Interne kritiek op Trump verstomt, want er zijn verkiezingen op komst

Het was alweer bijna november, deze week in Washington. De verkiezingen die dan op stapel staan wierpen hun schaduw vooruit op de vloer van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinen de afgelopen dagen moesten reageren op de Russische ouvertures van president Donald Trump. Bij elk in stemming gebrachte voorstel was de vraag niet: wat vind ik hiervan?, maar: wat vinden de kiezers hiervan? Dus keken de volksvertegenwoordigers naar de peilingen en telden hun knopen.

Volgens tv-zender CBS staat nog altijd 68 procent van de Republikeinse kiezers achter de president, na zijn ontmoeting en persconferentie met de Russische president Vladimir Poetin in Helsinki maandag. Volgens website Axios heeft 79 procent van de Republikeinen waardering voor zijn optreden.

Of die cijfers voor of na Trumps hersteloperatie van dinsdag zijn vastgesteld maakt niet eens zoveel uit. Kennelijk vindt een ruime meerderheid van conservatieve kiezers het prima wat de president (niet) heeft gezegd. Of beter: het maakt hun niet uit. ‘Voor de meeste Amerikanen zijn persconferenties in Helsinki van voorbijgaande aard’, aldus partijmastodont Newt Gingrich tegen The New York Times.

Binnenland boven buitenland

Voor de meeste Republikeinse kiezers is Trumps binnenlandse beleid veel belangrijker dan de eventuele scherven die hij maakt door in het buitenland door porseleinkasten te banjeren. Ze waarderen zijn harde anti-immigratie-agenda, ze waarderen zijn conservatieve rechters, ze waarderen de goed draaiende economie. En dus zien ze door de vingers dat hij zo nu en dan Uncle Sam neerschiet op 5th avenue zeker als het gejammer van de media, inlichtingentypes, de Democraten en een handjevol vertrekkende Republikeinse volksvertegenwoordigers komt. Dat zijn de anderen. De polarisatie is zo groot dat kritiek van die kant, hoe gefundeerd ook, een bevestiging is van het eigen gelijk.

Wie het wel waagt zich te distantiëren van Trump loopt het risico rechts te worden ingehaald door een concurrent. Of dat de Trump-fans tijdens de verkiezingen in november thuisblijven. Het zijn tussentijdse verkiezingen, en dan is het enthousiasme van de oppositie altijd groter dan onder de aanhangers van de regerende partij (hoewel de gisteren aangekondigde Democratische slogan ‘For the People’ daar niet op wijst). Dus elke stem is goed bruikbaar.

En dus kwam de meeste kritiek op Trump de afgelopen week van Republikeinse volksvertegenwoordigers die niets te verliezen hebben, zoals vertrekkend partijleider Paul Ryan of de vertrekkende senatoren Bob Corker en Jeff Flake. De meesten zwegen, of namen genoegen met de draai van Trump dinsdag en woensdag. Newt Gingrich, geen volksvertegenwoordiger maar wel zo invloedrijk dat hij een kristallisatiepunt van oppositie had kunnen worden, draaide keurig mee. Maandag noemde hij de uitlatingen van Trump nog ‘de meest serieuze fout van zijn presidentschap’. Dinsdag: ‘Hij is oké.’

Interessant was ook het dubbele perspectief van Tom Cole, Congresman uit Oklahoma. Hij had kritiek op het optreden van Trump, maar maakte zich later in de week geen zorgen meer omdat de adviseurs van Trump hem weer in het gareel hadden gedwongen. Er is verschil tussen de woorden van president Trump en het beleid van de regering-Trump, constateerde Cole. En het beleid is niet veranderd. ‘Dat is nog steeds streng tegen de Russen’, zei hij tegen plaatselijke media.

En dus deden de Republikeinen weinig meer dan tegenhouden, donderdag in het Congres. Zowel in de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden blokkeerden zij verschillende voorstellen van Democraten om de gebeurtenissen van deze week het hoofd te bieden. De Republikeinen willen niet dat de Senaat formeel de conclusies van de inlichtingendiensten onderschrijft, ze willen niet dat Trump alle al aangenomen sancties tegen Rusland uitvoert, en willen niet meer toezicht op de onderonsjes tussen Trump en Poetin.

Smeekbede

Jeff Flake, die de voorstellen samen met een Democraat indiende, smeekte zijn partijgenoten: ‘Als er ooit een moment was om niet alleen aan je partij te denken maar aan het hele land, dan is dit het.’ Dovemansoren. Volgens de Republikeinse senator John Cornyn waren dit maar symbolische voorstellen. Volgens Flake was symboliek juist belangrijk.

Democraten in het Huis probeerden de tolk uit Helsinki te dagvaarden, maar kregen nul op het rekest. Ook blokkeerden Republikeinen een voorstel om een paar honderd miljoen dollar meer in de verdediging van de verkiezingen te steken.

Wel stemden de Republikeinen voor nieuwe sancties, en keerden ze zich tegen het (ingetrokken) idee van het Witte Huis om een voormalige ambassadeur aan Rusland uit te leveren.

Maar vooral de blokkade van het geld voor nieuwe cyberverdedigingslinies deed het vermoeden rijzen dat de Republikeinen meer dan alleen electorale motieven hebben om Trump en de Russen niet te veel in de weg te leggen. Vorige week bleek uit de aanklacht van de FBI tegen de Russische hackers dat Guccifer 2.0, de nom de guerre van de Russen, in augustus 2016 een verzoek kreeg om gehackte documenten te leveren aan een Republikeinse volksvertegenwoordiger.

En deze week bleek dat de Russische geheim agent Maria Butina via haar infiltratie bij de NRA contacten had met Republikeinen. Eerder dit jaar wilden de Democraten Butina en haar Amerikaanse minnaar Paul Erickson laten getuigen voor de inlichtingencommissie van het Huis, maar daar hadden de Republikeinen geen zin in.

Deze week leek het alsof de Republikeinse loyaliteit jegens Trump afbrokkelde, maar de gelederen zijn weer gesloten. Pas als de kiezers zelf vinden dat het genoeg is, en de NRA (toch) vrij blijkt van Russische invloeden, zullen hun vertegenwoordigers zich van Trump afkeren.