Het contrast tussen NV en voetbalclub Ajax kon de afgelopen jaren niet groter zijn. In 2016/2017 werd er voor tachtig miljoen aan spelers verkocht. Minder dan de helft daarvan werd besteed aan nieuwe spelers. Er werd dan ook een winst geboekt van maar liefst €49,5 miljoen. Overmars zal de aandeelhouders grijnzend te woord hebben gestaan. Klinkt fantastisch; was het niet. Het kampioenschap bleef uit, en tot overmaat van ramp liep de Coolsingel na achttien jaar ook weer vol. Maar ach, met de NV ging het geweldig!

Afgelopen jaar is er dan ook weinig veranderd. Wéér werd er voor ruim tachtig miljoen gecasht. Dan verwacht je dat er ook flink gespendeerd gaat worden. De Amsterdammers waren immers alweer drie jaar geen kampioen geworden. Niets was minder waar. De duurste speler die ze kochten was Maximilian Wöber van Rapid Wien: €7,5 miljoen. Dat terwijl rots in de branding Sánchez werd verkocht voor meer dan het vijfvoudige. En ook dit jaar moet de club voor voetbal in de Champions League eerst drie clubs eruit kegelen. Desalniettemin was het zakelijk een succes: €16,9 miljoen winst. Marc kon weer in z'n handen wrijven.

Maar dit jaar werd het transferbeleid ineens omgegooid. De club vocht voor het behoud van Ziyech en de Ligt. Frenkie de Jong was 'not for sale', ook al wilde Barcelona vijftig miljoen neerleggen. Ondertussen werden Tadic en Blind voor grote bedragen aangetrokken. In plaats van de helft, heeft Ajax nu het dubbele van de transferinkomsten weer uitgegeven. Waarom nu wel, en vorig jaar niet? Sánchez had ook nog een contract van vier jaar. Waarom ging die wel zo makkelijk weg?

Een groot verschil is dat de directie nu vreest voor haar eigen positie. Als een club onderpresteert, is de coach altijd de buffer tussen ontevreden fans en de directie. Als het slecht blijft gaan, wordt er pas verhaal gehaald bij de directie. Dit jaar viel de buffer weg: voor het eerst sinds 2010 vertrok een trainer vanwege teleurstellende resultaten.

Drie maanden later ging het nog niet veel beter. De spelersbus werd op 15 maart belaagd door boze supporters. En ja hoor: ze kwamen deze keer voor de directie. Ze wilden Van der Sar weg hebben, en Overmars was vast next in line geweest. De directie realiseerde zich dat het nu echt vijf voor twaalf was, en zette een cultuurverandering in. 'Blind en Tadic zijn pas het begin', liet Marc Netto vorige week optekenen. Nu moeten we hier wel bij zeggen dat de directie onder toezicht van de Raad van Commissarissen staat. Ook als Overmars eerder meer uit had willen geven, was die vast kort gehouden door de RvC.

Veel supporters begrijpen niet waarom er nu pas wordt ingegrepen. Zakelijk en sportief succes hangen toch samen? Dat valt dus reuze mee. Aan een gemiddeld jaartje Champions League voetbal verdient Ajax slechts twintig miljoen. Voor de eredivisie is er helemaal geen prijzengeld. De kans op een miljoentje extra aan televisiegelden wordt alleen iets groter als je kampioen wordt.

Waar wél geld in zit, is goed scouten en jaarlijks gokken op drie spelers van vijf miljoen. Als er één succesvol wordt, ben je meer dan dertig miljoen rijker. Zo ging het met Milik en zo ging het met Sánchez. En dus is het zuinige beleid vanuit het oogpunt van de NV vrij logisch. En die NV is dus niet per se goed voor de fans. We schreven eerder al dat de beursnotering van 1998, die bedoeld was om financieel mee te draaien met de top, niets heeft opgeleverd. Ajax moet weer een voetbalclub worden.

Het huidige aankoopbeleid moet Ajacieden redelijk hoopvol stemmen. Niét zoals in 2008 blind met geld gaan smijten en doldwaze aankopen als Sulejmani doen. Wél iets gedurfder dan Max Wöber als duurste aantrekken in een jaar dat je tachtig miljoen binnenharkt. Er moet een balans zijn tussen talenten de ruimte geven en zekerheid op stabiel voetbal. Want de jongens uit de Toekomst zijn nou eenmaal een stuk wisselvalliger dan een veteraan uit de Premier League. En dan wel goede veteranen; geen Niki Zimling, Ismael Urzaiz of Heiko Westermann. Dit jaar lijkt die balans er te zijn. We zullen zien of het wat oplevert.