Het merendeel van de moskeeën houdt zich niet aan de anbi-regels

Dit horen ze, overeenkomstig de regels van de Belastingdienst, wel te doen. Elsevier Weekblad ging van 131 moskeeën na of ze zich aan de regels houden: 60 procent deed dat niet.

Goede doelen kunnen van de fiscus de status van Algemeen Nut Beogende Instelling (anbi) krijgen. Daaraan zijn allerlei belastingvoordelen verbonden. Maar het brengt ook een plicht met zich mee: wie een anbi-status heeft, moet op een website een gedetailleerd financieel verslag publiceren. Van alle goede doelen – het zijn er ruim 45.000, waarvan zo’n 9000 religieus – maakt een kwart de benodigde financiële gegevens niet openbaar.

Nederland telt circa 450 tot 500 moskeeën. Dat er heel wat zijn die niet aan de plicht voldoen inzicht in de financiën te geven, is ‘heel simpel’, zegt Halil Karaaslan, secretaris van het CMO (Contact­orgaan Moslims en Overheid). “Veel moskeeën staan nog onder leiding van eerste generatie Nederlanders met een migranten­geschiedenis. Zij zijn de taal niet voldoende machtig en kennen de wet- en regelgeving niet goed.” Jurist en kerkrechtdeskundige Teunis van Kooten, die religieuze organisaties adviseert, herkent dat probleem. “Ik zie dat kerkelijke organisaties veel beter hun weg kennen dan islamitische instellingen.”

Status kwijt

De afgelopen jaren is één reli­gieuze anbi-instelling de status kwijtgeraakt, omdat ze de financiële gegevens niet publiceerde, ook niet na een herinnering. Bij niet-godsdienstige anbi-instellingen gebeurde dat bijna 1500 keer. Die cijfers maakte het ministerie van financiën deze week bekend. Maar volgens een woordvoerder van het ministerie is er geen sprake van een voorkeursbehandeling. “Van de niet-godsdienstige instellingen heeft een hele hoop zichzelf opgeheven. Dit zijn kleine goede doelen, opgericht om een schooltje te bouwen, of een berg te beklimmen.”

Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) dringt al langer aan op handhaving van de regels voor anbi-instellingen. Transparantie over de financiën van religieuze instellingen is ook nuttig bij het tegengaan van ongewenste buitenlandse financiering van moskeeën, zegt hij. Op dit moment hoeven anbi-instellingen niet te vermelden  waar donaties vandaan komen. Maar Omtzigt wil daar wel naartoe. “Voor mijn part komt er een standaardformulier, waarin geldstromen uit onvrije landen en uit staten apart vermeld moeten worden.”