De eerste vraag die moet worden gesteld in een poging de vreemde persconferentie van maandagmiddag te duiden, stelt Amerikadeskundige en hoogleraar Ruth Oldenziel van de Technische Universiteit Eindhoven, is: wat had Donald Trump te winnen met deze topontmoeting met zijn Russische ambtgenoot Poetin?
"Wat wilde Trump precies bespreken? Er was geen heldere agenda. En alle logische onderwerpen, zoals Syrië of Oekraïne, zijn helemaal niet aan bod gekomen", analyseert zij.
Poetin behaalde op zijn beurt al bij voorbaat winst met het gesprek. "Poetins grote wens is Rusland weer positioneren als een supermacht. Dat is gelukt, zeker na die rare week waarin Trump de NAVO heeft geschoffeerd en Europa tot vijand van de VS heeft verklaard."
Doodsbange man
Oldenziel wil ver weg blijven van alle speculaties die nu de Amerikaanse media domineren. "Ik wil alleen oordelen op basis van wat ik kan zien", legt ze uit. "En als ik naar de persconferentie kijk, zag ik vooral een man die doodsbang was voor Poetin. Een man die alleen de Russische president naar de mond leek te praten en vooral niet opkwam voor de belangen van het Amerikaanse volk."
Over de reden voor deze zet van Trump op de #TreasonSummit, een hashtag die maandag urenlang trending was op Twitter, blijft het speculeren, stelt emeritus hoogleraar Doeko Bosscher van de Rijksuniversiteit Groningen.
"Het was tot gisteren ondenkbaar dat een Amerikaanse president zonder enige aanleiding zijn eigen veiligheidsdiensten zo hard zou laten vallen", stelt hij. Een logische these zou kunnen zijn dat Poetin iets over hem in handen heeft.
Geruchten
"Ik waag mij niet aan voorspellingen wat dat dan zou moeten zijn. Maar in de Amerikaanse media blijven nu ook weer de hardnekkige geruchten over het bestaan van een golden shower-opname."
Trump zou volgens onbevestigde geruchten tijdens een bezoek aan Moskou in 2013 gefilmd zijn toen hij in een hotelkamer plasseks had met Russische sekswerkers.
Toch heeft Bosscher ook nog een andere theorie achter de hand. "Trump hamert al sinds zijn inauguratie op de rechtmatigheid van zijn overwinning", stelt de hoogleraar.
"Bewijs dat de Russen hem zouden hebben geholpen, doet natuurlijk flink afbreuk aan die rechtmatigheid. Zelfs terwijl Poetin naast hem stond, begon hij weer te ratelen over die e-mails van Hillary Clinton."
Geen masterplan
De hoogleraar denkt overigens niet dat de situatie die nu is ontstaan onderdeel uitmaakte van een masterplan van de Russen. "Ik denk dat Moskou zich rot lacht over hoe goed dit ideetje om een paar hackers los te laten op de Amerikaanse verkiezingen uitpakt", vermoedt hij.
"Het is toch onvoorstelbaar dat een wereldleider op dit niveau zegt dat hij zo blind wil varen op een uitspraak van een tegenstander, omdat hij geloofwaardig klonk. Tenzij die wereldleider een dilettant is die doodsbang is dat zijn verkiezingsoverwinning achteraf door het slijk wordt gehaald."
Een andere hoek waar wellicht de dirt gevonden kan worden waar Poetin weet van heeft, is het geld waarop Trump zijn zakenimperium heeft gebouwd. "Hij heeft altijd heel schimmig gedaan over die belastingaangiften, iets dat alle andere kandidaten wél hebben overlegd", suggereert Amerikakenner Victor Vlam.
"Uiteindelijk hebben we die papieren nooit gezien. En het is geen geheim dat veel Russische investeerders in het verleden met Trump in zee zijn gegaan."
Onvoorspelbaarheid
Vlam sluit overigens niet uit dat Trump daadwerkelijk gelooft dat zijn aanpak tot positieve resultaten voor de VS zou kunnen leiden.
