Het Turkije van de Turken die hier al 40 jaar wonen, is weg

Het lijkt me een gerechtvaardigde vraag: waarom vieren Turkse Nederlanders zo uitbundig feest als Erdogan heeft gewonnen en keren ze niet terug naar Turkije?

Ik weet het niet precies. Ik ben geen Turkse Nederlander. Ik kan alleen verbaasd zijn: hoe kun je de Nederlandse democratie minder vinden dan het dictatoriale bewind van Erdogan, hoe kun je de Nederlandse sociale voorzieningen minder vinden dan die in Turkije en hoe kun je de Nederlandse rechtstaat nu onrechtvaardiger vinden dan die van Recep?

Ik hoor wel eens dat Nederlandse Turken zich gecriminaliseerd voelen. Er zou sprake zijn van een constante vernedering. Dat zou best kunnen, maar juist dát zou dan een reden zijn om terug te keren.

De eerste generatie Turken arriveerde als 'gastarbeider'. In Turkije was geen werk, hier wel. Men zou hier geld verdienen, om uiteindelijk terug te keren. Maar men keerde niet terug, want men kreeg hier kinderen, en die kinderen kregen hier kansen die ze in Turkije niet kregen.

Van remigratie kon geen sprake meer zijn; de Hollandse klompen groeiden vanzelf aan de Turkse voeten. Ook de generatie die volgde zou niet terugkeren. De afstand werd te groot, ondanks opa's paradijselijke verhalen.

Turkije was hun afkomst, maar niet hun toekomst.

De belofte terug te keren werd levend gehouden, maar zal nooit worden ingelost; dat was een vorm van afvalligheid en voelde als verraad. Aan opa en aan de familie in Turkije.

Het Turkije van de Turken die al veertig, vijftig jaar hier zijn, is verdwenen. Maar de paradijselijke droom van de terugkeer hou je, tegen beter weten in, in stand. Door samen te toeteren bij een overwinning laat je aan elkaar weten dat je die droom deelt.

Zo hou je elkaar in de gaten. Toeteren is het samen zingen van een psalm zodat iedereen weet bij welke kerk je hoorde, al geloof je niet meer. Je toetert je schuldgevoel weg en zegt tegelijkertijd: we horen bij elkaar. De claxon zorgt voor
sociale controle.

Een rituele dans.

Die verkiezingen zijn een welbewuste Turkse dreiging om die droom niet te verstoren: je kiest, dus ben je ook verantwoordelijk! Het Turkse paspoort heeft die betekenis ook.

Nederlandse Turken die hier voor de politiek in Turkije stemmen en nog een Turks paspoort hebben, worden nooit Nederlander.

Door hun droom in stand te houden creëren ze een nachtmerrie over schizofrene burgers.

Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn column. Lees al zijn columns terug in het archief.

Reageren? t.holman@parool.nl