Na ruim een half jaar als fractievoorzitter van de VVD hield Dijkhoff (37) vorige week vrijdag zijn eerste grote speech. Zijn boodschap: de bijstand moet omlaag, vluchtelingen moeten terug en 'goed volk' is waar de VVD het voor doet.
Concrete plannen had hij nog niet, het waren zomaar een aantal dingen waar hij over nadenkt. Een visie die Dijkhoff liever geen visie noemt.
Dijkhoff is het politieke talent van de VVD. Een rijzende ster die als campagneleider de ene na de andere verkiezingswinst binnensleepte.
Dijkhoff is een slimme vent, een gepromoveerd jurist, die op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis rust en kalmte uitstraalde als staatssecretaris van Asiel. Door zijn ontnuchterende aanpak was hij voor vriend en vijand een verademing vergeleken met zijn voorganger Fred Teeven.
Opvolger
Het mocht dan ook geen verrassing heten dat Dijkhoff de voorzittershamer van Halbe Zijlstra zou overnemen. De Brabander wordt zelfs getipt als toekomstig leider van VVD. Met Mark Rutte, die al sinds 2006 de voorman van de partij is en aan het hoofd staat van zijn derde kabinet, wordt er hardop gespeculeerd wie zijn opvolger zal worden.
Jeanine Hennis-Plasschaert werd genoemd, maar is na het Mali-rapport beschadigd. Ook Edith Schippers werd getipt, maar heeft afscheid genomen van de politiek om meer tijd met haar dochter door te brengen. Halbe Zijlstra sprak hardop de ambitie uit om Rutte op te volgen, maar na de Poetin-leugen is een terugkeer van de Fries in de politiek ondenkbaar.
Imago
Daarom zijn alle ogen nu gericht op Dijkhoff, die rustig heeft kunnen werken aan zijn imago van de joviale en relativerende Brabander die houdt van driedelige pakken waarvan hij vervolgens het liefst het jasje uitdoet. En hoewel hij als Kamerlid nog betrokken was bij de politiek nasleep van de Teevendeal, achtervolgt die affaire hem niet. Sterker nog, uit een peiling van Maurice de Hond blijkt dat Dijkhoff wordt beschouwd als de meest betrouwbare politicus.
Hij won het spelletjesprogramma De slimste mens waar hij zich bij het grote publiek presenteerde als een vriendelijke en spitsvondige deelnemer. Door Esquire werd hij ook nog eens uitgeroepen tot best geklede man.
Een debatje met Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet over het 'partijkartel' won hij op vorm en leverde hem veel publiciteit op. Op sociale media profileerde hij zich verder als de alsmaar relativerende VVD’er die vooral heel normaal wil blijven en het liefst wil dat iedereen ook een beetje normaal blijft doen.
Identiteitspolitiek
Zo maakt hij zich in zijn vlogs druk over de nieuwe Kamerbel en op tv over naamsveranderingen van straten die vernoemd zijn naar historische figuren die door sommige groepen als omstreden worden gezien. In de krant laat hij zich uit over het bordspel Catan en op Twitter bemoeit hij zich met de NOS die niet langer van een 'blanke', maar 'witte' huidskleur spreekt.
Op het eerste oog lijken het geen thema's waar de leider van de grootste fractie in de Tweede Kamer zich mee bezig zou willen houden, maar Dijkhoff doet het wel.
Wat dat betreft verschilt hij niet veel van zijn voorganger Zijlstra, die ook een rechtse identiteitspolitiek voerde door bijvoorbeeld te stellen dat RTL het sinterklaasfeest zou "vermoorden" door het uiterlijk van Zwarte Piet aan te passen, of door ten onrechte te claimen dat vluchtelingen borstvergrotingen en ooglidcorrecties vergoed zouden krijgen.
Het past in die rechtse identiteitspolitiek van de VVD die het liefst niet praat over de grote problemen op bijvoorbeeld de woningmarkt, de ondermijnende criminaliteit en de grote witwaspraktijken die daarvan het gevolg zijn. Dat gaat ook moeilijk, juist omdat de VVD zo lang regeert.
'Dominante kracht'
"We zijn als partij geen tegenkracht meer", zei Dijkhoff in zijn speech. "We zijn de dominante kracht." Een visie op de aanpak van de grote problemen is kritiek op het eigen VVD-beleid van de afgelopen jaren.
Tijdens de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen was dat het duidelijkst terug te zien. De VVD adverteerde groots met premier Rutte die centraal stond in een campagne met spotjes die onder andere gingen over Sinterklaas en over de Russen en over Turkse spanningen.
Waar de VVD in de vorige verkiezingen nog kon beloven Nederland uit de crisis te krijgen en de financiën op orde te brengen, is de partij naarstig op zoek naar een nieuw verhaal.
Inhoudelijk verhaal
In zijn speech deed Dijkhoff een eerste aanzet en beloofde hij met nog meer ideeën te komen. Dat is nodig ook. Hoewel zijn imago als joviale, gevatte Brabander nog overeind staat, komt er een tijd dat hij een inhoudelijk verhaal zal moeten presenteren. Alsmaar alles wegrelativeren, zoals hij onlangs nog deed bij College Tour, zal niet werken.
Een bron die in het vorige kabinet nauw heeft samengewerkt met Dijkhoff ziet dat de nieuwe rol een beetje wennen is. "Toen hij nog staatssecretaris was, werkte dat relativerende van hem nog heel goed. Van een bewindspersoon verwacht je kunde en rust en dat liet hij zien. Als fractieleider zul je veel duidelijker moeten laten zien waar je voor staat. Dat lukt hem nog niet altijd even goed. Want waar staat Dijkhoff nou voor?"
Of hij de geschikte VVD’er is om Rutte op te volgen, zal de komende tijd moeten blijken. Rutte zelf vindt dat Dijkhoff er klaar voor is. Dijkhoff wil er het liefst niet hardop over speculeren.
Hij weet ook dat het gevaarlijkste compliment op het Binnenhof is dat je de "kroonprins" wordt genoemd. Met de nodige zelfrelativering wees hij er onlangs bij Pauw - op kenmerkende joviale wijze - op dat het statistisch gezien slecht afloopt met fractieleiders die hun partijleider moeten opvolgen.
NUjij: Uitgelichte reacties