Alle Amerikaanse honden zijn weg

In Amerika leefden voor de komst van de Europeanen in de vijftiende en zestiende eeuw honden die afstamden van honden uit Oost-Siberië. Die hondenpopulatie was onafhankelijk van de twee andere, Europese en Oost-Aziatische, gedomesticeerde hondenpopulaties op de wereld en stamde niet af van Amerikaanse wolven. Die precolumbiaanse honden zijn nu allemaal verdwenen. Zelfs in honden die nu in beide Amerika’s leven is hooguit een paar procent van het pre-columbiaanse honden-DNA te vinden, óók in de ‘typisch Amerikaanse’ rassen als de Carolina-hond en chihuahua. Die zijn dus allemaal van Europese oorsprong. Dit blijkt uit onderzoek door een internationaal wetenschapsteam dat keek naar het mitochondriaal DNA van 71 prehistorische honden uit Amerika en Siberië, en het kern-DNA van zeven prehistorische honden uit hetzelfde gebied. De vergelijking van het prehistorische honden-DNA met dat van honden elders op de wereld is donderdag in Science gepubliceerd.

Op bizarre wijze is een besmettelijke genitale tumor die honden treft, CTVT, de naaste nog levende verwant van de pre-columbiaanse honden. De besmettelijke cellen van die tumor zijn waarschijnlijk afkomstig van een hond die 8.000 jaar geleden in Oost-Siberië leefde, waar ook de Amerikaanse oerhonden zo’n vier- of vijfduizend jaar eerder vandaan kwamen.

Uit verslagen van de eerste Europeanen in Amerika blijkt duidelijk dat er in Amerika overal honden met de mensen samenleefden, in alle soorten en maten, als jachthond, waakhond of trekhond. Waar zijn die honden gebleven? De onderzoekers noemen het in Science wel zeker dat die verdwijning samenhangt met de komst van de Europeanen, maar hoe is onduidelijk. Misschien trokken de Europeanen de eigen honden voor en vervolgden ze de Amerikaanse, misschien stierven de Amerikaanse honden massaal aan een meegenomen ziekte, zoals ook de oorspronkelijke Amerikanen werden gedecimeerd door epidemieën.

In een commentaar bij het onderzoek geven twee onderzoekers van het MIT en Harvard, Elinor Karlsson en Linda Goodman, nog een speciale mogelijkheid van uitsterving. Mogelijk bezaten de Amerikaanse honden een bijzondere gevoeligheid voor de aan hen dus nauw verwante tumor CTVT die hoogstwaarschijnlijk pas door de Europeanen naar Amerika is gebracht. Juist omdat de Amerikaanse honden genetisch nauw verwant waren aan de tumor zou het effect op hen veel dodelijker kunnen zijn geweest dan op andere honden.

De oudste in Amerika gevonden honden zijn drie honden uit graven in Illinois, 10.500 jaar oud – een recente vondst mede door een aantal auteurs van het nieuwe Science-artikel, zoals de Britse Angela Perri. Deze vondst is vorige maand bekend gemaakt op bioRxiv (27 juni). Mede op grond van deze vondst denken de onderzoekers dat de eerste migranten naar Amerika, die rond 16.000 jaar geleden de Beringstraat overstaken, nog geen honden bij zich hadden. Die honden zouden met latere migranten zijn meegekomen.

Er bestaan verschillende theorieën over de domesticatie van de hond uit de wolf. Volgens sommige onderzoekers is de hond al diep in de ijstijd gedomesticeerd, 40.000 jaar geleden. Bezit van honden zou zelfs het beslissende voordeel zijn geweest van Homo sapiens ten opzichte van zijn naaste verwant de neanderthaler, die vrij snel daarna uitstierf. Maar algemeen wordt nu uitgegaan van domesticatie rond 15.000 jaar geleden. Dat zou min of meer tegelijk op twee plekken zijn gebeurd: in Europa en in Oost-Azië. Met de nieuwe kennis over de prehistorische Amerikaanse honden lijkt het er op dat deze Amerikaanse honden een derde domesticatie is geweest, óók in Oost-Azië. Kennelijk is dat gedaan door mensen die al min of meer op weg waren naar Amerika, over de Beringstraat, die tot 11.000 jaar geleden drooglag.

De nu nog levende poolhonden in Amerika en Europa (malamutes, huskies) zijn ook verwant met de pre-columbiaanse honden, maar waarschijnlijk omdat ze uit dezelfde Oost-Siberische bron stammen. Deze honden kwamen pas duizend jaar geleden naar Amerika.