Mark Rutte wil EU-top gebruiken om Europa te verenigen over migratie
Welke positie kiest Nederland over migratie, nu de kwestie Europa politiek ernstig verdeelt?
Hij kan de man worden die dit weekend Noord en Zuid, én Oost en West dichter bij elkaar brengt op de extra migratietop. Leiders van tien lidstaten praten zondag in Brussel informeel over het migratiebeleid, dat Europa nu al een paar weken gijzelt. Premier Mark Rutte heeft de ambitie om eenheid te smeden. Maar op tafel ligt een gordiaanse knoop.
Italië dreigde donderdag opnieuw een migrantenschip te weigeren, ditmaal van een Duitse hulporganisatie die zou varen onder Nederlandse vlag. De frontstaten aan de Middellandse Zee voelen zich in de steek gelaten. Duitsland kampt met een regeringscrisis over het weigeren van ‘asielshoppers’ en andere lidstaten konkelen openlijk over grensversterking buiten Brussel om.
De standpunten van Nederland maken van Rutte in theorie een geschikt oliemannetje
Niet de aantallen vluchtelingen zijn deze dagen het probleem, maar de eensgezindheid om tot een oplossing te komen. Wat ook al niet helpt zijn de verschillende geluiden uit Brussel zelf. Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad, toert langs EU-leiders met een plan voor ‘regionale ontschepingsplatforms’ in Noord-Afrikaanse landen.
Hij hoopt zo de grote top van 28 EU-leiders volgende week vlot trekken. Ook Rutte zei donderdag in de Tweede Kamer deze opvangkampen een kans te willen geven. Kleine complicatie: geen enkel land in Noord-Afrika voelt er voorlopig iets voor.
De gastheer van zondag, voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie, zette ook alvast iets op papier, meer in de lijn van de Duitse bondskanselier Merkel, die de regels voor opvang in het eerste land van aankomst strenger wil handhaven. Dat was tegen het zere been van Italië. Merkel moest donderdag de Italiaanse premier Conte sussen. Het papier van Juncker verdween in een la.
Een geschikt oliemannetje
Dan de rol van premier Rutte. Hij ruimde er deze week ‘zijn agenda voor leeg’. Hij belde met Juncker, de collega’s in Frankrijk en Italië en met Angela Merkel, met wie hij in eigen woorden ‘al acht jaar een hecht contact’ heeft. En hij dineert vanavond met Donald Tusk.
De standpunten van Nederland maken van Rutte in theorie een geschikt oliemannetje. Het kabinet wil veel: betere terugkeer, plus het tegengaan van asielshoppen, én afspraken met derde landen én investeren in de regio’s waar vluchtelingen vandaan komen. Rutte heeft er ook geld voor over, uit eigen en Europese middelen.
Rutte benadrukte dat er een einde moet komen aan het ‘businessmodel van de mensensmokkelaars
Belangrijk voor Brussel: Nederland zoekt de oplossing in Europees verband. Rutte’s liefde voor Europa vlamde onlangs op, getuige zijn speech in het Europees parlement. Belangrijk voor Merkel: Nederland wil de interne grenscontroles niet terug. Belangrijk voor Italië: Nederland erkent de problemen van de frontstaten en deed mee aan een eerdere poging om asielzoekers eerlijker te verdelen over de lidstaten.
Kanselier Kurz van de conservatief-populistische regering in Oostenrijk, dat straks EU-voorzitter is, noemde Rutte deze week ‘een van mijn grootste vertrouwelingen en bondgenoten’. Dat is handig voor de premier, want Oostenrijk staat op goede voet met de landen die het felst tegen migratie en herverdeling van asielzoekers zijn: Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije. Die boycotten de top van zondag.
Solidariteit tussen lidstaten
In de Tweede Kamer benadrukte Rutte donderdagavond dat er een einde moet komen aan het ‘businessmodel van de mensensmokkelaars’ en de chaotische overtochten. Dat wil iedereen. Ook hamerde hij op de solidariteit tussen EU-lidstaten. Wanneer een lidstaat helemaal niet mee wil doen, ‘moet korten op Europese gelden mogelijk zijn’, stelde Rutte.
De Kamer gaf hem in meerdere moties mee dat eventuele opvang in landen buiten Europa moet voldoen aan alle internationale humanitaire verdragen, en dat de vluchtelingen daar een zorgvuldige asielprocedure moeten krijgen.
Lees ook:
EU-leiders komen bijeen voor extra topontmoeting over immigratiebeleid
In de wirwar van bilaterale overlegjes en regionale topontmoetingen over de vertrouwenscrisis in het Europese migratiebeleid komt er nog een topje bij. Vier dagen voor de geplande, grote EU-zomertop komt een tiental regeringsleiders zondag al bijeen voor een informele ontmoeting in Brussel. Premier Rutte is er ook bij.
Opnieuw 3 miljard aan EU-geld op komst voor vluchtelingen in Turkije
De Europese Commissie acht de tijd rijp voor het vrijmaken van nog eens 3 miljard euro voor de opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije. Daarvan komt 1 miljard uit EU-fondsen en moet de overige 2 miljard komen van de lidstaten, waarvan een deel vermoedelijk zal tegenstribbelen gezien de slechte verhoudingen met Ankara.
Het migratieplan van de EU is weinig ruimhartig
Het is een weinig genereus gebaar van de Europese Unie om in twee jaar tijd 50.000 vluchtelingen te laten overkomen uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Maar de Europese Commissie kon kennelijk met weinig anders komen.