Geneesmiddelen duur door nieuwe truc

Dodelijke overnames ofwel killer acquisitions, worden ze genoemd. Een geneesmiddelenfabrikant koopt een ander bedrijf dat een veelbelovend concurrerend medicijn aan het ontwikkelen is. Na de overname wordt de ontwikkeling van het medicijn stopgezet.

Dat lijkt een rare strategie, geld betalen voor een medicijn en er dan niets mee doen. Maar het is een winstverhogende strategie, blijkt uit internationaal onderzoek door de London Business School en Yale School of Management. "De overnemer schakelt op deze manier toekomstige concurrentie uit", zegt onderzoeker Colleen Cunningham van de London Business School.

HoofdprijsUit het onderzoek blijkt dat 7 procent van de fusies en overnames het

doel hebben een concurrent uit te schakelen. De strategie is vooral lucratief voor fabrikanten die een monopoliepositie hebben met een medicijn. Die positie stelt ze in staat daarvoor de hoofdprijs te vragen. De komst van een concurrerend middel zou tot een prijsdaling leiden en die is groter dan wat ze kunnen verdienen aan het nieuwe medicijn.

OpmerkelijkEen ‘opmerkelijke ontwikkeling’, zegt Wim Groot, hoogleraar Gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht (UM). "Ik ken wel verhalen dat geneesmiddelfabrikanten een concurrent geld betalen om niet met een concurrerend middel op de markt te komen, maar deze strategie kende ik nog niet."

De tactiek mag goed zijn voor de portemonnee van de monopolist, de samenleving is de dupe. "Er wordt voorkomen dat er een goed nieuw geneesmiddel bij komt. Dat is nadelig voor patiënten", zegt Groot. "We lopen zo potentiële gezondheidswinst mis. En de prijs blijft kunstmatig hoog. Meer concurrentie leidt tot lagere prijzen." Die rekening wordt weer door alle premiebetalers betaald.

InnovatieUit het onderzoek dat keek naar 35.000 fusies en overnames in de farmaceutische sector, komt nog een nadeel naar voren. "We zien dat er door deze strategie 5 procent minder medicijnen op de markt zijn gekomen dan anders het geval was geweest", aldus Cunningham.

Door de killer acquisitions ­wordt ook innovatieve research de nek omgedraaid, wat een groot verlies is. De hele sector wordt er minder vernieuwend door en innovatie door slimmere nieuwe spelers wordt zo gesmoord.

Risico'sFabrikanten vergoelijken de hoge winstmarges (plus 20 procent) door te wijzen op de risico’s die ze lopen. Veel geneesmiddelen halen de eindstreep niet. De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG), de brancheorganisatie van de farmaceutische bedrijven, wijst er in een schriftelijke reactie op dat de medicijnkosten in Nederland al tien jaar constant rond de 5 miljard euro per jaar liggen. "Terwijl er steeds nieuwe middelen bijkomen. We kunnen dus steeds meer voor hetzelfde geld", aldus de woordvoerder.