Het volledige transcript van de persconferentie van Trump is na te lezen op de website van het Witte Huis.
Uitspraak: "Ik denk dat ik waarschijnlijk wel uit de NAVO kan stappen zonder toestemming van het Congres."
Oordeel: Niet waar
De NAVO komt voort uit een verdrag (Noord Atlantische Verdrags Organisatie) dat onder meer door de Amerikaanse Senaat is geratificeerd in 1949. Trump moet diezelfde senaat dan ook overtuigen dat het in het belang van de VS is om uit de NAVO te stappen. Nu hebben Trumps Republikeinen de meerderheid in de Senaat, maar daarmee is niet gezegd dat hij alle senatoren aan zijn kant krijgt.
Een motie om de steun van de VS aan de NAVO uit te spreken, werd dinsdag nog aangenomen door de Senaat met 97 tegen 2.
Uitspraak: "De Verenigde Staten betalen nu voor 90 procent van het NAVO-budget."
Oordeel: Niet waar.
Het totale defensiebudget van de VS bedroeg in 2017 686 miljard dollar (omgerekend zo'n 589 miljard euro). Daarmee spendeerde het vorig jaar 71 procent van het totale bedrag dat door NAVO-landen aan defensie werd uitgegeven, meldt Politifact.
Die 71 procent is uiteraard fors, maar het is in ieder geval geen 90 procent. Bovendien is er een belangrijke factor om rekening mee te houden: lang niet alle inzet van Amerikaanse militaire middelen is in NAVO-verband. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van Amerikaanse troepen en middelen in Korea. De VS is een militaire wereldmacht met alleen al elf vliegdekschepen die wereldwijd worden ingezet. De Europese NAVO-landen spenderen vooral aan zelfbescherming. Het is lastig vast te stellen welk aandeel van het Amerikaanse defensiebudget precies wordt besteed aan de bescherming van Europa. Er zijn wel vaste kosten, bijvoorbeeld voor het NAVO-hoofdkwartier. De bijdrage van de VS aan deze vaste kosten bedraagt 22 procent.
Volgens militair historicus Christ Klep, gespecialiseerd in internationale betrekkingen en militaire vraagstukken, heeft de VS ook baten bij de NAVO, die ook meegerekend moeten worden. "Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van vliegbases en infrastructuur in Europa. Tijdens de Irak-oorlog van 2003 (geen NAVO-missie, red) kwam Amerikaans materieel aan in Rotterdam en werd het over Europese wegen naar Irak vervoerd." Omgekeerd is hier weinig tot geen sprake van.
Uitspraak: "De VS maakt, met afstand, de beste militaire uitrusting ter wereld. De beste jets, de beste rakketten, de beste geweren. De beste alles, maken wij. Met afstand."
Oordeel: Deels waar
Volgens Christ Klep maakt het uit of je met een defensieve of een offensieve bril naar het militaire apparaat kijkt. "Het gaat er ook om hoe lang je het vol kunt houden", stelt Klep. "Maar wat vaststaat, is dat de VS over het beste 'systeem' beschikt. Ze kunnen honderdduizenden mensen binnen korte tijd op een locatie krijgen, begeleid door informatie uit hun satellieten en onder dekking van straaljagers vanaf hun vliegdekschepen."
Volgens Klep werken landen met een kleiner budget, zoals Rusland en China, vooral aan middelen die de zwaktes weten te benutten in de Amerikaanse strijdkrachten en hun apparatuur.
"De Amerikaanse straaljagers, zoals de F-35 en F-22, zijn beter dan die van bijvoorbeeld de Russen. Maar de Russen steken veel energie in het ontwikkelen van luchtafweersystemen die bijvoorbeeld de stealth-technologie, waardoor de Amerikaanse toestellen slecht zichtbaar zijn voor radarsystemen, ineffectief maken."
Volgens Klep zijn de Amerikaanse strijdkrachten kwalitatief sterk en maken ze inderdaad erg goede wapens, maar niet op alle terreinen.
