Ivo werd geboren als Yvonne en is voorbeeld voor velen: 'Ik dacht 34 jaar dat ik gek was'

Geboren worden in het verkeerde lichaam. Toen Ivo van Driest jong was, was er veel onbegrip over. Mensen zouden geestelijk in de war zijn. De meeste artsen wisten niet eens dat transgenders bestonden. Artsen die wel wilden helpen, werd verweten dat ze sneden in een gezond lichaam. 

"Ik dacht 34 jaar lang dat ik gek was", vertelt Ivo in zijn flat in Rotterdam- Zuid. "Dat het mijn eigen schuld was. En dat ik de enige was."

Breien zijn grote hobby

Ivo's huis in Rotterdam-Zuid staat bomvol. Overal staan spulletjes en zijn flat is bezaaid met bolletjes breiwol. Breien is zijn grote hobby én één van de weinige dingen die herinneren aan zijn tijd als vrouw. En er is nog iets: "Mijn kleine voeten!", zegt hij. "Maat 38. Dat hebben niet veel mannen."

De goedlachse Ivo is verder van top tot teen man. Op zijn gezicht staat een volle baard, hij heeft een lage stem, en ja, een penis. 

Ivo werd geboren als Yvonne.

Verkeerd lichaam

Ivo is één van de eerste transmannen die allerlei geslachtsaanpassende operaties lieten doen en er openlijk voor uit durfden te komen. Hij vertelde zijn verhaal in tv-shows en kranten. Uniek. Zijn verhaal werd een voorbeeld en een steun voor veel transgenders, tot aan de dag van vandaag. 

Er ging een lange, donkere periode vooraf aan zijn proces om man te worden. Het blijft emotioneel voor Ivo om erover te vertellen. 34 jaar lang kon hij er niet voor uitkomen dat hij in een verkeerd lichaam zat.

Schrijfster Eveline van de Putte schreef een boek over oudere transgenders: 'Nieuwe namen'. Ze interviewde achttien transgenders van vijftig jaar en ouder, onder wie Ivo. "Lange tijd konden transgenders zoals Ivo niet over hun gevoelens praten. Het begrip 'transgender' was niet eens bekend. Veel transgenders waren doodongelukkig."

Bidden om een baard

Ook al kende hij het begrip 'transgender' niet, stiekem wist Ivo altijd al dat hij in een verkeerd lichaam was geboren. "Als klein meisje wilde ik al mannenkleren aan. En toen mijn vader me vertelde over tietjes krijgen, gruwelde ik. Ik dacht alleen maar: dat wil ik helemaal niet."

Ivo vervolgt: "Mijn moeder wilde me op mijn veertiende een bh aansmeren. Vreselijk. 's Avonds in bed bad ik naar weet-ik-veel-wie, dat ik een jongen zou worden. Ik bad om een baard." Toen Ivo ongesteld werd, brak een van de meest ongelukkige momenten in zijn leven aan. "Mijn moeder zei trots: 'Nou ben je groot geworden'. Maar ik voelde me vreselijk."

Al die jaren verdrong Ivo zijn gevoelens. Hij verloofde zich zelfs twee keer met een man. Maar seks? "Nooit! Op de een of andere manier had ik allerlei smoezen om daar onderuit te komen. Ik heb nooit seks gehad met een man. Ik werd ook behandeld voor vaginisme, pijn bij het vrijen." De verlovingen hielden dan ook niet lang stand. 

Ivo werd langzamerhand een man.

Zwaar depressief

Op een dag ging het niet meer. "Ik stond bij de metro en begon te hyperventileren. Ik stond aan het randje van het perron en zag het niet meer zitten." Volgens onderzoeker Eveline van de Putte is het percentage zelfmoordpogingen hoog onder transgenders: "Zo'n 20 procent heeft ooit in zijn of haar leven een poging gedaan." 

