Weer fipronil in eieren: hoe kan dat en wanneer houdt het op?

Dat is inderdaad de vraag. Waarschijnlijk zijn de nieuwe kippen van boer Jos Kienhuis uit het Twentse Tilligte besmet geraakt via hun voorgangers. Die werden in augustus vorig jaar geruimd. De stal is daarna smetteloos schoongemaakt. De eieren van de nieuwe kippen die erin kwamen, zijn vervolgens twee keer bemonsterd. Ook de laatste keer, in december, was er niks aan de hand. Uit een steekproef in de supermarkt bleek afgelopen week echter dat er toch weer fipronil in de eieren van Kienhuis zat. Zijn ruim 3000 biologische kippen zijn inmiddels geruimd.

,,De nieuwe kippen hebben de fipronil waarschijnlijk binnengekregen door in de grond te pikken waar nog besmette mest van de oude kippen in zat'', zegt Eric Hubers van boerenbond LTO. ,,Door het mooie weer lopen ze nu massaal buiten.'' 
De gifstof kan ook via het schoonmaakwater uit de stal in de bodem terecht zijn gekomen, stelt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). ,,De bron van de besmetting zijn we nu aan het onderzoeken.'' 

Maandagmiddag werd duidelijk dat de kippen bovendien al besmet waren met fipronil toen Kienhuis ze kocht. 

Nee, zegt de NVWA. ,,Dit lijkt een incident. We monitoren nog steeds intensief of eieren fipronil bevatten.'' Sinds vorige zomer neemt de voedselwaakhond elke twee weken ruim honderd monsters van elk twaalf eieren op verschillende locaties. Tot nu toe zijn geen concentraties ontdekt die een gevaar vormen voor de volksgezondheid.

Boer Kienhuis heeft de 'pech' dat hij veel bomen in zijn kippenwei heeft, zegt Hubers van LTO. ,,Ideaal voor de kippen, en precies zoals de maatschappij dat graag ziet. Maar de bomen houden de zon tegen, terwijl fipronil juist wordt afgebroken door uv-straling.'' 

Sommige  getroffen eierboeren met een vrije uitloop hebben een laagje grond in de ren laten afgraven, zegt Hubers. ,,Anderen hebben buiten grondmonsters laten nemen. In dit geval zijn alleen monsters genomen in de stal en de eieren. Die waren schoon.''

Voor Kienhuis en zijn familie is het een drama. Voor de tweede keer in negen maanden zijn hun stal en weiland leeg. Maar ook voor andere pluimveehouders en eierbedrijven is het een flinke domper, zegt Hubers. ,Dit doet ons imago geen goed. Mensen worden misschien toch weer ongerust of ze nog veilig een eitje kunnen eten.'' 

Voor zover bekend niet. Of de Twentse fipronileieren een gevaar voor de volksgezondheid waren, kon de NVWA maandag nog niet zeggen. Uit voorzorg zijn de eieren in elk geval teruggehaald uit de supermarktschappen.

Vast. Maar de gevolgen etteren nog wel even na. Tien getroffen kippenbedrijven zijn nog altijd geblokkeerd, meldt de NVWA. Niet omdat daar nog altijd 'gifkippen' rondlopen, zegt Hubers van LTO. ,,Die zijn geruimd. Maar deze boeren hebben geen geld meer voor nieuwe kippen, of beraden zich over hun toekomst. Zo lang zij geen actie ondernemen, blijven hun stallen formeel geblokkeerd.'' 

De juridische nasleep gaat waarschijnlijk nog jaren duren. De kippenboeren hebben de NVWA voor de rechter gesleept om een vergoeding te eisen voor hun miljoenenschade, omdat de toezichthouder in hun ogen 'nalatig en onzorgvuldig' heeft gehandeld. 

De sector en de voedselwaakhond wachten daarom vol spanning op de conclusies van de commissie-Sorgdrager, die de toedracht van de crisis onderzoekt. Naar verwachting komt die eind volgende maand met een rapport naar buiten. Ook de Onderzoeksraad voor de Veiligheid van Pieter van Vollenhoven onderzoekt de fipronilcrisis, maar zijn conclusies laten waarschijnlijk nog tot eind dit jaar op zich wachten.