Direct naar artikelinhoud
AchtergrondOnderwijs

Gezocht: Basisschooldirecteur m/v, circa 60 uur per week

Nu de laatste basisscholen vrijdag met vakantie gaan, staat de schooldirecteur voor een haast onmogelijke taak. Het lerarentekort loopt op, nieuwe stakingen dreigen en de salarissen van de schoolleiding blijven achter.

en
Gezocht: Basisschooldirecteur m/v, circa 60 uur per week

Schooldirecteuren moeten veel overwerken

Op papier heeft een basisschooldirecteur een 40-urige werkweek, zegt Petra van Haren, voorzitter van de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS). ‘Maar ik ken er weinig die het in die tijd redden. Je voelt je verantwoordelijk voor je personeel en je leerlingen. Dat stopt niet om vijf uur ’s middags.’

Ook tijdens de vele vakantiedagen waar het onderwijs om bekendstaat, wordt er doorgewerkt. ‘De eerste en de laatste week van de zomervakantie werk je sowieso’, aldus Van Haren. ‘Als er nog vacatures openstaan en de vaste pool met invallers is leeg, ga je zelf maar zoeken in de vakantie.’ Er is een schooldirecteur veel aan gelegen om niet de eerste maandag na de vakantie al een klas naar huis te hoeven sturen.

Het salaris van directeuren blijft achter

Een schooldirecteur stuurt docenten aan, moet de kwaliteit van het onderwijs bewaken, is verantwoordelijk voor het welzijn van de leerlingen, moet jaarlijks een jaarverslag tikken en voert eindeloos overleg. Een dergelijk breed takenpakket wordt bij menig bedrijf beloond met een riant salaris, maar in het onderwijs werk je niet om rijk te worden.

In de nieuwe cao die onlangs is afgesloten, is afgesproken dat een schooldirecteur er 2,5 procent op vooruitgaat. Datzelfde geldt voor ander ondersteunend personeel, zoals conciërges, klassenassistenten, schoolpsychologen en logopedisten. In diezelfde cao is afgesproken dat basisschoolleraren er met 8,5 procent op vooruitgaan. Het gevolg is dat een groeiende groep leraren meer verdient dan de (adjunct)-directeur.

Om een idee te geven: het bruto-maximumsalaris voor een leraar is 4.851 euro, voor een directeur ligt dit op 5.674,87. Maar door verschil in ervaring, leeftijd en extra taken kunnen de salarissen ongelijk oplopen.

Reden voor schooldirecteuren om na de zomer in actie te komen voor betere arbeidsvoorwaarden, zo maakten ze donderdag bekend. De eerste actie staat gepland op 12 september.

Het aantal onvervulde vacatures groeit

De zomervakantie mag na dit weekend in heel het land begonnen zijn, meer dan de helft van de schoolbestuurders (56 procent) heeft nog vacatures openstaan die na de vakantie moeten zijn ingevuld. Dat bleek eerder deze week uit een peiling onder schoolbestuurders van de PO-Raad, de organisatie van schoolbesturen in het basisonderwijs. In totaal schat de PO-Raad het tekort op 1.262 leerkrachten. Dat probleem wordt de komende jaren alleen maar groter. Over twee jaar verwacht het ministerie van Onderwijs een tekort van 4.000 fulltime leerkrachten en schooldirecteuren, in 2025 dreigt het tekort op te lopen tot 10 duizend.

Om lesuitval te voorkomen, moeten basisschooldirecteuren creatief zijn. Veel basisscholen vragen parttimers al om extra uren te maken. Ook stagiairs, gepensioneerde leerkrachten en onderwijsassistenten worden voor de klas gezet. Op sommige scholen gaat ook de directeur zelf lesgeven.

Het kan nog creatiever. In de Achterhoek hebben meerdere scholen van koepel Pro8 ouders gevraagd om invaller te worden. Het gaat om ouders met een onderwijsbevoegdheid en alleen in uiterste nood, benadrukt Pro8-bestuursvoorzitter Lucy Hermsen. ‘Om te voorkomen dat we kinderen naar huis moeten sturen.’

Nieuwe stakingen dreigen

Na een jaar vol stakingen is de rust nog niet teruggekeerd in het basisonderwijs. In de nieuwe cao, die in juni werd afgesloten, zijn de leraren er weliswaar op vooruitgegaan, hun oorspronkelijke eis is nog altijd niet ingewilligd. De docenten, verenigd in vakbond PO in actie, willen evenveel verdienen als hun collega’s in het voortgezet onderwijs.

Woensdag 12 september wordt er in Zeeland en Zuid-Holland in elk geval weer gestaakt. Dit is de laatste in een reeks estafettestakingen waar scholen door het hele land aan hebben deelgenomen. Als het kabinet op Prinsjesdag niet met meer geld over de brug komt, wordt er nog meer gestaakt. Althans, als het aan PO in Actie-oprichters Jan van de Ven en Thijs Roovers ligt. Zelf zullen ze daar waarschijnlijk niet meer het initiatief voor nemen: per 1 oktober trekken zij zich terug als voorzitters van de bond.

De schooldirecteuren blijven de acties van de leraren steunen, zegt Petra van Haren van AVS. Toch is het de vraag hoe lang ze dat volhouden. Het afgelopen jaar hebben meerdere schoolbesturen leraren niet doorbetaald tijdens hun stakingsdag, omdat ze niet achter het protest stonden. Uit peilingen van Ouders & Onderwijs blijkt bovendien dat het draagvlak onder ouders afneemt. Waar de eerste grote staking in oktober vorig jaar nog steun kreeg van 83 procent van de ouders, nam die bij de staking in december af naar 48 procent.

Veeleisende ouders

Leerlingen en hun ouders worden steeds mondiger. Ontevredenheid over de nieuwe groepsindeling of het ingeschatte niveau van het kind kan zo hoog oplopen dat de rechter erbij wordt gehaald. Dit gebeurde in 2016 (het laatste meetpunt) 784 keer. Vijf jaar eerder stond de teller nog op 557 keer. Bij een hoog oplopend conflict tussen ouders en docent speelt de schooldirecteur een bemiddelende rol.

Veeleisende ouders worden gezien als een van de redenen – boven op de toenemende administratie en werkdruk – dat leraren in het basisonderwijs zo vaak met een burn-out kampen. Een op de vier docenten zit ziek thuis, blijkt uit onderzoek van TNO.

Uiteindelijk belandt ook dat op het bordje van de directeur, want die moet zorgen voor vervanging. ‘Als je geen invaller kunt vinden, zet je een interne begeleider in of ga je zelf voor de klas staan’, zegt van Haren van AVS. ‘Maar’, zegt ze ook, ‘laat dit vooral geen klaagzang zijn. Ondanks alles bestaat er geen mooiere baan dan die van schooldirecteur.’