Direct naar artikelinhoud
Column

Tijd voor Brusselse zelfreflectie: is de EU niet medeschuldig aan de opkomst van het populisme?

Tijd voor Brusselse zelfreflectie: is de EU niet medeschuldig aan de opkomst van het populisme?
Beeld Trouw

De Italiaanse crisis, het opkomen van anti-Europese sentimenten in vele lidstaten, de rebellie van de Visegrad-landen, de brexit en het falen van de bewaking aan de buitengrenzen zetten ons Europese onderkomen bijna in lichterlaaie. En wat doet Brussel? 

Een hoogst symbolisch gebaar maken richting de verontrustende EU-burgers: maandag presenteerde de Europese Commissie haar voornemens om wattenstaafjes, rietjes, plastic borden en ballonstokjes te verbieden

Let op: ik ben gek op duurzaamheid en vind dat een betere wereld bij jezelf begint. Maar ik ben ook verzot op hiërarchie als het om urgentie gaat. Als overtuigde Europeaan ben ik nog steeds van mening dat de Unie het beste is dat ons door haat en oorlog verscheurde continent is overkomen. Maar steeds vaker vraag ik me af of Brussel niet zou moeten beginnen zichzelf te hervormen in plaats van lidstaten tot hervorming te dwingen. 

Om te beginnen om de arrogantie, het dedain en gebrek aan empathie en begrip voor andermans problemen uit de eigen structuren te laten verdwijnen.

Ieder soeverein land mag toch zelf bepalen hoe zijn bevolking wordt samengesteld?

Eurocommissaris Oettinger hoopte eergisteren dat de financiële ontwikkeling in Italië de kiezers anders zal doen stemmen, dus ‘niet op rechtse of linkse populisten’. De zelfingenomenheid van deze eurocraat kon vervolgens niet door voorzitter Tusk van de Europese Raad worden weggenomen. Wel riep hij zijn collega’s op voortaan de (Italiaanse) kiezers te respecteren: “Wij zijn er om hen te dienen, niet om hen de les te lezen.” 

Onverbiddelijk

Oh ja? Wat voor soort dienstbaarheid en respect krijgen dan Hongaarse, Poolse, Slowaakse of Tsjechische kiezers, als zij via hun leiders een duidelijk standpunt innemen dat asielmigranten uit Afrika of islamitische landen niet moeten worden toegelaten? Ieder soeverein land mag toch zelf bepalen hoe zijn bevolking wordt samengesteld? In Warschau of Boedapest zien ze met afschuw hoe bijvoorbeeld in Frankrijk massa-immigratie salafisme, jihadisme, terrorisme en geweld tegen de staat heeft voortgebracht en hele buurten en steden onstabiel worden.

Het antwoord van Brussel was afgelopen dinsdag onverbiddelijk: de Europese Commissie liet al die recalcitrante landen flink op hun subsidie korten. 

Ik vind natuurlijk ook dat de Commissie zich bezorgd mag tonen over democratische mankementen in het Hongarije van Orbán. Maar waarom dan zwijgen over Spanje, waar vrijheid van meningsuiting door de regering met voeten wordt getreden en politici bij bosjes in de gevangenis belanden of naar het buitenland moeten vluchten? Zijn de Spaanse rechters soms onafhankelijker dan hun Hongaarse collega’s?

Wellicht is de tijd gekomen dat de EU zich afvraagt of ze niet medeschuldig is aan de opkomst van het populisme bij vele van haar lidstaten. Door te hopen de Europese vergrijzing via immigratie uit Afrika te kunnen opvangen en geen ruggegraat te hebben als het gaat om het bewaken van de buitengrenzen van Europa. De EU, die zeventig jaar garant heeft gestaan voor onze vrede, is een prachtig instrument dat nu aan een grote onderhoudsbeurt toe is.

Drie keer per week schopt Sylvain Ephimenco in Trouw heilige huisjes omver. Lees hier meer van zijn columns.

Lees ook: Eurocommissaris Oettinger stuntelt alweer
De Duitse Eurocommissaris Günther Oettinger, die toch al de reputatie had van de verbale brekebeen van de Europese Commissie, is er opnieuw in geslaagd met een paar woorden grote ophef te veroorzaken. Ze gingen over Italië.