Het is mei 2016. Mark van Baal is onderweg naar de aandeelhoudersvergadering van Shell in het Circustheater in Scheveningen. Hij heeft genoeg aandelen om een voorstel in te dienen waarvan hij intussen weet dat Shell het gaat afwijzen: hij gaat aan het bedrijf vragen de winsten van olie en gas in duurzame energie te investeren.
De aandelen heeft hij weten te verzamelen met zijn vereniging Follow This, waarmee hij mensen vraagt te beleggen in Shell om zo het bedrijf te kunnen veranderen. Hij werkt daar sinds 2015 aan en hij heeft inmiddels al meer dan 4.000 groene aandeelhouders kunnen verzamelen. Namens hen gaat hij naar de aandeelhoudersvergaderingen.
In je eentje een van de grootste bedrijven ter wereld aanpakken, je moet het maar durven.
“Ik heb heel vaak mensen horen zeggen: ‘Oh, je wil Shell veranderen! Wat een nobel streven.’ Ze geloofden niet dat het me zou lukken. Nu blijkt het wel te lukken. Maar tevreden ben ik nog lang niet”, zegt hij tegen Business Insider.
Shell is niet geïnteresseerd in verre toekomst
Het verhaal van Van Baal begint in 2002. Hij reist dan al zo’n drie jaar door heel Europa om voor een Amerikaans bedrijf koelinstallaties voor containers te verkopen. Blij met zijn baan is hij niet – hij vindt het werk niet creatief genoeg en wil iets doen dat maatschappelijk verantwoord is.
“Met die gedachte ging ik op een zeilvakantie in de zomer. Een week lang stond ik aan het roer naar de horizon te kijken. Ik had genoeg tijd om na te denken, en het enige beroep dat ik kon bedenken dat creatief én maatschappelijk verantwoord was, was journalist.”
In de jaren erna volgt hij een avondopleiding, zodat hij zijn vaste baan kan opzeggen. Als hij daar heeft leren schrijven en begint in de journalistiek, ziet hij de documentaire van Al Gore die van klimaatverandering een urgent thema weet te maken.
Voor Van Baal is het duidelijk: hij gaat de komende jaren over energie schrijven.
De stukken die hij schrijft, worden steeds dwingender. “Ik raakte er meer en meer van overtuigd dat de fossiele industrie moet veranderen. Er liggen voor hen enorme kansen op het gebied van duurzaamheid en fossiele energie gaat juist steeds duurder worden. De omslag maken naar een duurzaam bedrijf is voor hen de enige mogelijkheid om te overleven en voor ons de enige mogelijkheid om de effecten van klimaatverandering te beperken.”
Voor Van Baal is het volledig logisch dat Shell de omslag gaat maken, maar voor Shell niet. “Iedere keer dat ik aan iemand binnen het bedrijf vroeg waarom ze het niet doen, kreeg ik als antwoord dat de aandeelhouders geïnteresseerd zijn in het volgende kwartaal, niet in de verre toekomst.”
“Na tien jaar was mijn conclusie: Shell luistert niet naar journalisten, actiegroepen of overheden. De enigen die Shell kunnen overtuigen een andere koers te kiezen, zijn aandeelhouders.”
Van binnenuit het bedrijf veranderen
Voor Van Baal zit er dan ook niets anders op zelf een aandeelhouder te worden.
“Ik wist dat een kleine aandeelhouder de koers van een bedrijf kan veranderen”, zegt hij. “In 2007 deed het Britse hedgefonds TCI het. TCI had 1 procent van de aandelen van ABN Amro, maar wist af te dwingen dat de bank zich zou opsplitsen. In delen zou het bedrijf meer waard zijn, dacht TCI, en de andere aandeelhouders stemden daarmee in.”
Van Baal denkt: als ik zelf genoeg aandelen koop om, net als TCI, op de aandeelhoudersvergadering een resolutie in te dienen, hoef ik alleen de andere aandeelhouders te overtuigen, niet Shell zelf. Zijn idee noemt hij Follow This.
Al snel wordt het concreter. Voor het inbrengen van een resolutie heeft hij voor 5 miljoen euro aan aandelen nodig, dus in 2015 hij maakt een website waarop mensen voor een paar tientjes een aandeel kunnen kopen. Ook wil hij een paar vermogende mensen overhalen om veel geld in Shell te stoppen, om zo de miljoenen bij elkaar te krijgen.
