Direct naar artikelinhoud
NieuwsOostenrijk

Oostenrijk eist opheldering over grootschalige spionage en afluisterpraktijken Duitse inlichtingendienst

De Duitse geheime Dienst BND heeft tussen 1999 en 2006 systematisch overheidsinstanties en bedrijven in Oostenrijk afgeluisterd. Dat concluderen journalisten van het tijdschrift Profil en de krant de Standard. De Oostenrijkse regering vraagt Merkel zaterdagavond om ‘uitgebreide opheldering’.

Alexander van der Bellen tijdens een persverklaring na de onthulling over Duitse spionage in OostenrijkBeeld AP

Ministeries, politiebureaus, universiteiten, multinationals en middenstand, internationale organisaties, islamitische instanties, de buitenlandredactie van een persbureau, privépersonen – met recht concludeerde kanselier Sebastian Kurz (ÖVP) dat de omvang van de Duitse afluisterpraktijken enorm is.

2000 telefoonaansluitingen, faxverbindingen en e-mailadressen

Journalisten van het weekblad Profil en de Weense krant der Standard hadden gezamenlijk inzage in data van de Bundesnachrichtendienst (BND), die ze van een onbekende Duitse bron kregen toegespeeld. Daaruit zou blijken dat de dienst in de genoemde periode minstens 2000 telefoonaansluitingen, vast en mobiel, faxverbindingen en e-mailadressen in het vizier had.

Als concrete voorbeelden noemt Profil de telefoonverbindingen van Weense ambtenaren en diplomaten die verantwoordelijk waren voor de contacten met Oost-Europa en Rusland, verschillende nummers bij Defensie, het E-mailadres van iemand bij Justitie die zich boog over witwaspraktijken en meer dan veertig kanalen bij de Oostenrijkse handelskamer en telefoonlijnen van 75 ambassades, waaronder die van de VS, Irak, Iran en Afghanistan.

Crisiszitting

Op de crisiszitting van het kabinet die de kanselier zaterdagmiddag bijeen had geroepen, volgde een gezamenlijke persverklaring van de rechtse christendemocraat Kurz en Bondspresident Van der Bellen, partijloos maar links. De twee machtigste politici van Oostenrijk zijn het zelden met elkaar eens, dus hun gebroederlijke ontzetting onderstreept hoe zwaar ze aan de zaak tillen.

Twitter bericht wordt geladen...

‘Spionage onder bevriende staten is niet alleen ongebruikelijk en ongewenst’, zei Van der Bellen. ‘Het is niet acceptabel.’ De ironie wil dat Angela Merkel een vergelijkbare uitspraak heeft gedaan. ‘Spionage onder vrienden, dat kan écht niet.’ Dat was in 2013, toen de afluisterpraktijken van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA in Duitsland aan het licht kwamen. Merkel toonde zich ontzet, weken lang domineerde het onderwerp het Duitse nieuws.

Spionage onder Merkels voorganger Gerhard Schröder

Maar een jaar later, in 2014, kwam door onderzoek van der Spiegel en de Süddeutsche Zeitung aan het licht dat ook de BND bij vrienden had gespioneerd, vooral rond de eeuwwisseling, onder Merkels voorganger Gerhard Schröder (SPD). Ook toen was Oostenrijk al even in het vizier. Helemaal uit het niets komt de bevinding van de Oostenrijkse journalisten dus niet.

Het is dus met name de omvang die de Oostenrijkers onaangenaam verrast. Daarom wil de regering nu zwart op wit wie er gedurende welke periode bespioneerd werd en waarom.

Bedrijfsspionage

In Duitsland geldt sinds 2016 een nieuwe inlichtingenwet die het bespioneren van bevriende landen nagenoeg verbiedt. De Oostenrijkse premier Kurz zei er dan ook vanuit te gaan dat er op dit moment geen spionage plaatsvond, maar wil daar wel een bevestiging van hebben uit Berlijn. Van der Bellen zei te hopen op snelle antwoorden, zodat het wederzijdse vertrouwen kan worden hersteld.

De twee politici gingen niet in op de observatie van de Standard dat er wel erg veel bedrijven op de spionagelijst staan, niet alleen Oostenrijkse maar ook internationale ondernemingen die in het Alpenland gevestigd zijn, waaronder banken. Deed de BND hier in naam van de overheid ook nog aan bedrijfsspionage, vraagt der Standard zich af? Het is afwachten of de Duitsers ook deze vraag zullen beantwoorden.