Hij wordt op eigen verzoek vervolgd voor het bezit van vijf wietplanten: 'Er zit een hiaat in het gedoogbeleid'
Pijnpatiënt René Barendse heeft medicinale wiet nodig. Die mag hij niet zelf telen. Nu wil hij justitie dwingen tot een rechtszaak, ‘want er zit een hiaat in het gedoogbeleid’. Dus heeft hij zichzelf aangegeven.
Het gebeurt niet vaak dat iemand op eigen verzoek wordt vervolgd, laat staan voor een drugsdelict. Maar René Barendse (43) uit Naaldwijk had vorig jaar goede redenen om aangifte te doen tegen zichzelf voor het telen van vijf wietplanten in zijn tuin. De pijnpatiënt wil eindelijk eens duidelijkheid over het medicijn dat zijn kwellingen verzacht: cannabisolie.
Zijn strafzaak is het gevolg van een ‘lek’ gedoogbeleid, zegt Barendse in zijn tuin, waar hij tussen de tomaten en komkommers cannabisplanten teelt in een kas. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het niet toegestaan om vijf wietplanten te bezitten. Het vergrijp wordt door justitie te licht bevonden om de eigenaar te vervolgen, maar de planten worden wel in beslag genomen en vernietigd.
Dat ondervond Barendse vorige zomer, maar hij laat het er niet bij zitten. ‘Zodra je zaak wordt geseponeerd, sta je in je hemd. Justitie kan oneindig vaak hier binnenvallen, mijn planten meenemen en de zaak vervolgens seponeren. Ik wil dat de rechter een uitspraak doet over mijn bezit van vijf wietplanten voor eigen medicinaal gebruik.’
Noodzaak
Het kabinet wil enkele pilotgemeenten laten experimenteren met gereguleerde hennepteelt, maar medicinale thuiskweek komt vooralsnog niet voor in de plannen. Alleen in Tilburg is thuisteelt onder voorwaarden mogelijk. Voor nu is het bedrijf Bedrocan de enige partij in Nederland die legaal wiet mag telen voor medicinale doeleinden. Onder toezicht van het ministerie van Volksgezondheid levert de Veendamse producent aan apotheken, waar patiënten met een doktersrecept terechtkunnen voor hun ‘mediwiet’.
Toegestaan of niet, voor Barendse is thuisteelt een noodzaak. Al zestien jaar lijdt de voormalige civiel ingenieur aan onverklaarbare zenuwpijnen, aanvankelijk zo ernstig dat hij het geregeld uitschreeuwde van de pijn. ‘Op een gegeven moment kon ik niet meer voor mezelf zorgen en belandde ik een tijdje bij mijn ouders op de bank.’ Een alternatieve arts lapte hem op, maar de restpijnen bleven. Cannabisolie bracht hem vijf jaar geleden de pijnverlichting waar hij zo naar snakte.
Als ik had gehuurd bij een woningbouwvereniging, hadden ze me er allang uitgezet
Alleen: hij kan het zich niet veroorloven dat medicijn in de apotheek te kopen. ‘Van de dokter heb ik een recept voor medicinaal gebruik, maar van de verzekering krijg ik niks vergoed. Bij de coffeeshop of de apotheek ben ik 15 duizend euro per jaar kwijt – dat krijg ik jaarlijks niet eens aan bijstand.’ Bovendien is de wietolie in de apotheek betrekkelijk slap, is een veelgehoorde klacht, waardoor patiënten veel moeten inslaan. ‘Bij de apotheek in Den Haag verkopen ze olie met 1,3 procent cannabis, terwijl de olie die ik zelf maak 15 procent bevat – en dan heb ik het spul nog vijf keer verdund met walnootolie.’
Over zijn thuisteelt is hij open. Gemeente, politie en justitie stelde hij in februari 2017 per brief op de hoogte. Zijn buren hebben schriftelijk verklaard geen overlast te ondervinden van zijn kweek, zoals het ‘verboden toegang’-briefje op zijn kas keurig vermeldt. ‘Ik heb het geluk dat mijn ouders dit huis voor mij hebben gekocht. Daarom durf ik mijn mond open te trekken. Had ik gehuurd bij een woningbouwvereniging, dan hadden ze me er allang uitgezet.’
