De Europese NAVO-landen wisten dat er een reprimande boven hun hoofd hing, maar toch viel die zwaar. Zo op een nuchtere maag tijdens het ontbijt in Brussel.
In aanwezigheid van NAVO-chef Stoltenberg en de pers schetste de Amerikaanse president Trump een Europa dat Amerikaanse belastingbetalers laat opdraaien voor z’n veiligheid. Een verzameling wanbetalers die zich heeft uitgeleverd aan vijand Rusland middels een grote gasdeal.
Wat moet Amerika nog langer met zo’n bondgenoot? Hij vroeg het zich bijna hardop af.
De uitbrander was gericht aan Duitsland. Maar bijna alle Europese NAVO-landen knijpen ‘m dezer dagen. Niet alleen omdat ze met de contributie al jaren achterlopen, maar eveneens omdat ook zij uitkijken naar Russisch gas uit de Nord Stream 2-pijplijn.
Duitse kerncentrales sluiten of de Groninger gasbel dichtdraaien is één, afhankelijk worden van Russisch gas is – hoe je het wendt of keert – een strategisch risico van formaat. Daarmee heeft Trump niet alleen een punt, het benoemen ervan behoort tot de druk die hij nodig acht om te slagen waar zijn voorgangers faalden.
De Amerikaanse presidenten Bush en Obama hebben ieder twee volle termijnen vruchteloos bij de Europese bondgenoten aangedrongen op het naleven van de gemaakte afspraken.
Daaronder valt de bijdrage van minimaal 2 procent van het bruto binnenlands product. Twintig jaar lang is het vriendelijk doch dringend gevraagd. Zonder resultaat.
Zoals u inmiddels weet halen weinig Europese landen de norm. Nederland en Duitsland zitten op 1,2 procent, de VS zitten op 3,6 procent. Een Amerikaanse consultant zei deze week: die 2 procent gaat niet over geld maar over eerlijkheid.
En daar komt de houding van Trump vandaan. Het ontbreekt de Europese landen al jaren aan inzet, betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor het Atlantisch bondgenootschap. Dat is niet langer uit te leggen aan het Congres en aan de Amerikaanse belastingbetalers.
De onbetrouwbaarheid bevindt zich niet aan de overkant, maar aan deze kant van de oceaan.
En natuurlijk gaat het óók over geld. Twintig jaar bezuinigen laat zijn sporen na. Nederlandse militairen klagen over uitrusting en verouderd materiaal. Als het er al is.
Bij gebrek aan kogels roepen Nederlandse militairen nogal eens “pang” bij wijze van schieten. Mocht het ooit tot een echte confrontatie komen hoop ik dat ze de vijand er aan herinneren dat ze na “pang” zijn uitgeschakeld.
Elders in Europa is het niet veel beter. Van de 128 Eurofighter jets in Duitsland zijn er vier gevechtsklaar. En van de zes Duitse onderzeeërs is er niet een operationeel.
Militaire oefeningen in Europa lijden niet alleen onder geldgebrek en ondeugdelijk materieel. Even grote obstakels zijn de onbruikbare Europese infrastructuur en de bureaucratie .
Zo moeten militairen bij het passeren van landsgrenzen hun paspoort laten zien en zijn wegen, bruggen en rails vaak ongeschikt voor militaire transporten. Een snelle verplaatsing van troepen in tijden van nood kunnen we vergeten.
Van zijn voorgangers heeft Trump geleerd dat je deze bondgenoten écht het vuur aan de schenen moet leggen, om ze in beweging te krijgen.
Daarom roept hij dat de Europese wanbetalers de achterstallige contributie aan Amerika verschuldigd zijn. Daarom zegt hij dat die gasdeal met Rusland nooit gesloten had mogen worden. Dat het defensiebudget misschien wel naar 4 procent moet. En laat hij merken dat niets vanzelfsprekend is.
Het is al treurig genoeg, dat een Amerikaanse president de veiligheid van Europa op deze manier moet afdwingen. Maar het is nog veel triester dat er genoeg politici in Europa rondlopen die hem dat niet in dank afnemen.
Ronduit genant was de toespraak van EU-voorzitter Tusk, die de Amerikaanse president voorhield dat hij maar blij met Europa moet zijn, omdat er nog maar weinig andere bondgenoten voor Amerika over zijn.
Of Europarlementariër Guy Verhofstadt die zijn dedain voor de Amerikaanse president niet onder stoelen of banken steekt. Verhofstadt streeft een Europees leger na en om die reden kan hem een verwijdering tussen Amerika en Europa niet groot genoeg zijn.
Ook Alexander Pechtold van regeringspartij D66 ziet Trump liever als een externe dreiging, dan een bondgenoot voor vrede en veiligheid in Europa. Het liefst leest Pechtold hém de les over het nakomen van internationale afspraken.
De harde opstelling van de Amerikanen zal na deze top uitgelegd blijven worden als bewijs voor de onbetrouwbaarheid van Trump. Daarmee wil een aantal politici de suggestie voeden, dat Europa het op eigen kracht kan. Dat kan Europa niet.
We zouden wel gek zijn het NAVO-bondgenootschap met deze supermacht op het spel te zetten. Zij die dat wel doen, omdat ze dromen van een eigen leger, een wereld zonder dreiging of een aversie koesteren tegen Trump, brengen de vrede en veiligheid in Europa ernstig in gevaar.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
