Nieuw EU-asielbeleid muurvast, maar 'nietsdoen geen optie'

Compromisvoorstellen waarmee EU-raadsvoorzitter Bulgarije de al twee jaar aanslepende discussie wilde vlot trekken hebben niets opgelost, aldus ministers na een nieuwe vergaderronde vandaag in Luxemburg. Een enkeling, zoals de Belgische staatssecretaris van asiel Theo Francken, verklaarde de herziening zelfs ‘dood’. 

Migratiecommissaris Avramopoulos sprak dat nadrukkelijk tegen: ,,Het nieuwe Europese asielsysteem is niet dood. Tenzij iemand het wil vermoorden.” Maar Francken ging nog verder: ,,Als Europa het migratieprobleem niet ten gronde opgelost krijgt, dan hebben we binnen vijf jaar geen open binnengrenzen en geen Europese Unie meer.”

Avramopoulos kantte zich later op de dag ook tegen die opmerking, die hij ‘contraproductief’ noemde, en ‘eerder ingegeven door vrees dan door overtuiging’. ,,Iedereen ziet in dat nietsdoen geen optie is. We móeten hervormen.” Anders zitten bij nieuwe, onhanteerbaar grote vluchtelingenstromen zoals in 2015 opnieuw enkele Zuid-Europese landen van aankomst met de brokken, en kunnen landen zonder of met makkelijk controleerbare buitengrenzen doen alsof dat hun probleem niet is.

Volgens Avramopoulos is er sinds voorjaar 2015 al veel gebeurd. De migratiedruk is verminderd, Europa geeft steun aan landen van herkomst en opvanglanden in de buurt van gewapende conflicten, bewaakt beter zijn buitengrenzen en werkt aan snellere asielprocedures. Maar de bottleneck blijft de verplichte spreiding van asielzoekers over alle Europese landen. Een harde kern van landen rond Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije blijft zich daartegen verzetten.

Intussen neemt de druk uit Italië om snel tot een oplossing te komen toe. De nieuwe regering wil niet dat haar land nog langer ‘het vluchtelingenkamp van Europa’ blijft. ,,We moeten snel naar een automatisch systeem van verplichte herverdeling”, aldus de nieuwe premier Giuseppe Conte.

Volgens Avramopoulos is het nu aan Europees president Donald Tusk en de staats- en regeringsleiders om spijkers met koppen te slaan. Dat kan met een gekwalificeerde meerderheid, als die er is, maar de Commissie heeft slechte ervaringen met het overstemmen van landen in een zo gevoelige materie als de spreiding van asielzoekers. Het besluit om beperkte aantallen eenmalig te spreiden leidde tot obstructie, rechtszaken over en weer en flink verziekte verhoudingen.