Geen oogst
Toch haalde de politie in augustus de vijf wietplanten uit zijn kas, twee maanden voor de oogst. Barendse zelf was op vakantie. ‘De buurman had ze ’s ochtends nog water gegeven.’ Zonder planten geen oogst en zonder oogst geen medicijn, dus is hij nu grotendeels aangewezen op het criminele circuit. ‘Ik ben daartoe gedwongen. In de illegaliteit is cannabis nu eenmaal goedkoper dan bij de apotheek of coffeeshop.’
Nadat justitie zoals gebruikelijk de zaak had geseponeerd, zette Barendse een inventieve stap: hij deed aangifte tegen zichzelf. Daar wilde justitie niets van weten, maar Barendse dwong onlangs via een artikel-12-procedure bij het Haagse gerechtshof toch een strafzaak af. ‘Justitie moet mij nu vervolgen en ik mag mezelf verantwoorden voor de rechter. Het is de omgekeerde wereld.’ Hij verlangt duidelijkheid, zegt hij ter verklaring van zijn stap, en hoopt dat de rechter hem toestaat zijn thuisteelt ongestoord voort te zetten.
Thuistelers kunnen beter wachten tot het regeringsbeleid uitkristalliseert
De uitkomst van de strafzaak laat zich moeilijk voorspellen, zegt Henny Sackers, hoogleraar sanctierecht in Nijmegen. De kans dat Barendse met de zegen van de rechter wietplantjes mag telen, acht hij ‘buitengewoon gering’. ‘Rechters zijn heel terughoudend om op dit vlak een precedent te scheppen, ook al zal dat geen verstrekkende gevolgen hebben. Zeker nu er wordt geëxperimenteerd met gereguleerde wietteelt.’ Aannemelijker is een schuldigverklaring zonder straf, zegt hij. Daar zal Barendse weinig mee opschieten.
Een handvol telers heeft eerder geprobeerd via de rechter een doorbraak in het gedoogbeleid te forceren, weet Sackers, maar zonder succes. ‘Uit dit soort zaken laat zich weinig precedentwerking afleiden, omdat de beslissing vaak afhangt van de medische omstandigheden, die per geval verschillen. Thuistelers kunnen beter wachten tot het regeringsbeleid zich uitkristalliseert.’
Ongeacht de uitspraak verwacht Barendse niet dat de politie binnenkort opnieuw zijn tuin binnenvalt. De Naaldwijker, die tegenwoordig lezingen geeft over de heilzame werking van cannabis en zich heeft omgeschoold tot regressie- en reïncarnatietherapeut, volhardt in zijn thuisteelt. Uit de tien plantjes die hij nu kweekt, kiest hij binnenkort de vijf beste (vrouwelijke) exemplaren voor de oogst, de rest zal hij vernietigen. De inbeslagname van zijn planten ontlokte vorig jaar verontwaardigde reacties, ook in de gemeenteraad. ‘Als ze wéér mijn planten weghalen, hebben ze de poppen aan het dansen.’
Legt de politie opnieuw beslag op de planten van Barendse?
‘Op het moment dat we worden geconfronteerd met hennepplanten handhaven we de Nederlandse wet’, reageert de politie.
Wel heeft ‘niet-bedrijfsmatige teelt’ een lage prioriteit, zolang de gebruiker volwassen is en een beperkte hoeveelheid kweekt voor eigen gebruik. ‘In dergelijke casussen voert justitie niet een actief opsporingsbeleid, maar worden bij constatering van de feiten de hennepplanten wel in beslag genomen.’
De aanleiding voor de politieactie bij Barendse was een anonieme tip via Meld Misdaad Anoniem. ‘In afwachting van een vonnis handhaaft justitie het bovenstaande beleid.’