Halil Karaaslan: Ik wil de islam normaliseren in Nederland

Per vandaag heeft het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) een nieuwe voorzitter: de 29-jarige Halil Karaaslan. De moskeekoepel, opgericht in 2004, is eigenlijk een koepel van moskeekoepels. Bij elkaar vertegenwoordigt hij zo'n driehonderd moskeeën. Het CMO ontstond op aandringen van de Nederlandse overheid: men wilde een gesprekspartner die een groot deel van de islamitische gemeenschap vertegenwoordigde.

Voor de islamitische gemeenschap breekt met de benoeming van Karaaslan een nieuwe fase aan. De eerste generatie moskeebestuurders maakt plaats voor de tweede generatie. Karaaslan, in het dagelijks leven docent maatschappijleer, vertelde in een eerder interview met deze krant over de verschillen tussen die generaties. In tegenstelling tot hun ouders hebben jonge moslims niet het gevoel op visite te zijn in Nederland, zei hij. "Dit is mijn land, mijn huis. Ik mag stampen als ik dat wil."

Verandert de toon van het CMO?

"We gaan vaker van ons laten horen. Actiever worden. Daar hoort bij dat we een duurzamere samenwerking willen met de overheid. Ons voorstel is om een professionaliseringstraject op te zetten voor moskeebestuurders: nu nog vaak eerste generatie migranten die de taal niet goed spreken en regels onvoldoende kennen. Zo kunnen we hen de Nederlandse regelgeving uitleggen: over werkvergunningen voor buitenlandse predikers, over de anbi-status, over buitenlandse financiering, enzovoort.

"Ook gaan we ons meer roeren in het debat. Bij Pegida-demonstraties, die op de stoep van moskeeën varkensvlees op barbecues zouden braden, bleven we stil. Gebeurt zoiets nog eens, dan doen we dat anders."

Stampend?

"Ik zal op momenten inderdaad stampen, maar als ik wil, als het moet, en als het gepast is in de situatie - zoals velen dat in bestuursfuncties doen. Wat ik er toen mee bedoelde te zeggen, is dat ik, als kind van Turkse migranten, dat hier geboren is, net zo goed eigenaar ben van dit land. Wij moslims zijn niet minder Nederlander dan een ander. Niet iedereen lijkt dat te begrijpen. Daarom is een van mijn doelen het normaliseren van de islam in Nederland.

"We willen er hier net als iedereen het mooiste van maken. Dus moet ik net zo goed kunnen zeggen wat ik denk, en het gesprek met jou daarover kunnen aangaan. Dat verwacht de moslimgemeenschap ook."

Hoe kan het dat moslims zich soms niet vertegenwoordigd voelen door het CMO?

"Mijn voorgangers hebben op de achtergrond belangrijk werk gedaan, en mooie, grote successen geboekt. Zo hebben ze een verbod op de rituele slacht weten te voorkomen met het sluiten van een convenant. Hun werk was niet altijd even zichtbaar. Vandaar dat een hoop mensen ons niet kennen, met name in de moslimgemeenschap zelf. Loop je een moskee in en je vraagt: 'Wat is het CMO?', dan heeft een deel geen idee. Binnen nu en een jaar moet dat anders zijn. "Velen denken dat de overheid ons financiert. Dat klopt niet. In het verleden zijn er wel eens projecten gesubsidieerd, dat was het."

Waarom bestaat het CMO-bestuur uit overwegend Turks-Nederlandse moslims?

"De Turkse moskeeën horen, anders dan de Marokkaanse, vaker al bij een koepel. En bij ons kun je je niet als losse moskee aansluiten. Het is ook onze ambitie om meer en diversere koepels aan ons te binden. Maar tegelijk willen we af van die nadruk op afkomst: wij zijn tenslotte allemaal Nederlanders. Over diversiteit gesproken: we hebben in ons bestuur nog geen vrouwen. Ik wil als voorzitter dat we wat dit betreft een betere afspiegeling worden van de gemeenschap en een vrouwelijke bestuurder aantrekken. Dat staat hoog op mijn prioriteitenlijstje."

Halil Karaaslan:

2009-2010 Voorzitter mentoraat Lale op de Hogeschool Rotterdam
2009-heden Docent maatschappijleer
2016-2018 Secretaris CMO-bestuur

Moskeekoepels: Help bestuurders te professionaliseren

Vier moskeekoepels werken gezamenlijk aan een plan om lokale moskeebestuurders te professionaliseren. Dat moet in een keer een hoop problemen oplossen. 

Moskeebestuurders, nu nog overwegend migranten van de eerste generatie, zijn vaak de Nederlandse taal niet goed machtig en onvoldoende bekend met de Nederlandse wetgeving.

Zo weten moskeebestuurders vaak niet dat buitenlandse predikers die ze uitnodigen een werkvergunning nodig hebben. Of dat ze, als hun moskee een anbi-status heeft - waarmee ze een goed doel zijn en belastingvoordeel genieten - jaarcijfers moeten publiceren. "Op deze regelgeving wordt in de context van extremisme scherper toegezien", zegt Halil Karaaslan, de nieuwe voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO).

De vraag hoe het traject eruit moet gaan zien, ligt nog open. Bij het CMO, dat ruim driehonderd moskeeën vertegenwoordigt, is veel expertise aanwezig, zegt Karaaslan. "Maar het verspreiden daarvan is een enorme klus voor een vrijwilligersorganisatie."

Het idee voor dit professionaliseringstraject ontstond in het kader van de discussie over buitenlandse financiering van moskeeën. "Daarover komt misschien ook nieuwe wetgeving, die geldstromen transparanter maakt. Maar de bestuurders zijn daar dan natuurlijk niet meteen mee bekend", zegt Karaaslan.

Naast het CMO werkt ook de Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond (SPIOR) mee aan het voorstel, net als twee andere regionale moskeekoepels. Directeur Marianne Vorthoren van SPIO, waarbij 71 islamitische organisaties zijn aangesloten: "Wij zien dat het de meeste moskeebesturen niet ontbreekt aan goede wil. Ze willen geen extremisme. De grenzen van de Nederlandse rechtsstaat staan voor hen echt niet ter discussie."

Het ontbreekt lokale bestuurders, overwegend vrijwilligers, aan tijd en kennis, zegt Vorthoren, die bij SPIOR wel aanwezig is. "Wij doen dit nu al dertig jaar, en willen de expertise die we op diverse thema's hebben opgebouwd, graag delen. Het zou zonde zijn als elke plaatselijke moskee opnieuw het wiel moest gaan uitvinden."

De moskeekoepels overleggen momenteel met ambtenaren over hun plannen. Ze hopen dat de Nederlandse overheid het professionaliseringstraject wil steunen, bijvoorbeeld door het te helpen opzetten. "De overheid en moskeebestuurders delen bepaalde zorgen. Om die weg te nemen kunnen ze het beste samen optrekken", zegt Vorthoren.

Lees ook: 

Islamitisch vrijdaggebed voor het eerst geleid door een vrouw

Eigenlijk kon het niet. Toch leidde in mei in Nederland een vrouw in het openbaar het islamitische vrijdagmiddaggebed.

Afspraak over buitenlandse financiering moet gelden voor moskee én kerk, vinden moslims

Het klopt niet dat afspraken over financiering van gebedshuizen alleen gaan over moskeeën, vinden vier moslimorganisaties. Dus praten ze niet langer over een convenant dat buitenlandse financiering inzichtelijk moet maken.