Ook op de Dag van de Vrouwelijke Hygiëne moeten veel meisjes nog met een sok in hun onderbroek naar school

Anna Dahlqvist snapt er niets van. Hoe kan het dat mensen over heel de wereld zó lyrisch kunnen doen over zwangerschap, maar zich tegelijk zó kunnen schamen over iets doodgewoons als menstruatie? "Dat je ongesteld bent, zeg je niet. Je houdt het uit het zicht." Uit onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat driekwart van de vrouwen op hun werk hun tampon of maandverband in een mouw of een zak wegmoffelen voor ze naar het toilet gaan. Dat de helft van de vrouwen niet hardop durft te zeggen dat ze ongesteld zijn.

Discreet

Dahlqvist, een Zweedse freelance journaliste, schreef het boek 'It's only blood'. Vorige week werd het in Londen gepresenteerd. Zelf schrijft ze vooral over vrouwenzaken, maar ook zij moet toegeven dat ze altijd discreet doet over haar ongesteldheid. Haar boek verscheen niet ontoevallig pal voor de vijfde 'Menstrual Hygiene Day' - die is vandaag. In Nederland zullen we er weinig van merken. Maar volgens het online magazine 'Period!' wordt op de 28ste mei 'op steeds meer plekken in de wereld een vuist gebald tegen menstruatiediscriminatie'.

Dat is een verzamelterm voor allerlei nare verschijnselen: dat maandverband en tampons voor heel veel mensen te duur zijn bijvoorbeeld, waardoor arme meisjes in de Verenigde Staten naar school gaan met een sok in hun onderbroek. Of dat het vrouwen in India verboden wordt om die dagen voedsel aan te raken. Dat vrouwen die hun maandstonden hebben zelf maar moeten zorgen dat ze een beetje schoon blijven.

"Ik sprak in Kenia en Oeganda met meisjes die op een schooldag aan helemaal niets anders konden denken dan aan hoe ze moesten zorgen dat ze niet doorlekten. Op plaatsen waar maandverband te duur is en er gebrek is aan schoon water of zeep, is dat bijna onmogelijk", zegt Dahlqvist.

Verrassing

Dan heeft ze het nog niet eens gehad over de gebrekkige voorlichting over het onderwerp. Iedere vrouw krijgt het, maar toch schrikken jonge meisjes zich overal op de wereld de eerste keer vaak een ongeluk. Ze denken dat ze ziek zijn. Al snel daarna, vaak omdat ze worden uitgelachen, leren ze dat menstruatie vies is.

Die schaamte is misschien het grootst in landen als India, maar in de westerse wereld is die er ook. Dat merkte bijvoorbeeld Kiran Ghandi, die in 2015 de marathon van Londen rende zonder tampon. Ze was de nacht ervoor ongesteld geworden en wist zeker dat ze bij het rennen last zou hebben van een tampon. "Toen dacht ik: 'hier zou een man geen twee keer over nadenken'", vertelde ze in een interview. "Die zou gewoon bloedend gaan rennen."

Op Ghandi reageerden de mensen met een hartgrondig 'Getver!'. Nog heftiger zijn de reacties op Iris Verstappen, Nederlands bekendste 'free bleeder'. Verstappen laat als ze thuis is het bloed langs haar benen naar beneden stromen. Daar voelt ze zich het meest vrouwelijk bij, zegt ze in menig interview. De reacties zijn steevast walgend.

Te laat

"Als er onderwijs wordt gegeven over menstruatie, wordt dat overal ter wereld gedaan bij de lessen over seksualiteit", zegt Dahlqvist. "Maar voor vrouwen zelf heeft het weinig met seks te maken. Het seksueel maken, wakkert de schaamte aan. Bovendien is het vaak veel te laat. Les in seksualiteit komt in Zweden als kinderen 12 of 13 zijn, terwijl er meisjes zijn die op hun negende al ongesteld worden. Ik zou willen dat de voorlichting eerder gebeurde."

Wat Dahlqvist betreft, wordt menstruatieonderwijs een serieus politiek agendapunt. Het is immers iedere dag weer een flinke beslommering voor 800 miljoen vrouwen. Zweedse politici bleken er nooit over te hebben nagedacht. "Toch moet dat wel", zegt Dahlqvist. "Anders blijven generaties vrouwen zich stuk voor stuk afvragen of het zo hoort. Hoort het zoveel bloed te zijn? Zoveel pijn? Is het normaal dat ik tampons te duur vind?"

Lees ook:

De column van Marijn de Vries: 'Vrouwendingen' in de topsport: het laatste taboe