Een onderzoeksbureau van het Amerikaanse congres stelde in 2017 bijvoorbeeld vast dat de inmiddels wat oudere Amerikaanse tanks en pantservoertuigen waarschijnlijk onderdoen voor hun nieuwste Russische en Chinese evenknieën.
Uitspraak: "60 tot 70 procent van de Duitse energie komt uit Rusland."
Oordeel: Niet waar
Bij het NAVO-ontbijt met secretaris-generaal Stoltenberg haalde de Amerikaanse president fel uit naar Duitsland: ''Duitsland wordt volledig door Rusland gecontroleerd. Het land is een gevangene van Rusland." Hij verwees daarmee naar de Duitse afhankelijkheid van Russische energiebronnen. Volgens Trump zou Duitsland tussen de 60 en 70 procent van hun energiebehoefte uit Rusland halen. Ook verwees Trump naar de aanleg van gaspijpleiding Nord Stream 2, die Russisch gas naar Duitsland moet transporteren.
Volgens een rapport van het Internationale Energieagenschap komt 57 procent van het totale energieverbruik van Duitsland uit kolen, gas en olie. De overige 43 procent komt uit bijvoorbeeld kernenergie en hernieuwbare energie. Van de 57 procent wordt het leeuwendeel, 43 procent, gevormd door energie uit kolen. Gas zorgt voor 13 procent van het Duitse energieverbruik en olie voor de overige 1 procent.
Aan kolen, gas en olie levert Rusland een flinke bijdrage. Volgens een rapport van BP importeert Duitsland 49 procent van hun gas, rond de 40 procent van hun olie en 30 procent van hun kolen uit Rusland, zoals te zien is in de grafiek:
Gas, kolen en olie in Duitsland
Dit betekent echter niet dat 60 tot 70 procent van het Duitse energieverbruik afkomstig is uit Rusland. Duitsland importeert inderdaad een groot deel van haar fossiele brandstoffen uit Rusland, maar het aandeel in de totale energieverbruik ligt ver bij de getallen van Trump vandaan.
Uitspraak: "NAVO-landen gaan sneller aan de 2 procent-richtlijn voldoen."
Oordeel: Niet waar
Op de persconferentie na de top vertelde Trump dat de NAVO-landen sneller aan de richtlijn van 2 procent van defensie-uitgaven gaan voldoen. Deze richtlijn werd in 2014 afgesproken bij een NAVO-top in Wales. Volgens de richtlijn moeten de defensie-uitgaven in 2024 op 2 procent van het bbp zitten. "Het geld zal sneller worden overgemaakt," zei Trump, "veel sneller." Momenteel zijn er weinig NAVO-landen die aan deze richtlijn voldoen: volgens cijfers van de NAVO zijn dit er slechts 5 van de 29.
De Franse president Emmanuel Macron, bondskanselier Angela Merkel en premier Mark Rutte weerspreken de uitspraken van Trump. "Het communiqué is duidelijk", zegt Macron. "Het herbevestigt de toewijding aan de 2 procent-richtlijn in 2024. Dat is alles." Ook Merkel onderstreept de NAVO-richtlijn van Wales: "We zijn toegewijd aan de beslissingen die we in Wales hebben genomen." De uitspraken van Rutte staan ook haaks op de woorden van Trump. "We werken eraan om, stap voor stap, onze defensie-uitgaven richting de 2 procent van het bbp te bewegen", zei hij. Tegenover de NOS bevestigde Rutte dat de afspraken die in Wales zijn gemaakt, blijven staan en dat de 2 procent in 2024 nog steeds staat.
Uitspraak: "Mijn vader komt uit Duitsland. Mijn beide ouders komen uit de EU."
Oordeel: Deels waar
Trumps vader, Fred Trump, werd geboren in New York in 1905. Diens vader kwam wel uit Beieren, wat tegenwoordig bij Duitsland hoort.
De moeder van Trump komt wel uit de hedendaagse Europese Unie. Marie Anne MacLeod werd in 1912 geboren in Schotland.
NUjij: Uitgelichte reacties