NOS NieuwsAangepast

Steeds meer Nederlandse moslims houden zich vast aan hun geloof

Voor Nederlandse moslims is het geloof de afgelopen tien jaar belangrijker geworden, blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dat komt voor een deel door de toegenomen spanningen tussen moslims en niet-moslims en als gevolg daarvan een gevoel van uitsluiting.

"De afwerende houding vanuit de Nederlandse samenleving maakt het geloof, de moslimidentiteit en het behoren tot een gemeenschap extra aantrekkelijk", staat in het SCP-rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland. Diversiteit en verandering in beeld. "De negatieve beeldvorming kan een stimulans zijn om zich te verdiepen in de kennis over de islam."

Iets meer ongelovigen

Het onderzoek is gebaseerd op gegevens uit 2015 en richt zich voornamelijk op Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst, omdat dat de grootste islamitische groepen zijn. Van hen noemt respectievelijk 86 en 94 procent zichzelf moslim. Het aantal ongelovigen is onder Turken in tien jaar tijd iets toegenomen (tot 10 procent), onder Marokkanen is het gelijk gebleven (5 procent).

De ondervraagden die zichzelf wel moslim noemen, zijn de afgelopen tien jaar vaker gaan bidden. Vooral onder Turkse Nederlanders is het moskeebezoek toegenomen, moslima's van vooral Marokkaanse afkomst zijn vaker een hoofddoek gaan dragen. Bijna allemaal geven ze aan dat hun geloof een zeer belangrijk onderdeel is van henzelf.

Het SCP onderscheidt vijf soorten moslims, die hun geloof ieder op een andere manier invullen:

Vijf soorten moslims (SCP)

Type Kenmerken
Seculier Noemt zichzelf moslim, maar doet er in de praktijk weinig mee. Bidt niet, maar eet veelal wel halal. Een minderheid doet mee aan de ramadan.
Cultureel Gaat niet naar de moskee en bidt nauwelijks, maar hecht wel erg aan zijn geloof. Negatieve opmerkingen over de islam doen pijn. Eet halal.
Selectief Geeft zijn eigen invulling aan het geloof. Een deel gaat regelmatig naar de moskee, maar bidt niet vijf keer per dag. Eet halal en vindt de ramadan belangrijk.
Vroom, privaat Leeft de meeste geloofsregels na, maar beleeft het geloof in de privésituatie. Gaat niet vaak naar de moskee. Relatief veel vrouwen.
Strikt, praktiserend Trouwe moskeeganger, leeft alle geloofsregels na en vindt dat andere moslims dat ook moeten doen.

Het SCP stelt vast dat steeds meer Nederlandse moslims tot de laatste twee categorieën behoren. Onder moslims van Turkse afkomst is dat percentage in tien jaar tijd gestegen van 37 naar 45 procent; onder moslims van Marokkaanse afkomst was een stijging te zien van 77 tot maar liefst 84 procent.

Deze groepen zijn overigens niet zomaar te bestempelen als streng orthodox of salafistisch, benadrukt het SCP. Het onderzoek geeft daarvoor te weinig informatie. Hooguit 0,5 procent van de moslims noemt zichzelf salafistisch, maar veel streng orthodoxen gebruiken die naam niet omdat zij hun geloof als de ware islam beschouwen en niet als een stroming. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat ongeveer 8 procent van de moslims streng orthodox is.

Voor diversiteit, tegen geweld

Het SCP-onderzoek laat wel zien dat het merendeel van de vrome en strikte moslims openstaat voor culturele diversiteit. Bijna iedereen zegt het goed te vinden dat de samenleving uit meerdere culturen bestaat. Minder dan 10 procent heeft begrip voor religieus geweld.

Bij verkiezingen gaat een groot deel van de strenge moslims stemmen. "Ze wijzen de democratische rechtsstaat en de bijbehorende instituties dus voor het overgrote deel niet af", concludeert het SCP, dat erop wijst dat veel salafisten dat wel doen.

Dat neemt niet weg dat veel moslims - streng of minder streng - een negatief beeld hebben over de samenleving. Ongeveer 40 procent vindt dat andere Nederlanders over het algemeen te vertrouwen zijn. De rechtspraak en de politie krijgen als rapportcijfer een krappe voldoende, de regering een onvoldoende.

Discriminatie

Ongeveer driekwart van de moslims zegt dat mensen met hun achtergrond af en toe of vaak worden gediscrimineerd. Bijna de helft heeft dat naar eigen zeggen ook zelf geregeld ondervonden. Ongeveer 60 procent zegt dat er in Nederland veel te negatief over de islam wordt gedacht.

Opmerkelijk is dat de selectieve moslims, die niet de strengst gelovigen zijn, het meest negatief oordelen over Nederland en de Nederlanders. Bijna de helft voelt zich hier niet thuis, dat is meer dan andere moslims. Ze willen dan ook het vaakst terug naar het land van herkomst.

De onderzoekers vermoeden dat dat komt doordat selectieve moslims relatief jong zijn en, juist omdat ze minder streng zijn in hun geloof, dichter bij de Nederlandse samenleving staan. Daardoor ervaren zij vaker een gevoel van discriminatie en uitsluiting.

Vastklampen

Wetenschappers gaan er vaak van uit dat gelovige migranten die lange tijd in een overwegend seculiere maatschappij wonen, steeds minder religieus worden. Bij moslims in Nederland lijkt dit niet te gebeuren, blijkt uit dit rapport.

Volgens de onderzoekers komt dat doordat de directe omgeving van veel moslims helemaal niet seculier is. Ze leven in hun eigen sociale netwerk en komen daardoor nauwelijks op een positieve manier in aanraking met andere denkbeelden.

"De negatieve oordelen over de islam en moslims vanuit de Nederlandse maatschappelijke omgeving stimuleren het aanhalen van de banden binnen de herkomstgroep en het onderlijnen van de moslimidentiteit", staat in het rapport. Met andere woorden: wie de Nederlandse maatschappij als vijandig ervaart, klampt zich vast aan zijn geloof.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl