Direct naar artikelinhoud
Tien Geboden

Thierry Baudet: 'Ik offer me graag op voor de samenleving. Met alle risico's van dien'

Thierry Baudet: 'Er komt voorlopig geen nieuwe roman meer. Het enige waar ik nu nog aan werk is een autobiografie.'Beeld Mark Kohn

Arjan Visser interviewt iedere twee weken iemand aan de hand van de Tien Geboden. Deze week spreekt hij politicus, historicus en schrijver Thierry Baudet (Heemstede, 1983). Hij is ook politiek leider van Forum voor Democratie en fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Onlangs verscheen zijn roman 'Van elk waarheen bevrijd'.

I Gij zult geen andere goden voor mijn aangezicht hebben

"God bestaat zoals een Mozart-symfonie bestaat: het is in de wereld en je kunt ernaar luisteren. Of God ook als een entiteit, buiten ons om, aanwezig is, weet ik niet. Ik zou mezelf wat dat betreft een agnostische cultuurchristen willen noemen. Binnen het christendom ben je als individu aanspreekbaar op de manier waarop je in het leven staat. Dat is een filosofie die mij meer aanspreekt dan welk ander dogma-stelsel ook. Hoewel er in de islam allerlei aanknopingspunten zijn te vinden voor liberale, op individuele belijdenis geschoeide denk- en handelswijzen - lees de Perzische dichters Rumi en Omar Kayyám er maar op na - kunnen we empirisch vaststellen dat het grootste deel van de islamitische wereld op dit moment gedomineerd wordt door een orthodoxe, soennitische traditie. Ik vind het onbegrijpelijk hoe we decennialang bezig zijn om onszelf van theologische rigiditeit te bevrijden om vervolgens de meest onaangename, intolerante tak van de islam met geldstromen en haatpredikers in onze samenleving te faciliteren en te promoten."

Ik heb de leuke, maar soms ook bloed-irritante, neiging om meeslepend, met overdrijving, te leven

II Gij zult u geen gesneden beeld maken noch enige gestalte van wat boven in de hemel, noch van wat beneden op de aarde, noch van wat in de wateren onder de aarde is

"Na de Eerste Wereldoorlog is men in de kunsten - met uitzondering van de literatuur - een richting ingeslagen waar ik een filosofisch en esthetisch probleem mee heb. Het is niet langer de bedoeling om iets af te beelden, nee, het moet de absurditeit van het bestaan vertegenwoordigen, want schoonheid an sich is - zeker sinds de Tweede Wereldoorlog, sinds Auschwitz - schuldig geworden. Volgens mij sluiten die modernistische principes niet aan bij de menselijk natuur, bij onze behoeften - ik denk dat we er doodongelukkig van worden. En ik geloof dat het overgrote deel van de mensen het gewoon met me eens is. Ze hebben een afkeer van hedendaagse publieke kunst, zoals Kabouter Butplug en dat soort zaken, maar ze zijn zo geconditioneerd door allerlei cultuurmarxistische ideeën dat ze van schrik meteen gaan roepen dat het fout is om je daar over uit te spreken, want o, dat zijn nazi-ideeën over entartete kunst! Flauwekul, natuurlijk. Er zijn moedige mensen zoals ik voor nodig om die rare gedachtengang te doorbreken. Ik zie hoe het modernisme ook in de politiek heeft toegeslagen. De euro, de massa-immigratie: het is in feite hetzelfde als abstracte kunst en atonale muziek. Het staat voor vervreemding. Er hoeft geen harmonie meer te zijn. Wat er gebeurt in onze samenleving is een gevolg van een verkeerd filosofisch grondidee. Daar komt het, kort samengevat, op neer."

III Gij zult de naam van de Here, uw God, niet ijdel gebruiken

"Als 'God' staat voor de integriteit van onze idealen ben ik er een voorstander van om niet cynisch te worden en Zijn naam zeker niet licht te gebruiken. Maar we mogen elkaar wel een beetje plagen soms, ook dat hoort bij een coherente samenleving. Ik ben zelf - zoals bekend - nogal van het grote gebaar. Ik heb de leuke, maar soms ook bloed-irritante, neiging om meeslepend, met overdrijving, te leven en dat daar binnen mijn vriendenkring hartelijk om wordt gelachen, beschouw ik als een teken van liefde. Zo moet je dat ook in het groot zien: maatschappelijk pesten en plagen is een uitnodiging om erbij te horen, om mee te doen. Ik vind het ontzettend jammer dat een deel van de nieuwkomers in deze samenleving, met name de moslims, zo weinig zelfspot toelaat. Dat heeft allerlei oorzaken - kun je heel lang over doorpraten, gaan we niet doen - maar het is echt een misvatting om een beetje plagen te zien als discriminatie. Dan begrijp je echt een fundamenteel element van onze tolerantie niet. Wij spelen met ons verleden, we spelen met rollenpatronen, we spelen met stereotypes, en als de Europese Unie dan een taskforce tegen 'negative stereotyping' gaat opzetten - en een kruistocht tegen Zwarte Piet, Cowboytje en Indiaantje begint - denk ik: zijn we nu juist niet bezig met het polariseren van de samenleving? Spelen - lees Huizinga, 'Homo Ludens' - is een manier om om te gaan met frictie."

Ik vind het ontzettend jammer dat een deel van de nieuwkomers in deze samenleving, met name de moslims, zo weinig zelfspot toelaat

IV Gedenk de sabbatdag, dat gij die heiligt, zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen; maar de zevende dag is de sabbat van de Here uw God, dan zult gij geen werk doen

"Grappig, we doen dit interview op maandag en gisteren heb ik precies díe gedachte gehad: zo'n rustdag, dat is toch eigenlijk wel een heel goed idee. Ik heb drie banen - mijn gewone werk in de Tweede Kamer, de partij verder opbouwen en campagnes voeren - dus ik zie niet hoe ik het op korte termijn iets minder druk zal krijgen. Het is niet zo dat ik mijn agenda volplemp omdat ik bang ben voor de leegte of zo. Voor mij is het leven een grote ontdekkingstocht: er is zo veel te zien, zo veel te doen. Ik heb alles altijd vanuit een enorm enthousiasme ondernomen."

V Eer uw vader en uw moeder

"We spreken elkaar vaak en ik ga minstens één keer per maand met een van mijn ouders langs het strand wandelen of uit eten. Ze zijn al lang geleden gescheiden, maar hebben nu een leuke, goede band. We zitten samen in een WhatsApp-groep en ze waren er allebei toen mijn boek werd gepresenteerd. Die echtscheiding heeft me gevormd, natuurlijk, al vind ik het moeilijk om aan te geven op welke manier. Ik was vier of vijf jaar oud. Ik had ineens twee huizen, twee 'thuizen'. Dat is net zoiets als twee horloges bezitten: je weet nooit meer zeker hoe laat het is. Ik denk dat ik me ook al op jonge leeftijd bewust werd van het feit dat ik een individu ben, iemand die een bepaalde rol speelt in het leven. Bij mijn moeder was ik drukker, meer gericht op buiten spelen. Mijn vader is iets introverter, dus belandde ik bij hem al eerder met een stripboek op de bank. Het zelfbewustzijn werd sterker ontwikkeld, dat is positief, maar ik heb me ook alleen gevoeld en ik was een timide puber die, met een zwakker thuisfront, weinig had om zich tegen te af te zetten... Al vraag ik me meteen af of die strijd misschien ook uitbleef doordat ik me altijd vrij heb gevoeld om mijn eigen gedachtenwereld te ontwikkelen waarmee ik me, op momenten, sowieso diametraal tegenover mijn ouders plaatste. Ik weet het niet... Er zijn natuurlijk allerlei hypotheses op los te laten, maar ik ben al lang niet meer die jongen van veertien die klaagt over wat er allemaal is misgegaan in zijn jeugd, die zijn ouders allerlei verwijten maakt.

Ik ben al lang niet meer die jongen van veertien die klaagt over wat er allemaal is misgegaan in zijn jeugd

"Natuurlijk had ik in bepaalde opzichten liever gehad dat ze bij elkaar waren gebleven, maar ze hebben ongelooflijk hun best gedaan en toch een mooie, liefdevolle jeugd voor mij en mijn zus weten op te bouwen. Dat inzicht, van zo'n vijf, zes jaar geleden, betekende een enorme doorbraak in de relatie met mijn ouders. Ik oordeel niet meer, sta liefdevoller in het leven. Dat is beter voor mijzelf, voor mijn hart en voor mijn ziel. Therapie heeft daarbij geholpen, zeker, maar ik zie nu ook hoe vrienden met hun kinderen omgaan - wat een getob joh; je doet het nóóit goed - en hoe ze, min of meer volgens de Hegeliaanse meester-knechtdialectiek, wisselend van rol, beetje bij beetje, opklimmen naar een hoger niveau van elkaar begrijpen."

VI Gij zult niet doodslaan

"Je kan niet echt zeggen dat de wijze waarop Volkert van der G. is gestraft een enorm afschrikwekkend effect heeft, dus ja, ik zal er rekening mee moeten houden dat er ook mensen zijn die mij op die manier het zwijgen willen opleggen. Ik ben niet bang. Sterker nog: ik vind het een motivatie om door te gaan met ons veranderingsproject omdat je ook daaraan kunt zien hoe incompetent ons bestuur is. De overheid is niet in staat om de meest elementaire taak te vervullen, namelijk de veiligheid van burgers te waarborgen. Fortuyn had beveiligd moeten worden. Dat is één: preventief. En ten tweede: Van der G. stond al heel lang op allerlei lijstjes -precies zoals nu, bij elke aanslag, de dader al 'bij de diensten' bekend is. Dat moet anders. En wat die mogelijke aanslag op mijn leven betreft: als we nu geen veranderingen doorvoeren, bestaat Nederland over dertig jaar sowieso niet meer. Het is dus geen keuze. Ik moet doen wat ik doe. Met alle risico's van dien."

VII Gij zult niet echtbreken

"Het is mij tot op heden niet gelukt om een vervullende relatie te laten voortduren. Ik weet niet hoe het moet. Ik kan een deel van mezelf kwijt in verschillende mensen, maar alles bij één vrouw? In een monogame relatie? Hoe doe je dat? Ik ben ook te onrustig. Ik ben heel uitbundig, ik vind verliefdheid een groot geschenk, ik vier het moment, schenk champagne, koop rozen, rijd met de vrouw van mijn begeerte naar Parijs heen en weer maar... na een tijdje romantisch schuifelen begin ik me te ergeren aan het feit dat ze niet een beetje doorloopt. Schiet nou eens op! Het ligt aan mij. Het is een terugkerend iets: het voelt alsof ik word ingekapseld, alsof alle energie uit me wordt weggezogen. Kennelijk is mijn behoefte aan bedwelming, verovering en avontuur op dit moment in mijn leven nog te groot."

Ik zal er rekening mee moeten houden dat er ook mensen zijn die mij op die manier het zwijgen willen opleggen

VIII Gij zult niet stelen

"In overdrachtelijke zin zou je kunnen zeggen dat wij, de burgers, bestolen zijn. We zijn politiek onteigend. Het is de hoogste tijd dat we weer grip krijgen op ons eigen leven. We wilden die euro niet, we vroegen of de immigratie kon worden ingeperkt, of de Europese Unie zou stoppen met uitbouwen, of er meer ruimte kon komen voor het midden- en kleinbedrijf ten koste van de multinationals, minder bureaucratie in de zorg, beter onderwijs, meer veiligheid - het gebeurde allemaal niet en het gebeurt nog steeds niet. Bolkestein kreeg het niet voor elkaar, Fortuyn werd doodgeschoten. En nu zijn wij er, een vernieuwingsbeweging die zegt: 'Kom op, we gaan ons land weer terugpakken'."

