Elfduizend beroepschauffeurs raken door een fout van de Nederlandse regering hun vrijstelling voor nascholing (Code 95) kwijt. Het gaat om C- en D-rijbewijshouders geboren voor 1 juli 1955. Zij werden uitgezonderd van de verplichting om nascholing te volgen, maar dat mag niet volgens de Europese richtlijn. Om na 2020 nog steeds werkzaam te kunnen zijn in de branche, moeten zij alsnog cursussen gaan volgen bij rijopleiders.

Dat heeft minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat onlangs aangekondigd. Nederland heeft op het gebied van de verplichte nascholing voor beroepschauffeurs de Europese richtlijn niet goed uitgevoerd. Chauffeurs geboren voor 1 juli 1955 kregen namelijk tot een paar jaar geleden de Code 95 op hun rijbewijs, terwijl ze hier niet de verplichte nascholing voor hebben gevolgd. Per 1 juni 2015 is deze uitzondering geschrapt en is Nederland gestopt met het ‘cadeau geven’ van de Code 95.

Dit is echter niet voldoende voor de Europese Commissie. Om te voorkomen dat deze zaak voor het Hof van Justitie belandt, kondigt minister Van Nieuwenhuizen aan dat de groep chauffeurs die de Code 95 cadeau kreeg, alsnog de schoolbanken in moet. Het kabinet gaat een wetswijziging voorstellen die het mogelijk maakt de verstrekte codes in te trekken.

30.000 chauffeurs

Uit onderzoek in opdracht van het ministerie blijkt dat het om ongeveer 30.000 chauffeurs gaat die hiermee te maken zullen krijgen na inwerkingtreding van de wet, van wie ongeveer 11.000 beroepschauffeurs. De beroepschauffeurs zullen alsnog op tijd nascholing moeten volgen om beroepsmatig te kunnen blijven rijden. De overige rijbewijshouders zijn alleen verplicht hun rijbewijs om te wisselen voor een exemplaar zonder Code 95.

De verwachting is dat er te weinig capaciteit beschikbaar is in de opleidingsbranche om de 11.000 chauffeurs de  nascholing aan te kunnen bieden. Het gaat hierbij met name om de capaciteit voor de praktijktrainingen. Daarom is een overgangsperiode van minstens zes maanden nodig om ervoor te zorgen dat de opleidingscapaciteit niet overloopt.

Subsidie nodig

Volgens het onderzoek zal het lastig zijn om de chauffeurs ervan te overtuigen nu alsnog nascholing te gaan volgen. Stakeholders vinden dat hier geld voor nodig is: de nascholing moet gratis worden, of vergoed worden door de werkgever. “Meerdere stakeholders geven aan dat zij vinden dat de overheid tekort is geschoten; de sector mocht ervan uitgaan dat de vrijstelling voor de nascholing in lijn was met Europees recht. Nu dit niet het geval blijkt te zijn, moet de overheid dit dan ook repareren”, aldus de onderzoekers.

Volgens ‘een van de vakbonden’ is het probleem in de transportsector het grootst. Dit wordt overigens door een van de belangenverenigingen uit de sector tegengesproken: de oudere chauffeurs met vrijstelling worden wel degelijk (na)geschoold, het probleem is vooral dat deze nascholing niet werd geregistreerd bij het CBR, omdat dit 20 euro kostte. Volgens het CBR is hier een reparatie-actie op uitgevoerd die ertoe heeft geleid dat circa duizend chauffeurs alsnog hun nascholing hebben geregistreerd.

Uit het onderzoek komt naar voren dat met name in de OV-sector de nascholing voor oudere chauffeurs vanaf het begin wordt gedaan. De touringcarsector voorziet een groot probleem bij het verplicht volgen van nascholing. De sector leunt zwaar op oudere chauffeurs, en vervangers zijn lastig te krijgen.

Niveau nascholing

Meerdere stakeholders laten zich tegenover de onderzoekers kritisch uit over het niveau van de nascholingsopleidingen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om vijf keer dezelfde cursus te volgen, en dan is aan de nascholingsverplichting voldaan. Ook kunnen chauffeurs opleidingen volgen die weinig tot niets met hun werk te maken hebben, zoals heftruckcursussen voor buschauffeurs.

Een enkeling geeft in het rapport aan dat het niveau van de cursussen valt of staat met het niveau van de opleider. Het kan zijn dat een rijopleider gecertificeerd is, maar dat de kwaliteit van de instructeur onvoldoende is. In een werkgroep met bonden, rijopleiders en belangenorganisaties wordt momenteel gekeken naar een mogelijkheid dat de rijschoolbranche ‘zich committeert aan een nascholing voor theorie-instructeurs’.

Verder is er behoefte aan een toetsingsmoment. Oudere chauffeurs zijn met name geïnteresseerd in (internationale)verkeersregels en verkeersborden, en verschillen hiertussen in de Europese Unie. “De cursus zou een jaarlijks karakter moeten hebben, en worden afgesloten met een toetsingsmoment, bijvoorbeeld in de vorm van een examen.”

Een woordvoerster van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft tegenover RijschoolPro deze week nog geen toelichting kunnen geven op de wijzigingen bij Code 95.

Lees ook: Europa beperkt e-learning bij Code 95 tot 12 uur