"Dat is niet een gunst naar de Groningers, maar een recht", zei PvdA-Kamerlid Henk Nijboer tijdens een debat over de gaswinning in Groningen.
"Waarom uitstel? Er lag toch al een compromis op tafel?", vroeg Tom van der Lee van GroenLinks zich af.
Sandra Beckerman (SP) herhaalde haar woorden die ze een half jaar geleden ook in de Kamer uitsprak: "Het is pijnlijk om te zien hoeveel er in Groningen kapot wordt gemaakt." Ze constateerde dat er in het afgelopen jaar niets is gebeurd voor de Groningers.
Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren had het over "nieuwe en onnodige onzekerheid".
GroenLinks, SP, PvdA, Partij voor de Dieren en 50Plus dienden een motie in om Wiebes op andere gedachten te brengen. Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie maakte echter geen enkele aanstalten om de partijen hierin te steunen.
Dat leidde tot frustratie bij de oppositie. "Treurig dat de coalitie zo de rijen heeft gesloten", zei Beckerman. Nijboer vroeg zich af wat voor een nut het debat eigenlijk heeft als de coalitie alles van tevoren al heeft afgekaart.
Uitstel
De oppositieleden zijn boos omdat Wiebes onlangs bekendmaakte het versterkingsadvies voor 1.588 woningen op te schorten. De huiseigenaren krijgen Voor 1 juli krijgen ze een advies, terwijl eigenlijk in april al duidelijkheid werd beloofd.
Het was voor Hans Alders reden om op te stappen als Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Hij had er genoeg van om avond na avond aan mensen uit te leggen dat ze een verstevigingsadvies krijgen, maar dat dit door Wiebes eenzijdig is opgeschort. Daarmee kwam zijn integriteit in gevaar, vond de opgestapte NCG.
Alders maakte zijn ongenoegen in een brief van acht kantjes kenbaar en herhaalde zijn boodschap woensdag tijdens een hoorzitting in de Kamer.
Wiebes wil een nieuw onderzoek afwachten, omdat de situatie veranderd is. De gaswinning gaat voor 2030 immers naar nul. Dat kan van invloed zijn op het herstel van de woningen.
Steun
Wiebes werd gesteund door coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. De Kamerleden zeiden dat de minister met zijn actie juist wil voorkomen dat Groningers onnodig hun huis uit moeten.
Die argumentatie kon op veel scepsis van de bezoekers op de volle publieke tribune rekenen. Niet voor het eerst waren er bussen vanuit Groningen richting Den Haag gekomen om het debat rechtstreeks te volgen.
"Tjongejonge", klonk het toen ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik stelde dat Groningers net zo veilig moeten kunnen wonen als de rest van Nederland. De bezoekers hadden regelmatig duidelijk moeite met de beloften en goede bedoelingen van de politici.
De coalitie had moeite het uitstelbesluit te verdedigen. CDA'er Agnes Mulder wilde dat Wiebes met de gedupeerden in overleg gaat om tot een oplossing te komen. Dik benadrukte dat de verstevigingsoperatie niet wordt stopgezet. "De vraag is niet of de huizen worden verstevigd, maar hoe."
Verkeken
D66-Kamerlid Rob Jetten stelde nog voor op oude afspraken voor de 1.588 huiseigenaren terug te vallen als er op 1 juli geen duidelijkheid blijkt te zijn.
Die laatste opmerking kon in ieder geval niet op steun van de PvdA rekenen. Nijboer: "De ellende is dat mensen op 1 juli geen zekerheid hebben, dan komt er een nieuwe norm."
Vooralsnog komt Wiebes niet terug op zijn besluit. "Ik hecht eraan om er andere experts naar te laten kijken", aldus de bewindsman. Wel zei hij dat hij zich "onwaarachtig heeft verkeken" op de complexiteit van de verstevigingsoperatie.
NAM
Wiebes probeerde ook de onzekerheid weg te nemen die is ontstaan over de rol van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), de organisatie die in handen van Shell en Exxon is en verantwoordelijk is voor de gaswinning in het gebied.
Uit uitgelekte notulen zou blijken dat de NAM wel aan tafel zat om mee te praten over de verstevigingsoperatie. Dat is een doorn in het oog van de Groningers en van de voltallige Kamer, omdat de NAM uit het proces zou worden gehaald en alleen nog financieel aansprakelijk zou zijn.
"Te allen tijde zal de NAM tot in het oneindig blijven betalen", zei Wiebes daar donderdag over.
Bij de lopende operatie is de NAM er nog niet tussenuit, maar het is de bedoeling dat de organisatie uiteindelijk geen enkele rol meer gaat spelen, aldus de bewindsman.
Rekening
Vanuit de politiek en de NAM is steeds benadrukt dat de financiën geen probleem zullen zijn bij het stopzetten van de gaswinning. "De overheidsfinanciën spelen geen factor", zei premier Mark Rutte begin dit jaar. Hij benadrukte dat de veiligheid van de Groningers voorop staat.
Ook Shell bezwoer dat de rekening naar Shell kan als de NAM de bevingsschade niet meer kan betalen.
De grote vraag is hoe de verstevigingsoperatie dan uiteindelijk wordt betaald. Voor dit jaar worden de lagere gasopbrengsten à 150 miljoen euro en de 200 miljoen euro die jaarlijks wordt uitgetrokken voor onder andere het toekomstperspectief voor Groningen betaald uit meevallers bij andere ministeries.
Hoe het kabinet de verder oplopende rekening voor de komende jaren wil betalen, is nog niet duidelijk. Aan het eind van de kabinetsperiode gaat het om 1,1 miljard euro. Op Prinsjesdag (18 september) worden de plannen voor 2019 bekendgemaakt.
De precieze kosten voor de verstevigingsoperatie zijn nog niet bekend. Het is wel duidelijk dat de financiële gevolgen niet in de staatsschuld lopen. Dit kabinet heeft namelijk besloten dat tegenvallers binnen de begroting moeten worden opgevangen. Dat betekent dat geplande uitgaves worden uitgesteld of helemaal geschrapt.
Er kan ook worden bezuinigd. Al is dat een moeilijk te verkopen verhaal in tijden van economische groei en met de kabinetsbelofte voor lastenverlichting voor burgers en bedrijven.
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!