Grote steden moeten bezuinigen om bijstand te kunnen uitkeren

De vier grootste gemeenten in Nederland – Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht – komen zo veel geld tekort voor hun bijstandsgerechtigden dat ze moeten bezuinigen op andere uitgaven voor hun inwoners. Dat zeggen de vier wethouders van Sociale Zaken deze woensdag in een ‘brandbrief’ aan de Tweede Kamer en staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken, PvdA).

De grote steden willen dat het ministerie het geld voor de bijstand op een andere manier gaat verdelen over de gemeenten. Al vorig jaar bleek dat een nieuw verdeelmodel, bedacht in 2015, juist voor de grootste gemeenten het slechtst uitpakte. Per jaar hebben ze ruim 100 miljoen euro te weinig om de uitkeringen te betalen.

Lees de brief van de steden (tekst gaat door na de brief):

G4 Brief Aan Tweede Kamer by NRC on Scribd

Het ministerie vroeg de steden om af te wachten wat een aanpassing van het model zou betekenen, zegt de Rotterdamse wethouder Maarten Struijvenberg (Leefbaar Rotterdam). Maar dat weten ze nu: in 2018 loopt het tekort op tot 140 miljoen. Struijvenberg: „Het resultaat is alleen maar slechter. Dat is niet langer acceptabel.”

De gedachte achter het verdeelmodel is dat gemeenten worden gestimuleerd om hun bijstandsgerechtigden aan het werk te helpen en fraude te bestrijden. Rotterdam doet dat met zijn Leefbaar-wethouder veel strenger dan Amsterdam met SP-wethouder Arjan Vliegenthart.

Struijvenberg: „Als je nu zou zien dat er een groot tekort was in Amsterdam en niet of nauwelijks bij ons, of andersom, dan kun je nog zeggen dat het te maken heeft met fout beleid. Maar zo is het niet. Dan is het dus een fout model.”

Zijn collega Vliegenthart zegt dat Klijnsma „loopt te klooien met het model”. „Ik vind dit echt heel raar, als je bedenkt dat zij tegen ons steeds zegt dat wij haar belangrijkste partners zijn in de uitvoering van het sociaal beleid.”

Rotterdam komt dit jaar 43,6 miljoen euro tekort en volgend jaar 56 miljoen, op een totaal budget van ruim 500 miljoen voor de bijstand. Amsterdam heeft voor dit jaar 25 miljoen euro extra nodig en volgend jaar zo’n 35 miljoen (op een totaal van 557 miljoen).

Volgens de vier steden zou het ministerie er bij de verdeling rekening mee moeten houden dat bijstandsgerechtigden in grote gemeenten duurder zijn. Door de concurrentie met studenten hebben werklozen bijvoorbeeld minder kans om zelf nog wat bij te verdienen.

In een debat in de Tweede Kamer over verdeling, eind oktober, heeft Klijnsma gezegd dat ze zal laten onderzoeken of de rol die grote steden hebben in een regio, door de voorzieningen die er zijn, invloed hebben op het aantal bijstandsgerechtigden dat er woont. De Tweede Kamer praat volgende week met Klijnsma over haar begroting voor volgend jaar.

Het ministerie reageerde op woensdagmiddag nog niet op de brief van de vier wethouders.