In Amerika mag een nieuw soort medicijn tegen malaria worden gebruikt. Dat is goed nieuws, stelt malaria-onderzoeker Robert Sauerwein van het Radboud UMC in Nijmegen. "Vooral omdat het zo makkelijk te gebruiken is."
Tafenoquine. Zo heet het 'wondermiddel' waar BBC News vandaag over berichtte en waarmee malaria kan worden genezen. De autoriteiten hebben toestemming gegeven om het middel te gebruiken in de Verenigde Staten.
Nuance
Wel is er enige nuance nodig, stelt Robert Sauerwein, die al jaren onderzoek doet naar malaria-geneesmiddelen. Want ja: het is goed nieuws, maar: het middel bestaat al heel lang. "Niet het geneesmiddel, maar de stof die erin zit is al heel lang in the picture bij onderzoekers", legt hij uit. "Het is tien jaar geleden ontdekt en nu heeft het eindelijk het stadium bereikt dat het ook daadwerkelijk als geneesmiddel kan worden gebruikt. Dat was tot nu toe altijd onzeker."
Het middel is 'een zusje' van een al bestaand medicijn tegen malaria. "Maar dat bestaande medicijn moet je veertien dagen lang slikken. Dat is lang en kostbaar, vooral voor mensen in Afrikaanse derdewereldlanden waar malaria veel voorkomt en dodelijk is."
Eén pil
Tafenoquine kan in één keer, via een pil, worden ingenomen. Dat is volgens Sauerwein het grootste voordeel. "Het is een verbeterde versie van wat we al hadden." En: het medicijn pakt de parasiet aan in de lever. "De infectie begint met een prik van de mug, waarna binnen tien minuten parasieten onder de huid zitten die direct naar de lever gaan." Daar blijft de infectie zeven dagen zitten, en pas daarna verplaatst die zich naar het bloed. "Pas dan word je ziek."
Als de pil dus op tijd wordt genomen, binnen zeven dagen, hoeft de patiënt niet ziek te worden. Ander voordeel van tafenoquine: de pil zorgt ervoor dat de malaria-parasiet definitief verdwijnt. "Bij één bepaalde soort malaria blijven er parasieten achter in de lever. Dat gaat deze pil tegen."
Hoe dodelijk is malaria?
Wereldwijd blijft er genoeg reden tot zorg om malaria. De mug zorgt voor 400.000 doden en 200 miljoen nieuwe infecties per jaar. Ook in Nederland hebben mensen de ziekte. Tussen 2008 en 2015 steeg het aantal meldingen van malaria in Nederland van 222 naar 344, laat het RIVM weten. In 2016 zakte het aantal meldingen juist weer een beetje. De stijging had volgens het RIVM vooral te maken met de toename van het aantal asielzoekers uit Afrika. Bij het RIVM zien ze geen toename in het aantal Nederlandse toeristen met malaria.
Reizigers
Voor Nederlandse reizigers die graag naar malariagebieden afreizen (Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika) gaat de pil niet per se levensreddend zijn. "Tuurlijk, als je ziek wordt, kun je 'm slikken en genees je. Maar wij slikken vaak vooraf, preventief, medicijnen tegen malaria."
Vooral voor derdewereldlanden, waar niets preventief wordt geslikt en veel mensen de ziekte krijgen, zal de pil een uitkomst zijn. "Als het medicijn goed wordt gebruikt, kan het sterfte tegengaan."
Preventief?
Sauerwein sluit niet uit dat het middel ooit ook preventief kan worden gebruikt. "Ik denk dat het werkt, maar dat is wel een gokje, want er is nog geen onderzoek naar gedaan. Het zou wel mooi zijn, want reizigers moeten het anti-malariamedicijn dat nu op de markt is, drie maanden lang slikken."
Onderzoekers spreken in het artikel van de BBC over de grootste doorbraak in malariaonderzoek in zestig jaar, maar Sauerwein vindt 'doorbraak' een te groot woord. "Het is baanbrekend dat het nu gebruikt mag worden, maar het lost malaria niet op. Tot nu toe kunnen we dit medicijn zien als een heel mooie, effectieve en makkelijke toevoeging aan de gereedschapskist die we gebruiken in de strijd tegen malaria."
Zo voorkom je muggenbeten:
- Draag bedekkende kleding; lange broek, lange mouwen, sokken.
- Smeer onbedekte huid in een muggenmiddel met DEET.
- Slaap onder een met insecticide geïmpregneerde klamboe.
- Zet de ventilator of airco aan: muggen hebben een hekel aan tocht en kou.
- Draag lichte kleuren: muggen voelen zich aangetrokken tot donkere kleding.
- Muggen prikken dwars door dunne broeken en sokken heen. Hoe ruimer de kleding zit hoe lastiger het voor de mug is om er door heen te steken en ook werkelijk in de buurt van je huid te komen.
- Gebruik geen parfum of geurende deodorant of aftershave.
Bij onder meer de GGD kunnen reizigers kijken wat voor een vaccinaties ze nodig hebben voor het land dat ze bezoeken. De GGD heeft deze 'antimugmaatregelen' opgesteld.
Meer op rtlnieuws.nl:
