"Merkel met haar rug tegen de muur": rebellie in eigen partij tegen bondskanselier over migratie

Welke kant moet het Duitse asiel- en migratiebeleid opgaan? Over een antwoord op die vraag zijn Merkel en Seehofer het nog lang niet eens. Seehofer wilde gisteren een nieuw "masterplan" met 63 voorstellen rond asiel en migratie presenteren, maar de persconferentie werd op het laatste moment afgeblazen. Volgens verschillende bronnen was Merkel het niet eens met Seehofers voorstel om migranten die in een ander land al asiel hadden aangevraagd of er geen asiel hadden gekregen, al aan de grens tegen te houden en terug te sturen.

Seehofer zei daarbij dat hij "een verantwoordelijkheid" heeft voor Duitsland, "namelijk de orde bewaren, en ik kan daarmee niet wachten tot de hel losbarst". Het Duitse asielbeleid moet anders om "het vertrouwen van de bevolking terug te winnen". Hij benadrukte dat hij en Merkel over de 62 andere punten wel op dezelfde lijn zitten. 

Tegenwind kreeg Merkel volgens verschillende bronnen gisteren ook op de fractievergadering van de CDU en CSU. Seehofer is voorzitter van de conservatieve CSU, de Beierse zusterpartij van Merkels eigen partij CDU. Met zijn strenge toon hoopt Seehofer wat wind uit de zeilen te nemen van de extreemrechtse AfD, van wie hij de hete adem in zijn nek voelt. Beieren trekt in oktober naar de stembus voor deelstaatverkiezingen.

Toch kwam de kritiek op de fractievergadering niet enkel uit CSU-hoek. Volgens Der Spiegel en de Süddeutsche Zeitung kwamen in totaal dertien parlementsleden tussen toen het over de migratiekoers ging, waarvan er twee neutraal van toon waren en elf positief voor Seehofers standpunt. Een aanwezige spreekt van "een van de minder fijne namiddagen" voor Merkel, een andere gebruikt zelfs het woord "ultimatum". Ze zou dan ook "met de rug tegen de muur staan".

Sinds 2014 kwamen ongeveer 1,6 miljoen migranten naar Duitsland, en ook binnen de CDU groeit het besef dat er bijsturing nodig is. De moord op het 14-jarige meisje Susanna door een Irakese asielzoeker heeft de kwestie bovendien op de spits gedreven. Een verbaasde Merkel wist op de fractievergadering even niet waar ze het had. "Wat is dat hier voor een toon?", zou ze zich volgens Die Welt hebben afgevraagd. 

De Duitse bondskanselier ijvert voor een gezamenlijk Europees antwoord op de asielkwestie en waarschuwt voor een eigengereid Duits optreden. Migranten aan de grens met Oostenrijk wegsturen zou ertoe kunnen leiden dat ook dat land hetzelfde doet en migranten aan de grens met Italië wegstuurt. Op die manier zou het hele Europese asielbeleid als een kaartenhuis in elkaar storten. Terwijl Seehofer zegt zich verantwoordelijk te voelen voor Duitsland, zei Merkel dat zij ook een verantwoordelijkheid heeft tegenover Europa.

Een officiële uitleg over het christendemocratische standpunt kwam er nog niet. Merkel en Seehofer zouden nog deze week proberen hun meningsverschil bij te leggen. Der Spiegel ziet alvast geen positieve uitkomst voor Merkel in het verschiet. "Hoe moet ze dit nog oplossen zonder aan autoriteit in te boeten? Ze heeft een wonder nodig om hier nog heelhuids uit te komen." Merkel kan niet zonder Seehofer en zijn CSU in haar regeringscoalitie.

Ondertussen bakt Seehofer wel zoete broodjes met de extreemrechtse nieuwe Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini. Seehofer nodigde zijn Italiaanse ambtsgenoot gisteren per telefoon uit voor een bezoek aan Berlijn om een gezamenlijke strategie voor de Europese buitengrenzen te bespreken. Volgens Salvini zitten hij en Seehofer "perfect op dezelfde lijn" als het gaat over migratie en asiel. Vandaag ontmoet Seehofer ook nog de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz die gisteren ook met Merkel sprak. Oostenrijk neemt over een tweetal weken het Europese voorzitterschap over en hoopt een doorbraak in de gezamenlijke asielpolitiek te kunnen forceren.

Merkels coalitiepartner SPD vertrouwt Seehofer ondertussen ook niet en zegt aan een eigen migratieplan te werken.