IX Gij zult geen valse getuigenissen spreken tegen uw naaste

"'Van elk waarheen bevrijd' zegt veel over mij, maar het is een roman, geen eenduidige politieke, artistieke of historische visie. Als het boek geslaagd is, werkt het als een soort prisma en kan iedere lezer er iets anders in zien. Ik ben zeker niet de hoofdpersoon in dit verhaal. Philippe is een babyboomer, een man die het defaitisme van zijn generatie belichaamt. Hij heeft zich laten leiden door de romantische liefde - met een jonge dame - maar beseft tegelijkertijd dat het een zinsbegoocheling was en heeft spijt dat hij niet trouw is gebleven aan zijn gezin, aan de established relatie. De conclusie die ik hem laat trekken is: ik kan weer terug naar vroeger, terug naar hoe het was. Dat is, ten dele, ook wat ik geloof. Niet een-op-een, niet helemaal, maar ik zal me nooit neerleggen bij 'zo is het nu eenmaal'. De idealen van de babyboomers zijn hen uit handen geslagen, maar ze zijn te nostalgisch om dat te aanvaarden en to move on, om losgezongen, van elk waarheen bevrijd te zijn. Ik heb de binnenwereld van Philippe met empathie beschreven, maar ik beschik zelf over een heel ander temperament."

Ik kan een deel van mezelf kwijt in verschillende mensen, maar alles bij één vrouw? In een monogame relatie? Hoe doe je dat?

X Gij zult niet begeren uws naasten huis; gij zult niet begeren uws naasten vrouw, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn rund, noch zijn ezel, noch iets dat van uw naaste is

"Laatst moest ik erkennen jaloers te zijn op de duurzame relatie van een van mijn vrienden. Zoiets begeer ik ook wel. Het geeft je rust en ruimte om dingen te doen die je in je eentje minder makkelijk voor elkaar krijgt, maar het tegenovergestelde is ook waar. Ik kon in de afgelopen tien jaar helemaal mijn eigen plan trekken: een partij opzetten, er helemaal voor gaan én een oeuvre schrijven. Beide dingen zijn gelukt. Ik kan nu doorgaan met het uitbouwen van de partij, maar er komt voorlopig geen nieuwe roman meer - dus wellicht ontstaat er nu toch tijd voor die ene, stabiele relatie. Het enige waar ik nu nog aan werk is een autobiografie waarin ik zo'n beetje uitleg hoe het allemaal zo gekomen is en waarin ik mijn politieke programma nog eens kan toelichten. Het boek kan dan in de aanloop van de nieuwe verkiezingen verschijnen, in het jaar dat ik minister-president ga worden. Je lacht - ik neem aan uit enthousiasme - maar het is mij ernst. Ik zal niet zeggen dat wat ik voor het land doe parallel loopt met mijn eigen wensen, dus een zeker element van opoffering zit er wel in, maar aan de andere kant: tot voor kort was het heel normaal dat mannen verantwoordelijkheid namen voor de samenleving. Het is toch niet moeilijk om in te zien dat de hele bliksemse bende in elkaar dondert als we zo doorgaan? Ik zie mezelf als degene die in staat is om te voorkomen dat dit gaat gebeuren."

Lees hier meer afleveringen van Tien Geboden

Lees ook: Wie in Baudets roman op zoek gaat naar zijn omstreden meningen, komt bedrogen uit

Een roman van Thierry Baudet, wat moeten we ons daarbij voorstellen? ‘Van elk waarheen bevrijd’ is zeker geen politiek werk, zelfs niet bezield van groot idealisme, of opgezadeld met een maatschappelijke boodschap, maar wel behoorlijk misantropisch.

Lees ook: Thierry Baudet: 'Ik wil laten zien dat het anders kan'

Aan zijn rol als Kamerlid beleeft Thierry Baudet weinig plezier. Belangrijker vindt hij de opbouw van zijn partij, vertelde hij onlangs in Trouw: FvD moet uitmonden in een grote volksbeweging, die de Nederlanders doet ontwaken.