Politie betaalt bijna vijf miljoen aan advocaten voor bijstaan van agenten
De politie heeft de afgelopen drie jaar 4,7 miljoen euro betaald aan advocaten voor het bijstaan van agenten die vervolgd werden, bijvoorbeeld omdat ze geweld hadden gebruikt. Dat blijkt uit cijfers die de politie heeft verstrekt aan de NOS. Volgens de Amsterdamse strafrechtadvocaat Kerem Canatan betaalt de politie veel te hoge bedragen voor juridische bijstand in relatief simpele zaken. Bovendien vinden advocaten het wrang dat de overheid tegelijkertijd bezuinigt op rechtsbijstand voor burgers met een laag inkomen.
De NOS verkreeg de cijfers met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB). In 2015 vormde de politie een pool van advocaten, afkomstig van veertien kantoren, om agenten te verdedigen. Het meeste geld werd gedeclareerd door het kantoor Sjöcrona van Stigt, 2,7 miljoen euro. Volgens het kantoor staan hier 245 dossiers tegenover. Gemiddeld kost een zaak 11 duizend euro. ‘Maar dat gemiddelde zegt weinig, sommige zaken zijn heel simpel, andere heel ingewikkeld’, zegt Boudewijn van Eijck, partner van Sjöcrona van Stigt.
De Amsterdamse advocaat Kerem Canatan noemt de bedragen die de politie betaalt ‘gigantisch’. Hij wijst op de tarieven voor rechtsbijstand aan burgers die zelf geen advocaat kunnen betalen. ‘Voor een pro deozaak krijgt een advocaat 600 euro bij de politierechter, 800 euro voor een zaak bij de meervoudige strafkamer. Als hij extra uren wil maken omdat de zaak ingewikkeld is, moet hij die aanvragen. Die aanvraag wordt vaak afgewezen’, zegt Canatan.
'Klassenjustitie'
Op Twitter sprak arbeidsrechtadvocaat Jokelien Brouwer van het ‘spanningsveld’ tussen de ‘torenhoge juridische kosten’ van de politie ‘voor hun eigen mensen’ en het bezuinigen op de ‘rechtsbijstand voor gewone burgers’. Strafrechtadvocaat Richard Korver was bondiger: ‘Klassenjustitie’.
‘Het is een vergelijking van appels en peren’, vindt Boudewijn van Eijck van Sjöcrona van Stigt. ‘Ik vind ook dat de tarieven voor pro deozaken omhoog moeten, maar dat zegt niets over de kosten voor de verdediging van politieagenten. Die hebben een in de wet verankerd recht op betaalde rechtsbijstand, omdat ze uit hoofde van hun wettelijke taak vaker te maken krijgen met de toepassing van geweld. Daarom moet hun rechtsbijstand optimaal worden ingevuld.’
Bijna vijf miljoen euro in drie jaar is een ‘aanzienlijk bedrag’, zegt een woordvoerder van de politie. 'Maar als een agent voor zijn werk een stap naar voren zet en daardoor in moeilijkheden komt, hoort het bij goed werkgeverschap om een goede advocaat te betalen’, aldus de woordvoerder.
De pool van advocaten voor bijstand aan agenten werd gevormd in 2015, nadat een agent tot twee jaar werd veroordeeld omdat hij de bijrijder van een vluchtende verdachte had doodgeschoten. ‘Ik wil de garantie dat alleen de allerbeste advocaten mijn mensen verdedigen’, zei de toenmalige korpschef Gerard Bouman destijds. In hoger beroep werd de agent vrijgesproken, bijgestaan door een advocaat uit de pool.
De politie-advocaten worden speciaal geselecteerd en zijn 24 uur per dag beschikbaar. Ze volgen schiet- en arrestatietrainingen, zodat ze zich goed kunnen verplaatsen in het werk van de agent.
Maar volgens strafrechtadvocaat Canatan zijn de meeste zaken tegen politieagenten betrekkelijk simpel. ‘Je moet de ambtsinstructie kennen. Wanneer mag je de wapenstok gebruiken, wanneer pepperspray, wanneer zet je een politiehond is. Elke strafrechtadvocaat kent die instructie, omdat hij aan de andere kant heeft gestaan, de slachtoffers van politiegeweld heeft verdedigd. Daarbij gaat het om precies dezelfde vraag: was het geweld proportioneel?’
Hoge declaraties
Begin dit jaar werden Kamervragen gesteld omdat het kantoor Sjöcrona van Stigt 144 duizend euro had gedeclareerd voor een schijnbaar eenvoudige zaak, waarbij een agent werd vervolgd omdat hij een verdachte had geslagen en pepperspray had gebruikt. In eerste instantie werd hij tot 400 euro boete veroordeeld, in hoger beroep vrijgesproken. Volgens Canatan en andere advocaten was deze declaratie veel te hoog, maar het gerechtshof in Den Haag keurde haar goed. Boudewijn van Eijck van Sjöcrona van Stigt: ‘Mensen oordelen zonder de feiten te kennen. Het was een complexe zaak waar een belangrijke precedentwerking van uitging.’
Volgens strafrechtadvocaat Canatan moeten de kosten die de politie maakt aan advocaten nog eens kritisch worden bekeken, 'omdat het om belastinggeld gaat'. Daar zijn geen plannen voor, zegt de woordvoerder van de politie. De politie is tevreden over de advocatenpool.