Trump toont Europa twee gezichten

Donald Trump ontspant zaterdag op de golfbaan van zijn landgoed in Schotland, terwijl de Britten na zijn bezoek in verwarring achterblijven. De Amerikaanse president legde eerst een bom onder het beleid van premier Theresa May, daarna noemde hij haar ‘een geweldige vrouw’.

Trump herhaalde in Groot-Brittannië in feite wat hij ook al deed bij zijn bezoek aan de Navo: binnenvallen met keiharde, ondiplomatieke kritiek, om later te verkondigen dat alles koek en ei is. Zo wordt Trumps onvoorspelbaarheid weer voorspelbaar: een truc om zijn gesprekspartners vooraf onzeker te maken. 

Bij de Navo ging het over de verdeling van de lasten, die te veel op Amerikaanse schouders neerkomen. Dat was – in Trumps beleving althans – snel opgelost na zijn harde woorden. “Er was zoveel liefde in de zaal”, zei hij over de bijeenkomst waar de andere Navolanden toezegden om meer geld uit te trekken.

In Groot-Brittannië mengde Trump zich pontificaal in de binnenlandse politiek. In de sensatiekrant The Sun hekelde hij het brexitplan van May, dat zij een week geleden met veel moeite had gesmeed. Volgens de president schurkt de premier veel te dicht aan tegen de Europese Unie. Op deze manier kan May een mooi handelsverdrag met de Verenigde Staten wel vergeten, dreigde hij.

Trump gooide olie op het vuur door de opgestapte Britse minister van buitenlandse zaken Boris Johnson te prijzen, hij zou ‘ooit een goede premier’ zijn. Johnson is vertrokken uit May’s regering omdat hij, na twee dagen bedenktijd, niet kon leven met haar brexitplan. 

Als voorstander van een harde brexit onderhoudt Trump goede contacten met de voormalige voorman van de Britse nationalistische partij Ukip, Nigel Farage. Ook is bekend dat het Britse pro-brexitkamp werd bijgestaan door adviseurs uit de kring rond de president. 

Maar op een persconferentie op May’s buitenverblijf Chequers prees Trump vanmiddag de aanpak van zijn gastvrouw, een ‘harde onderhandelaar’ die ‘fantastisch werk’ levert. De relatie tussen Washington en Londen, die even in gevaar leek, bevindt zich volgens Trump juist ‘op het hoogste niveau van speciaal’. En natuurlijk gaan May en hij werken aan een goed handelsverdrag.

May stond erbij en gaf geen krimp. Wellicht valt de schade voor haar ook wel mee. Trump is niet populair in Groot-Brittannië en zijn mening over de brexit zal slechts een klein deel van de kiezers aanspreken. Voor velen in May’s Conservatieve Partij wint haar gematigde compromis wellicht zelfs aan kracht door Trumps ongenuanceerde uithaal in The Sun.

Opvallend is dat Trump zijn overrompelingstactiek niet toepast op de Russische president Vladimir Poetin, die hij maandag ontmoet in Helsinki. Tot nu toe klonken er geen Amerikaanse dreigementen vooraf, geen harde woorden over de bezetting van de Krim, over de Russische rol in de oorlog in Syrië of de vergiftigingen met zenuwgas in Groot-Brittannië. En al helemaal geen zorgen over democratie en mensenrechten in Rusland.

Nee, Trump gaat met Poetin praten en hij ziet wel wat daar uitkomt. “Ik heb er geen hoge verwachtingen van, maar misschien zijn er verrassingen”, zei hij bij Chequers. Daarna vertrok hij voor een theevisite bij koningin Elizabeth. Op hetzelfde moment demonstreerden in Londen tienduizenden mensen tegen Trumps komst. Eerder op de dag was een luchtballon opgelaten die de president voorstelde als baby. 

Morgen en overmorgen heeft Trump wat vrije tijd, voordat hij naar Helsinki vliegt. In Washington gaat ondertussen het onderzoek verder naar contacten tussen Rusland en Trumps campagneteam. 

Lees ook: Trumps fascinatie voor The Queen

Het moment dat Donald Trump de hand mag drukken van Koningin Elizabeth, zal hem ongetwijfeld grote voldoening geven.