane Ploumen reageerde meteen na Trumps besluit met het opzetten van SheDecides. "Ploumen riep wereldleiders, kunstenaars en allerlei anderen bijeen", zegt Tikhala Itaye, de voorzitter van de wereldwijde beweging die SheDecides is geworden.

"Het gaat hier om de levens van meisjes en vrouwen. Om hun seksuele rechten en recht om te kiezen of ze wel of niet kinderen willen. Hun recht op zelfbeschikking over hun eigen lichaam."

Itaye vertelt dat vooral de kleine hulporganisaties die het werk in het veld doen zwaar getroffen worden. "Ngo's die tien of vijftien medewerkers hadden, hebben er nu nog twee of drie. Meisjes krijgen geen veilige abortussen meer. Ze gebruiken glas, een stok of hete olie om een abortus bij zichzelf op te wekken. En de moedersterfte stijgt."

De advocate uit Malawi vindt ook dat hulporganisaties veel te lang, veel te afhankelijk zijn geweest van geld uit de Verenigde Staten. "Dat maakt SheDecides zo'n belangrijk initiatief. We hebben intussen 450 miljoen euro binnengehaald. Geld dat meteen naar de getroffen ngo's gaat. Het is lang niet genoeg. Maar het is een mooie start."

Enorme gevolgen

De financiële gevolgen van Trumps besluit voor de getroffen ngo's en dus uiteindelijk voor de mensen die hulp ontvangen - gaan enorm zijn. "Trump gaat zelfs de financiering stopzetten van hulporganisaties die met hun eigen geld of geld van andere donoren abortushulpverlening geven", vertelt Anton Pozniak. Hij is op de conferentie in Amsterdam gekozen tot de nieuwe voorzitter van de International Aids Society. "Ook als het Amerikaanse geld helemaal niet voor abortuszorg gebruikt wordt."

De afgelopen drie jaar gaven de Amerikanen ongeveer 6,5 miljard dollar voor de aanpak van hiv/aids. Ruim vijf miljard ging naar 260 Amerikaanse hulporganisaties, de rest naar zo'n vijfhonderd niet-Amerikaanse hulporganisaties.

Die moeten allemaal, bij een nieuwe subsidieaanvraag, aangeven dat ze zich aan het verbod gaan houden om zelfs maar te spreken over de mogelijkheid van abortus. Anders krijgen ze geen geld meer van de Amerikaanse overheid.

Uitzondering

Alleen in Zuid-Afrika lijken hulporganisaties en vooral de vrouwen die hulp krijgen aan Trumps maatregel te ontsnappen. "Dat komt omdat expliciet in de Zuid-Afrikaanse grondwet staat dat artsen en hulpverleners patiënten volledig moeten informeren, niet alleen over de behandeling die ze voorstellen maar ook over alle alternatieve mogelijkheden. Daar kan abortus dus ook bij horen."

Als zo'n verplichting in de plaatselijke wet staat, dan overtreden hulpverleners die het over abortus hebben niet de Amerikaanse regels.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl