VS: Hereniging van immigrantenkinderen met hun ouders nog niet op de helft

Terwijl de regering-Trump op last van de rechter immigrantenkinderen probeert te herenigen met hun ouders, heeft minister van Justitie Jeff Sessions iets anders bedacht om de toevloed van vluchtelingen in te dammen. Huiselijk geweld en bendegeweld zijn voortaan niet meer voldoende voor een asielaanvraag.

De hereniging van immigrantenkinderen met hun ouders die sinds april na het overschrijden van de Amerikaanse zuidgrens door de autoriteiten van elkaar waren gescheiden, is nog niet op de helft. Maandag waren 1.187 van de 2.551 gescheiden kinderen terug bij 879 ouders, of ‘op een andere gepaste manier vrijgelaten’. Wel hadden ruim 500 andere ouders groen licht gekregen om hun kinderen (met een enkelband) te mogen ophalen, waarbij Amerikaanse activisten soms de borg hadden betaald. Donderdag zouden van de rechter alle gezinnen herenigd moeten zijn.

Drama’s

Achter de cijfers schuilen ruim tweeenhalfduizend kleinere en grotere drama’s, meestal met een open einde. 463 ouders zijn zonder hun kinderen gedeporteerd naar het land van herkomst, vaak nadat ze te horen hadden gekregen dat dat de hereniging zou versnellen. Ruim honderd van hen overwegen nu hun kinderen achter te laten in Amerika, omdat ze daar een beter leven zouden hebben. Andere ouders zijn op borgtocht vrij en met hun kinderen herenigd, en wachten nu met enkelband op een hoorzitting en een beslissing over hun asielverzoek.

De kans dat zo’n verzoek wordt ingewilligd, is de afgelopen weken kleiner geworden. Minister van Justitie Jeff Sessions heeft een decreet uitgevaardigd dat het voor migranten uit Midden-Amerika veel moeilijker moet maken asiel te krijgen. Als ze op de vlucht zijn voor huiselijk geweld of bendes komen ze voortaan ‘in het algemeen niet in aanmerking voor asiel’, aldus Sessions.

Dit geldt niet alleen voor de recent gearriveerde gezinnen, maar ook voor de tienduizenden asielzoekers die soms al een paar jaar wachten op de behandeling van hun zaak.

Machtsmiddel

Sessions gebruikte een zelden gebruikt machtsmiddel om de nieuwe richtlijn in te voeren. Immigratierechtbanken vallen niet onder het gewone rechtssysteem maar onder het ministerie van Justitie. Ook de instantie voor beroepsprocedures valt onder dat ministerie. Sessions ‘kaapte’ een beroepsprocedure bij die Board of Immigration Appeals: de rechters werden terzijde geschoven, de minister nam het over, en bepaalde dat asiel eigenlijk alleen nog bedoeld is voor mensen die politiek worden vervolgd. Zijn uitspraak schept een bindend precedent voor alle immigratierechters: voortaan doen we het zo.

Hij lichtte zijn filosofie toe in een toespraak voor asielrechters-in-opleiding begin juni. ‘Asiel was nooit bedoeld om alle problemen te verlichten waar mensen elke dag in de hele wereld voor komen te staan’, zei Sessions.

Het lijkt erop dat immigratiebeambten de nieuwe beleidslijn ter harte nemen. Volgens de Houston Chronicle worden de laatste weken veel meer asielzoekers teruggestuurd na hun eerste gesprek met een immigratiemedewerker. Tot dusverre kwam zo’n 70 procent van de asielzoekers door deze ‘screening’, om daarna te wachten op een zitting met een immigratierechter. Nu ‘wordt iedereen geweigerd’, aldus immigratieadvocaat Carlos Garcia tegen de Texaanse krant.

Zo probeert de regering-Trump op een nieuwe manier de stroom vluchtelingen aan de grens met Mexico in te dammen: door de allereerste deur naar een legaal verblijf in Amerika dicht te gooien. Hoe minder er door die deur komen, hoe minder er vervolgens hoeven te worden vrijgelaten in afwachting van hun asielprocedure.

Het uiteindelijke doel is om het gewraakte catch-and-release te kunnen vermijden, het oppakken en weer vrijlaten van asielzoekers. Want dat was ook de strategie achter de scheiding van ouders en kinderen. Omdat kinderen maar twintig dagen mogen worden vastgehouden, dacht de regering-Trump iets slims te hebben bedacht met het zero-tolerance beleid: de ouders opsluiten voor een vergrijp, en de kinderen in een opvanghuis. Het afschrikwekkende effect was ook mooi meegenomen. Toen de ophef te groot werd, was Trump genoodzaakt met het beleid te stoppen. Hij vroeg de rechter of hij misschien tóch de ouders met hun kinderen langer dan twintig dagen mocht opsluiten. Nee, zei de rechter, waardoor Trump genoodzaakt was ze te laten gaan.

Dilemma’s

Het plan van Sessions voorkomt dat veel gezinnen überhaupt nog hoeven te worden opgesloten of opgevangen.

De nieuwe strengheid leidt al tot harde dilemma’s. Van de ouders die zijn gedeporteerd naar hun eigen land denken er volgens immigratiemedewerkers zo’n 130 over om hun kinderen in de Verenigde Staten achter te laten, omdat ze geen nieuwe kansen voor zichzelf zien. ‘We denken dat het beter is als hij in de VS blijft’, zegt José Ottoniel in zijn huis in Guatemala, in een vorige week gepubliceerd interview tegen The Washington Post. Ottoniel is een paar weken geleden gedeporteerd, zijn 10-jarige zoon Ervin zit nog in Texas. ‘Het is niet dat we niet van hem houden’, zegt Ottoniel. ‘Het is omdat we willen dat hij een kans heeft op een beter leven.’