Er wordt vooral naar de werkgever en nauwelijks naar de werknemer geluisterd
Dat was geen malse kritiek, van niet de eerste de beste afzender. De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid – voorheen: de Arbeidsinspectie – deed onderzoek naar de manier waarop de nieuwe ontslagregels worden toegepast.
Die nieuwe regels gingen drie jaar geleden in. De inspectie bekeek bijna 30.000 ontslagaanvragen die in de eerste anderhalf jaar van dat regime door uitkeringsinstantie UWV zijn beoordeeld. Conclusie: er gaat veel mis.
Er wordt maar bar weinig onderzocht of de motivatie van de werkgever om ontslag om bedrijfseconomische redenen aan te vragen klopt. Het UWV luistert daarbij vooral naar de werkgever en nauwelijks naar de werknemer. De regel die voorschrijft dat een ontslagen werknemer weer in dienst moet worden genomen als zich bij zijn oude werkgever binnen een half jaar een passende vacature aandient, werkt niet.
Waar bij de wetswijziging van 2015 al voor werd gewaarschuwd – de nieuwe regels kunnen ervoor zorgen dat vaste werknemers worden vervangen door goedkopere flexwerkers – lijkt werkelijkheid te zijn geworden.
Naar de rechter stappen kan pas helemaal aan het einde van het traject
In de oude situatie konden individuele werknemers ontslag om bedrijfseconomische redenen aanvechten bij de kantonrechter. Dat gaf hen de gelegenheid hún kant van het verhaal te vertellen en het gaf de rechter de mogelijkheid om bij de werkgever door te vragen naar de motieven voor het ontslag.
Die route kan onder de nieuwe regels niet meer worden bewandeld: alle zaken worden door het UWV behandeld en dat doet dat dus niet al te best. Naar de rechter stappen kan pas helemaal aan het einde van het traject, maar het UWV wijst de ontslagen werknemers daar niet op en bovendien is de termijn waarbinnen zo’n stap naar de rechter kan worden gezet erg kort. In de praktijk komt er van die rechterlijke toets maar weinig terecht.
Geen malse kritiek
Met haar jongste rapport stelt de Inspectie SZW de nieuwe regels expliciet ter discussie. Zoals gezegd: geen malse kritiek, afkomstig van een instantie die serieus moet worden genomen. Hoe anders is de reactie van minister Koolmees van sociale zaken. In een brief aan de Tweede Kamer legt hij de kritiek op haast achteloze wijze goeddeels naast zich neer. Niks aan de hand hoor, schrijft hij: de procedure is evenwichtig en zorgvuldig. Het UWV moet de procedure toetsen en daarbij gaat het volgens Koolmees niet om waarheidsvinding.
Een vreemde reactie. Het inspectierapport maakt genoegzaam duidelijk dat de nieuwe ontslagregels verbeterd moeten worden. Zo heel ingewikkeld hoeft dat ook niet te zijn. Het zou de minister sieren als hij naar die verbetering gaat zoeken, in plaats van ‘nietes’ te roepen.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.
Lees ook:
Minister Koolmees: Werknemers trekken niet aan het kortste eind bij ontslag
De positie van de werknemer bij ontslag is niet te kwetsbaar, vindt minister Wouter Koolmees (D66) van sociale zaken. In een brief aan de Tweede Kamer wijst hij kritiek van de Inspectie SZW, de voormalige Arbeidsinspectie, van de hand.
Inspectie vindt de nieuwe ontslagwet slecht uitpakken voor werknemers
De Inspectie SZW concludeert dat er bij ontslagprocedures nauwelijks naar werknemers wordt geluisterd. Het UWV gaat bijna uitsluitend af op informatie van het bedrijf en controleert dat niet.