Maar snel gaat het niet. “Die eerste maanden waren heel moeilijk”, vertelt hij daarover. “Ken je het filmpje Leadership Lessons from Dancing Guy? Daarin zie je een jongen minutenlang in z’n eentje dansen. Na een poosje komen er een paar mensen bij – de first followers – daarna gaat het hard. Toen ik besloot dat ik Shell wilde veranderen, liet mijn vrouw dit filmpje zien en zei ze: zo ga jij je ook voelen. En ze had gelijk.”
In de eerste maanden komen er heel langzaam nieuwe aandeelhouders bij via zijn website, maar de grotere aandeelhouders moet hij nog vinden.
“Ik had een hoop mensen met geld en idealen gemaild met de vraag of ze een half miljoen in Shell wilden stoppen. Dat is een flink bedrag en Follow This stond echt nog in de kinderschoenen. Veel mensen wilden me daarom niet helpen.”
Van één iemand krijgt hij wel een positief mailtje terug: Bob Crébas, de oprichter van Marktplaats. “Hij schreef: goed idee, ik koop vanmiddag voor een half miljoen aandelen.”
Terwijl Follow This in de maanden daarna groeit, beginnen meer mensen vertrouwen te krijgen in Van Baal en zijn missie. “Duncan Stutterheim van ID&T bijvoorbeeld: toen hij een paar artikelen in de krant over mij had gelezen, mailde hij om te vragen of ik hulp nodig had.”
En er melden zich steeds meer mensen die wilden helpen met de missie van Follow This. Het team van vrijwilligers dat Van Baal helpt wordt groter en groter. "Ik ben iedere dag onder de indruk van de gedrevenheid en het denkvermogen van onze jonge teamleden: studenten en net-afgestudeerden op zoek naar werk met een doel."
Een klimaatambitie dankzij Follow This
Zo krijgt Follow This uiteindelijk genoeg geld bij elkaar om in 2016 voor het eerst een resolutie in te dienen op de aandeelhoudersvergadering. Hij vraagt Shell om alle winst uit olie en gas in duurzame energie te investeren. Shell-CEO Ben van Beurden roept zijn aandeelhouders op om tegen de resolutie te stemmen – toch stemt 3 procent voor en onthoudt nog eens 3 procent zich.
In 2017 gaat het beter. Follow This vraagt in een resolutie aan Shell leiderschap te nemen in de transitie naar duurzame energie. Van Baal wil dat Shell de bedrijfsdoelen bijstelt in lijn met het klimaatakkoord dat in Parijs werd gesloten. Shell vindt het maar onzin, maar van de aandeelhouders stemt 6 procent voor. Een verdubbeling ten opzichte van 2016. Dankzij de steun van onder andere Actiam, Van Lanschot Kempen, MN en de Church of England moet Shell naar zijn aandeelhouders luisteren.
Shell reageert een half jaar later als eerste oliebedrijf ter wereld met een klimaatambitie.
In 2018 vindt het bedrijf het daarom 'onnodig' om de resolutie van Follow This aan te nemen. In een stevige woordenwisseling met Van Baal legt Shell-CEO Ben van Beurden uit waarom hij de resolutie niet wil aannemen en waarom hij wil dat de aandeelhouders tegen stemmen.
Een deel van de aandeelhouders trekt zich daar niets van aan. "Van de aandeelhouders stemde 5,5 procent voor en 7 procent onthield zich, waarmee bijna 13 procent het bestuur van Shell niet meer steunt", zegt Van Baal.
Hij is blij dat Shell inmiddels een klimaatambitie heeft opgesteld, maar voldoende is het niet. “In 2050 moeten alle activiteiten van Shell half zoveel CO2-uitstoot veroorzaken als nu. Het is revolutionair dat ze die ambitie hebben en dat komt echt door de steun voor de resolutie van Follow This, maar het is nog lang niet genoeg om het akkoord van Parijs te halen.”
“Uiteindelijk moet de hele industrie om. Olie- en gasbedrijven kunnen alleen overleven als ze duurzamer worden en zonder hen gaan we de doelstellingen van Parijs nooit kunnen halen. Dan lopen we allemaal nog veel meer gevaar – onze investeringen, maar ook onze veiligheid.”
Voorlopig is Van Baal dus nog niet tevreden. “Dat ben ik pas als klimaatverandering is gestopt. In de komende jaren zullen we te weten komen of dat überhaupt gaat lukken. Als we de olie-industrie nog vijf jaar z’n gang laten gaan, lukt het in ieder geval niet.”
