Probeert Turkije onze persvrijheid te beknotten?

"Je suis Le Point" titelde het franse satirische blad Charlie Hebdo vorige week. Deze allusie op de wijdverbeide slogan "Je suis Charlie" van na de aanslag op het blad in 2015 had alles te maken met de aanvallen waarmee het Franse opinieblad Le Point te maken kreeg toen op zijn voorpagina de Turkse president Erdogan afgebeeld stond met als bijschrift "Le Dictateur". Affiches met die cover prijkten op krantenkiosken in heel Frankrijk.

Dat viel blijkbaar heel slecht bij de Turkse gemeenschap en leidde ondermeer tot een bijzonder agressieve aanval op een verkoper in Avignon, die bedreigd werd met brandstichting. "Ik heb geprobeerd de vrijheid van pers te verdedigen, maar daar wilden ze niets van horen" verklaarde de geschokte verkoper achteraf. Hij had geen andere keuze als de poster te laten wegnemen. Na tussenkomst van de politie werd de affiche opnieuw opgehangen, maar de betogers slaagden erin het woord "dictateur" te overplakken.

Je kan die betogers niet anders dan "fascisten" noemen, vindt Charlie Hebdo. Want zij willen door geweld de vrije pers intimideren. "Ze willen niet dat Erdogan een dictator genoemd wordt, maar ze gedragen zich als de dienaars van een dictatuur" stelt hoofdredacteur Riss, die beseft dat het al moeilijk was om in Frankrijk iets te schrijven over religie of islam.

Maar nu gaat het over een politiek onderwerp. Als dat ook al gevoelig ligt, dan, dan kan je binnenkort niets meer schrijven zonder een of andere woedende bende op je dak te krijgen. 

Je kan die betogers niet anders dan "fascisten" noemen, vindt Charlie Hebdo. Want zij willen door geweld de vrije pers intimideren. "Ze willen niet dat Erdogan een dictator genoemd wordt, maar ze gedragen zich als de dienaars van een dictatuur", stelt hoofdredacteur Riss, die beseft dat het al moeilijk was om in Frankrijk iets te schrijven over religie of islam. Riss vreest dat dit soort intimidaties als gevolg zou kunnen hebben dat er over sommige thema's niet geschreven meer kan worden.

De ophef over dit incident in Frankrijk was zo groot dat president Macron het nodig vond te herinneren aan de vrijheid van journalisten om te schrijven waarover zij vinden dat er geschreven moet worden.

Maar de Turkse autoriteiten zien dat helemaal anders.  De Turkse minister van buitenlandse zaken verweet Macron dat hij geen rekening hield met "Turkse gevoeligheden". De vrijheid van gedachte is in Turkije hoe langer hoe minder groot. Wie het niet eens is met Erdogan, wordt meteen afgedaan als een aanhanger van Fetulla Gulen, de aartsvijand van de president en volgens de officiële versie het brein achter de mislukte staatsgreep van 2016.

Hoe groot de Turkse paranoia wel is, bleek toen een hoge rechter stelde dat er in zijn land bijna 7 miljoen terreurverdachten waren, op een bevolking van 80 miljoen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat er bijna 6000 academici ontslagen en 245 journalisten opgesloten zijn.

Sinds de mislukte couppoging zijn 125.000 ambtenaren en militairen ontslagen of geschorst. Circa 40.000 mensen zijn gearresteerd. Het merendeel van hen is afkomstig uit het leger of de politie.

Hoe onaantastbaar Erdogan is geworden bleek meteen uit een verklaring van de voorzitter van zijn partij die alle vijanden van Turkije een "Ottomaanse slag in het gezicht" beloofde. En dan had hij het over Frankrijk, Duitsland,  Nederland en België, landen die alle Navo-bondgenoten zijn van Turkije.

Met dit soort verklaringen hoeft het natuurlijk niet te verbazen dat op de sociale media de Turkse stoppen volledig doorslaan. Elke kritiek op Erdogan wordt afgedaan als een gebrek aan respect voor Turkije.

Erdogan verdraagt geen oppositie in eigen land. Dat is ook de verklaring waarom populariteit bij Turken die in het buitenland leven voor hem zo belangrijk is. Die zijn vaak minder op de hoogte van hoe het er echt aan toe gaat in Turkije en zien Erdogan als een prestigieuze, sterke leider.

Elke kritiek op hem voelen zij aan als een aantasting van hun eer en wordt afgedaan als een neo-kolonialistische poging van het Westen om Turkije te onderwerpen. Erdogan rekent op hun stemmen om zijn positie bij elke verkiezing te versterken.

Dat Erdogan het niet zo begrepen heeft op democratische beginselen is een probleem voor Turkije. Maar voor onze democratie is het onaanvaardbaar dat  Europese Turken opgezweept worden om belangrijke zaken als ongebreidelde persvrijheid aan te vallen ...