Nederlands scheepvaartbedrijf betrokken bij migratierel in Italië

Een Nederlands bedrijf is ongewild betrokken geraakt bij het hardere migratiebeleid dat de pas aangetreden Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Salvini aan het doorvoeren is. De harde lijn van Salvini heeft, voor het eerst, ook verdeeldheid hierover zichtbaar gemaakt binnen de coalitie van twee populistische partijen in Rome.

De rel draait om het schip Vos Thalassa, eigendom van een Italiaanse dochteronderneming van het scheepsvaartbedrijf Vroon uit Breda. Het vaart onder Italiaanse vlag, met een Italiaanse bemanning, maar is een van de ongeveer tweehonderd schepen die worden beheerd door Vroon.

De Vos Thalassa vaart voor een olieplatform in het zuiden van de Middellandse Zee. Toen dit koopvaardijschip een noodoproep kreeg doorgespeeld van bootmigranten die in de problemen waren gekomen, hebben ze die 67 mensen aan boord genomen. Zoals vaker gebeurde dit in overleg met het maritiem reddingscentrum in Rome, het MRCC.

In overeenstemming met de nieuwe harde lijn van Salvini kreeg de Vos Thalassa opdracht naar het zuiden te varen, om de migranten te kunnen overdragen aan de Libische kustwacht. Salvini vindt dat de migranten die vanuit Libië naar de EU vertrekken, terug moeten. Volgens internationale hulporganisatie leven teruggekeerde migranten onder erbarmelijke omstandigheden in Libische opvangkampen.

Opstand

De migranten aan boord van de Vos Thalassa protesteerden fel, zowel verbaal als fysiek. Toen de kapitein aan het MRCC in Rome meldde dat de 13 bemanningsleden zich ernstig bedreigd voelden door de woedende migranten, werd de koers weer verlegd. Zeer tegen de zin van Salvini heeft een Italiaanse kustwachtschip, de Diciotti, daarna de migranten overgenomen van de Vos Thalassa, maar na de berichten dat de situatie aan boord gevaarlijk was geworden, kon Salvini dit niet meer tegenhouden.

Het is een enkele keer eerder voorgekomen dat de bemanning van een koopvaardijschip dat schipbreukelingen te hulp kwam, zich bedreigd voelde omdat ze sterk in de minderheid waren. De woordvoerder van Vroon, Christopher Savoye, vertelt desgevraagd per e-mail wat er gebeurde. „Zodra het schip naar het zuiden draaide voor een ontmoeting met de Libische kustwacht om de vluchtelingen over te dragen, begonnen de vluchtelingen de bemanning te bedreigen, om hen heen te gaan staan en te duwen, en ‘snij je keel door’ gebaren te maken.’’ Toen nam het schip weer zijn oorspronkelijke positie in het olieveld in. Het was daarna eerst de bedoeling dat de Libische kustwacht ernaartoe zou varen om de mensen op te pikken, „maar uiteindelijk stuurde de Italiaanse kustwacht een eigen boot”.

Sommige Italiaanse media hebben gesuggereerd dat de migranten dreigden het schip over te nemen. Woordvoerder Savoye spreekt dit tegen, net als andere suggesties in Italië dat de Vos Thalassa op de een of andere manier zou samenwerken met mensensmokkelaars. Hij zegt wel dat de bemanning bang was. „Ernstig in de minderheid zijn op een koopvaardijschip tegenover een boze menigte die erg weinig te verliezen heeft, is erg beangstigend.”

Niet zonder handboeien

Het heeft ook een dag geduurd voordat de Diciotti de opgepikte mensen aan land kon brengen, in de Siciliaanse havenstad Trapani. Onder druk van Salvini, die in Oostenrijk aan het overleggen was over harder Europees migratiebeleid, kreeg het schip donderdagmorgen geen toestemming binnen te varen. Salvini wilde dat eerst de politie een onderzoek zou doen. Ze gaan niet zonder handboeien van boord, dreigde hij, met een verwijzing naar de migranten die de bemanning hadden bedreigd.

Er dreigde een impasse. Voor het eerst zou een Italiaans kustwachtschip niet een Italiaanse haven mogen binnenvaren. Pas na een interventie van president Mattarella en felle telefonische discussies tussen Salvini en zijn bondgenoten van de Vijfsterrenbeweging – van wie sommigen openlijk afstand nemen van de harde lijn van Salvini – kon de Diciotti donderdagavond aanmeren.

Uiteindelijk mocht iedereen donderdagnacht van boord en hebben twee migranten te horen gekregen dat zij worden verdacht van geweldpleging. Tot nog toe is niemand gearresteerd. De politie heeft verklaringen opgenomen van de bemanning van de Vos Thalassa.

Salvini reageerde vrijdagmorgen zeer gepikeerd en dreigde met wraak tegen al degenen die deze uitkomst mogelijk hebben gemaakt. En hij voegde daaraan toe, geïrriteerd over de aanhoudende Franse grenscontroles bij Ventimiglia: „Morgen ga ik naar Moskou en ben ik tegen Frankrijk.’’