Zelfrijdende auto dwingt automakers wagenziekte aan te pakken

Het klinkt raar: hoewel bijna de helft van de mensen gevoelig is voor wagenziekte, kreeg de kwaal tot nu toe nauwelijks aandacht van autofabrikanten. 

Dat is minder vreemd dan het lijkt, zegt hoogleraar bewegingswetenschappen Jelte Bos, tevens in dienst van TNO. ,,In het overgrote deel van de ritten zit slechts de chauffeur in de auto en die wordt vrijwel nooit ziek." Wagenziekte ontstaat namelijk als het evenwichtsorgaan - bij elk oor zit er één - verstoord raakt door tegenstrijdige signalen. Met name als passagiers, vaak achterin, niet naar buiten kijken.

Van alle inzittenden in de auto is 80 procent chauffeur en slechts 20 procent passagier, doceert Bos. ,,Met de komst van de zelfrijdende auto's gaat dat veranderen. Dan wordt iedereen passagier en is het potentiële probleem ineens enorm." 

Zie hier de plotselinge aandacht van de auto-industrie voor wagenziekte. Eén van die fabrikanten is Ford. ,,Inzittenden van zelfrijdende auto's gaan zich bezig houden met andere dingen. Werk, een serie kijken, een boek lezen," vertelt dr. Eike Schmidt, hij werkt op Fords Europese onderzoekscentrum in Aken. ,,Dat zijn activiteiten die de kans op autoziekte flink vergroten. Aan ons de taak om te zorgen dat dat zo min mogelijk gebeurt."

Samen met hoogleraar Bos sprak Schmidt vrijdag over wagenziekte in Utrecht. De technologieën waar fabrikanten aan werken zijn divers. Zo ontwikkelt online taxidienst Uber een systeem met bewegende stoelen dat reageert als een bocht wordt genomen of wordt geremd. Ook is er een luchtstroom die op het gezicht van passagiers kan worden geblazen.

Het Franse Citroën introduceert een 99 euro kostende zonnebril die via blauwe vloeistof in de randen een kunstmatige horizon creëert. Op die manier wordt het conflict met het evenwichtsorgaan geneutraliseerd. De bril is er voor kinderen ouder dan 10.

Bij Ford in Aken doen ze sinds 2015 onderzoek. In de nieuwe Ford Focus zitten al enkele resultaten verwerkt. ,,Zo hebben we het scherm met info relatief hooggeplaatst zodat inzittenden niet te veel met het hoofd hoeven te bewegen. Ook is er extra zorg aan de airconditioning besteed. Hoe koeler de binnentemperatuur, hoe minder last van autoziekte." 

De echte truc is straks de algoritmes van de zelfrijdende automaat zo te programmeren dat de kans op wagenziekte minimaal is. ,,Snel optrekken, het nemen van bochten en afremmen veroorzaakt klachten. Hoe comfortabeler de rijstijl, hoe beter."

Hoogleraar Bos van TNO heeft nog een tip voor fabrikanten. Vertoon op de tv-schermpjes, die veel gezinsauto's achterin kennen, beelden van de dashboardcamera. ,,Zo zien kinderen waar de auto heen rijdt. Dat kan erg goed werken tegen wagenziekte."

Zolang de technologie minder ver gevorderd is, moeten ouders het met lapmiddelen doen. Toch zijn die vaak prima, stelt Bos. ,,Wagenziekte kan nooit honderd procent worden opgelost, maar er zijn allerlei maatregelen die het probleem prima beheersbaar maken."