Strijd om leraar verhardt: 'tekort brengt kwaliteit van onderwijs in gevaar'
De strijd om de leraar verhardt. Gemeenten en schoolbesturen proberen met bonussen, studiegeld en reclames over de grens leraren te trekken. De Onderwijsraad vindt dat er acuut een taskforce moet komen. 'De continuïteit en kwaliteit van het onderwijs zijn in gevaar.'
Ellen van GaalenLaatste update:28-05-18, 15:28
Klassen die naar huis worden gestuurd, omdat de juf ziek is. Lessen die door onbevoegde leraren worden gegeven. Ouders die de vraag krijgen een dagje voor de klas te staan. En vacatures waarvoor werkelijk niemand is te vinden. Het lerarentekort loopt uit de hand.
De tekorten zijn nog steeds nijpend. De continuïteit en kwaliteit van het onderwijs zijn in gevaar.'
Brandbrief , Onderwijsraad
Hoewel vaker lerarentekorten zijn ontstaan, is er nu één groot verschil: er gaan de komende jaren veel leraren met pensioen. In het basisonderwijs waren in het eerste kwartaal al 37 procent meer vacatures dan vorig jaar. Naar verwachting zijn er in 2022 4100 fulltime leerkrachten te weinig. En ook middelbare scholen kunnen voor vakken als natuur- en wiskunde niet genoeg docenten vinden.
De maatregelen die het ministerie van Onderwijs tot nu toe heeft genomen, zijn niet goed genoeg, stelt de Onderwijsraad. 'De tekorten zijn nog steeds nijpend,' schrijft ze in een alarmerende brief aan de onderwijsministers. 'De continuïteit en kwaliteit van het onderwijs zijn in gevaar.'
Actie
De Onderwijsraad roept op tot actie: er moet een landelijke taskforce lerarentekort komen die op korte termijn op zoek gaat naar oplossingen. In de zorg bestaat die sinds maart en ook in de strijd tegen jeugdwerkloosheid en de thuiszittende 55-plussers zijn taskforces in het leven geroepen.
Nu verhardt de strijd om de leraar. Gemeenten en schoolbesturen halen werkelijk alles uit de kast om de leraren naar hun eigen scholen te lokken. Onlangs brak een relletje uit tussen Zaanstad en Amsterdam. De wethouder van Zaanstad ontdekte in haar stad posters van de grote buur met de tekst: Word ook leraar in Amsterdam. Wethouder Kukenheim verklaarde dat de hoofdstad zo probeert meer studenten naar de lerarenopleidingen te krijgen, maar in Zaanstad dacht de wethouder dat Amsterdam in haar vijver viste.
Ook met geld en aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals woonruimte en parkeervergunningen, proberen steden leraren te lokken. In Amsterdam en Rotterdam kunnen leraren een bonus krijgen als ze voor de klas komen. Studenten die al in het laatste jaar van hun opleiding voor een baan in Amsterdam kiezen, krijgen zelfs 12.000 euro studiegeld van de gemeente. In Gouda probeert een schoolbestuur gymdocenten te laten bijscholen tot leerkracht, de regio Utrecht wil ex-militairen voor de klas krijgen en in Deventer zijn de pijlen gericht op boventallige bankmedewerkers.
Omdat in sommige regio's nu al tekorten ontstaan, kijken de scholen echter ook naar minder populaire maatregelen. 35 schoolbesturen in Midden-Nederland onderzoeken of ze leerlingen online les kunnen gaan geven, bijvoorbeeld als er niet genoeg docenten natuurkunde zijn. De redenatie: op hogescholen en universiteiten krijgen studenten ook vaker les via een videoverbinding. Het idee stuitte echter op kritiek, omdat de kwaliteit van de lessen onder druk komt.
Volgens Frank Cörvers, bijzonder hoogleraar Onderwijsarbeidsmarkt van het CAOP, proberen alle schoolbesturen zelf het wiel uit te vinden en inventief te zijn. ,,Je moet helemaal niet willen dat scholen elkaar leraren gaan afvangen en ieder voor zich bezig zijn. Scholen hebben een maatschappelijke opgave.'' Het is echter een gevolg van een gebrek aan 'centrale regie', oordeelt Cörvers. ,,De regering had allang een taskforce lerarentekort moeten inrichten. Het is met van alles en nog wat bezig, maar als je geen leraren meer hebt, verdwijnt dat allemaal naar de achtergrond.''
Je moet helemaal niet willen dat scholen elkaar leraren gaan afvangen en ieder voor zich bezig zijn. Scholen hebben een maatschappelijke opgave
Frank Cörvers, Bijzonder hoogleraar Onderwijsarbeidsmarkt van het CAOP
Daarom vindt de Onderwijsraad dat het ministerie van Onderwijs nu de touwtjes in handen moet nemen. Dat zegt op zijn beurt al jaren bezig te zijn met het terugdringen van het lerarentekort, bijvoorbeeld door meer studenten naar de pabo te lokken, via zij-instroom mensen naar de klas te verleiden en de salarissen en het carrièreperspectief van leerkrachten te verbeteren. De ministers willen nu met onder meer schoolbesturen, vakbonden, gemeenten en lerarenopleidingen in gesprek om te kijken wat een taskforce extra kan opleveren.