Ivo werd gered van het perron. Hij besefte dat hij door het oog van de naald was gegaan. Toen hij op een assertiviteitscursus ging, durfde hij eindelijk te praten over zijn gevoelens. "Een vrouw van de cursus vroeg aan mij of ik lesbisch was. Toen begon ik mijn verhaal te doen. Na al die jaren van zwijgen."

Ivo kreeg professionele hulp van de kerk en raakte in gesprek met een maatschappelijk werker. "Ik kreeg toen te horen dat ik niet de enige ben. Ik was niet gek, er waren meer mensen zoals ik. Dat was zo'n ontzettende verademing. Fantastisch zo'n opluchting."

Kwalijk nemen

In 1984 meldde hij zich bij het VU Amsterdam. Voorafgaand kreeg hij eerst allerlei psychologische gesprekken. "Een van de opdrachten: ik moest het ook tegen mijn familie gaan zeggen."

Ivo werkte in die periode in een verzorgingshuis, in de linnenkamer. "Stiekem verkleedde ik me weleens als man. Heerlijk, vond ik dat. Ik ben op een dag in mannenkleding naar mijn moeder gegaan. Ik zie haar nog staan toen ik vertelde waarom ik dit deed. 'Nee toch, je bent toch niet lesbisch?', vroeg ze. Toen ik haar vertelde dat ik vanaf nu Ivo heette, antwoordde ze me: 'Nu moeten we verhuizen.' Ze heeft me er nooit naar gevraagd."

Ivo in zijn flat in Rotterdam-Zuid.

'Ze wist niet beter'

Of hij dat zijn moeder kwalijk neemt? "Nee", zegt hij. "Ze wist niet beter. Het was zoals het was. Ik zei haar steeds dat ik snapte dat het moeilijk was, maar dat ik mijn verhaal met haar wilde delen. Dat ik het als een steun zou zien als ze me zou begrijpen. Maar dat lukte niet echt. Ze noemde me soms een 'het'. Ze kon er niet mee omgaan, omdat ze het niet snapte."

Een stilte valt. "Ik denk dat ze het op het einde wel heeft geaccepteerd. Op haar sterfbed zei ze tegen mijn vriendin: 'Ik heb het altijd al gezien'."

Penis 

Ivo wilde helemaal man worden; daarover was nooit een enkele twijfel. Hij begon hormonen te gebruiken. Dat doet hij nog iedere veertien dagen. "Met een spuit breng ik het spul in." Hij onderging elf operaties. "Mijn baarmoeder werd weggehaald. Mijn borsten liet ik weghalen. Ik kreeg baardgroei. Langzaam werd ik steeds meer man." 

De operatie om een penis te krijgen duurde 13 uur. Zijn urineleider was een paar jaar daarvoor al verlegd. Van zijn schaamlippen werd een scrotum gemaakt. En uit het vet van zijn arm een penis. "Het ging niet helemaal goed. Op een gegeven moment kwam er van voor en achter mijn penis urine. Maar de lekkages zijn verholpen. Het is niet een penis zoals bij een man. Maar ik ben er trots op en ik kan er goed mee plassen."

Redding

Ivo heeft alles vergoed gekregen van de verzekering. Hij ziet de ingrepen als zijn redding. "Als ik de geslachtsaanpassende operaties niet had gehad, denk ik niet dat ik er nog zou zijn geweest. Mijn transformatie is mijn redding geweest. Ik zit nu dan wel onder de uiterlijke littekens, de innerlijke littekens zouden velen malen groter en pijnlijker zijn geweest als ik niet zou zijn geholpen."

Volgens auteur Eveline van de Putte is Ivo één van de belangrijke pioniers geweest die met zijn verhaal veel mensen, ook veel jonge transgenders, heeft kunnen helpen. "Maar het taboe is er nog steeds. Er is nog altijd veel discriminatie, er zijn nog altijd veel vooroordelen rond de LHBT-gemeenschap, terwijl deze mensen zo graag een normaal leven willen leiden."

Ivo beaamt dat: "Mijn grootste wens is dat mensen mij als een gewoon mens zien. Een normaal mens, net als iedereen."