Leeftijdsgrens voor jeugdhulp moet omhoog, want niet iedereen is volwassen op zijn achttiende
Jeugdhulp moet verlengd kunnen worden tot 23 jaar. Ook andere leeftijdsgrenzen die jongeren belemmeren, moeten op de schop.
Wie achttien jaar oud wordt, krijgt niet alleen stemrecht maar hoeft bijvoorbeeld ook niet langer te overleggen met een jeugdvoogd of een behandelaar van jeugdzorg. Voor een deel van de jongeren pakt dat faliekant verkeerd uit, zegt de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS).
Neem de jongen met autisme die beschermd woont en behandeling krijgt. Binnen een paar dagen na zijn achttiende verjaardag staat hij op straat omdat de instelling geen meerderjarigen opvangt, waarna zijn problemen kunnen verergeren. Hetzelfde geldt voor de tiener die ontkent dat hij een stoornis heeft en voor wie zijn achttiende verjaardag de ideale kans is om bij zijn behandelaars weg te vluchten – in de handen van verkeerde vrienden.
We moeten voorkomen dat jongeren in een neerwaartse spiraal terechtkomen van sociale of psychische problemen, schulden, criminaliteit of dakloosheid
Die harde ‘knip’ in de zorg is al langer een doorn in het oog van mensen die met adolescenten werken en de RVS vindt dat de overheid zich niet moet neerleggen bij het feit dat het nu eenmaal niet anders kan. Scherp hanteren van de leeftijdsgrens van achttien jaar is geen rechtvaardiging voor de ‘bijna Kafkaëske praktijk’ die het adviesorgaan van het kabinet aantrof bij een rondgang in de jongerenwereld, inclusief jongeren zelf.
Veel stoornissen openbaren zich pas in de adolescentie en het is voor jongeren die net in behandeling zijn niet altijd goed als ze gedwongen de overstap te moeten maken naar de volwassenenhulp. De raad adviseert daarom vandaag om de leeftijdsgrens in de jeugdhulp op te rekken tot 21 jaar, en in uitzonderingen nog twee jaar langer. Dat geeft adolescenten een vangnet, zegt RVS-voorzitter Pauline Meurs. “Zo wordt voorkomen dat ze in een neerwaartse spiraal terechtkomen van sociale of psychische problemen, schulden, criminaliteit of dakloosheid”.
De raad adviseert instellingen voor jeugd- en volwassenenzorg hun budget samen te voegen, om een meer geleidelijke overgang mogelijk te maken. En waar nu ouders meestal direct het nakijken hebben als hun zorgenkind meerderjarig wordt, zou ook hun betrokkenheid nog een tijd kunnen voortduren.
Bijstandswet en leerplicht
De RVS vindt dat leeftijdsgrenzen ook elders te strak worden gehanteerd. Volgens de Participatiewet moet een werkloze die jonger is dan 27 jaar, eerst een maand werk zoeken voordat hij of zij in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering. De RVS wijst erop dat dit jongeren kan belemmeren het hoofd boven water te houden en vraagt zich bovendien af waarom het wel geldt voor iemand van 26, maar niet voor een persoon die twee jaar ouder is. Ook strakke hantering van de leerplicht en van de leeftijdsgrens om in aanmerking te komen voor huurtoeslag, kunnen een deel van de nieuwe generatie juist belemmeren hun toekomst op te bouwen.
Stemmen met 16?
Volgens de RVS zijn veel leeftijdsgrenzen arbitrair. Zo ook de kiesgerechtigde leeftijd van achttien jaar. Er gaan stemmen op om jongeren al eerder invloed te geven, zeker bij beslissingen die hen in de toekomst zullen raken. Maar voor de adviesraad is dat geen uitgemaakte zaak. Toen de Kieswet bijna een halve eeuw geleden werd aangepast, werd ervan uitgegaan dat dit de leeftijd is dat jongeren ‘in ruimere mate verantwoordelijkheid gaan dragen’. Of dat werkelijk geldt en ook voor alle jongeren, wil de RVS in de toekomst onderzoeken.
Lees ook: Zorg voor ouderen krijgt onterecht meer aandacht dan jeugdzorg
Voor een hulpbehoevende oudere is 6.000 euro per jaar beschikbaar, voor een jongere met problemen 92 euro,laat kinderarts Ferko Öry zien.