"Trump gaat prat op zijn eigen onvoorspelbaarheid", legt hij uit. "Hij gelooft niet in vaste bondgenoten - kijk maar naar hoe hij de NAVO en de EU behandelt. Iedereen kan op het juiste moment een partner zijn, maar óók een vijand, zolang het maar bijdraagt aan de hegemonie van de VS. Maar dat neemt niet weg dat het voor de meeste experts, journalisten en politici een ondoorgrondelijke zet blijft."
Maar zelfs áls dat zo is, dan ontbreekt elke vorm van consistentie in het beleid, voegt Bosscher eraan toe. "Een simpel voorbeeld: Trump ontbindt het verdrag met Iran, omdat dat de duivel zou zijn. Maar ondertussen bakt hij uitzonderlijk zoete broodjes met Poetin die samenwerkt met Teheran. Het maakt de wereld er allemaal niet stabieler of overzichtelijker op."
Trouwe achterban
Overigens denken alle wetenschappers dat ook deze Trump-rel uiteindelijk wel weer met een sisser zal aflopen. "De vraag is al 1,5 jaar hoe ver Trump kan gaan", stelt Vlam. "Er is vast wel een grens. Maar op basis van de relatief milde kritiek van Republikeinse kopstukken is die ook dit maal nog niet bereikt."
Achter de schermen uiten veel partijgenoten hun onvrede en ongeloof. "Maar de achterban van Trump blijft ondanks alles achter hem staan. Die vinden het alleen belangrijk dat hij zijn beloftes over arbeidsplaatsen en America First waarmaakt. De meeste Republikeinen zijn op dit moment vooral bezig hun eigen hachje veilig te stellen voor de tussentijdse verkiezingen in november."
Geen voorspelling
Dat beaamt ook Bosscher, die geen enkele voorspelling meer durft te doen. "Deze achterban doet vaker wat je niet verwacht", stelt hij. "Je had bijvoorbeeld kunnen denken dat meer vrouwen Trump zouden laten vallen, nadat de grab the pussy-opname was uitgelekt. Maar ook dat gebeurde niet."
Een interessante vraag is in hoeverre de Russen nu ook deze verkiezingen willen gaan beïnvloeden. De Amerikaanse veiligheidsdiensten zijn in hoogste staat van paraatheid. "Als ik Moskou was, dan zou ik na deze winst op z'n minst gaan onderzoeken op welke andere manieren je Trump nog voor je wagentje zou kunnen spannen."
Volgens Bosscher is het belangrijk met welke onthullingen speciaal aanklager Robert Mueller nog meer gaat komen. De timing om daags voor de top te melden dat twaalf Russische inlichtingenofficieren worden aangeklaagd, was niet toevallig.
"Ook dit is slechts speculeren", waarschuwt hij. "Maar het zou me niets verbazen als de speciaal aanklager bewijs aan het verzamelen is dat onomstotelijk de collusion tussen Trump en Rusland aantoont."
Machtspolitiek
Ondanks de vreemde persconferentie lijkt er nu nog geen meerderheid voor een impeachementprocedure te zijn, denken de historici. "Maar je merkt wel dat de toon van de kritiek sterker wordt", stelt Oldenziel. "Er moet op z'n minst in theorie toch een kantelpunt zijn waarop Republikeinen eindelijk eens hun werk gaan doen, namelijk het controleren van de uitvoerende macht."
Wie de huidige Amerikaanse politiek van een afstandje bekijkt, ziet volgens de hoogleraar dat de toon en de motieven in de afgelopen drie decennia wezenlijk zijn veranderd.
"Dertig jaar geleden ging het nog veel meer over beleid en idealisme", stelt ze. "Nu is het voor de meerderheid van de politici puur een spel om de macht. Hoe krijg ik die en hoe kan ik die houden? De Republikeinen hebben de afgelopen 1,5 jaar bewezen daar heel ver in te gaan. Morele argumenten tellen niet meer. Dat maakt het voor gewone mensen ook zo lastig om te begrijpen wat er nu in Washington gebeurt."
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!