Direct naar artikelinhoud

Streep door coalitie in Italië vanwege eurosceptische kandidaat-minister

De Italiaanse kandidaatpremier Giuseppe Conte geeft zijn opdracht om een regering te vormen terug.Beeld AFP

De Italiaanse president gaat niet akkoord met een eurosceptische minister. Lega eist nieuwe verkiezingen.

De beoogde Italiaanse premier Giuseppe Conte gooit de handdoek in de ring. Het is hem niet gelukt een regeringsploeg samen te stellen. Vandaag was Conte op bezoek bij president Sergio Mattarella om zijn ministers voor te leggen, maar die accepteerde de keuzes niet. Conte gaf daarop zijn opdracht terug.

Conte, de onervaren professor die vorige week het mandaat kreeg van Mattarella om een regering te vormen, zei in een reactie alles gegeven te hebben. Aan de regeringspartijen zou het niet gelegen hebben, want het populistische Lega en de Vijfsterrenbeweging zouden hem naar eigen zeggen tot op het laatst hebben gesteund.

Uiteindelijk gooide de beoogd minister van economische zaken, Paolo Savona, roet in het eten. Met de benoeming van de oudgediende van Lega kon de pro-Europese president Mattarella niet instemmen. 

De 81-jarige Savona heeft een lange staat van dienst in de Italiaanse politiek, hij was begin jaren negentig minister van industrie, maar zijn sceptische houding tegenover Europa en de eurozone kwam hem op kritiek te staan. Hij zei bijvoorbeeld dat Italië een plan B moet hebben, waarmee hij betoogt dat het land de eurozone moet verlaten als de Europese Unie druk blijft uitoefenen. Ook uitte hij kritiek op het rigide Duitse bezuinigingsbeleid.

Begrotingstekort

De afgelopen weken reageerden de financiële markten heftig op de politieke ontwikkelingen in Italië. Niet alleen vanwege de uitspraken van Savona, ook vanwege het feit dat de regeringspartijen de economie wilden aanjagen door grootschalige investeringen, de invoering van een ‘burgerinkomen’, het verlagen van de pensioenleeftijd en de belastingen. Het zou Italië met een enorme schuld opzadelen waardoor het begrotingstekort de toegestane Europese norm ver zou overschrijden.

In plaats van in te binden, deed Savona er vlak voor de ontmoeting tussen Mattarella en Conte nog een schepje bovenop. Hij zei tegen een economische website: “Ik wil een ander Europa, sterker, maar eerlijker.”

Na afloop van zijn ontmoeting met Conte zei de Italiaanse president dat de benoeming van een eurosceptische minister van economie investeerders zou alarmeren, net als Italianen en buitenlanders. Om die reden kon hij niet instemmen. De Italiaanse wetgeving schrijft voor dat de president ministersbenoemingen tegen kan houden.

De benoeming van een eurosceptische minister van economie zou investeerders alarmeren, net als Italianen en buitenlanders

Alternatieven

Mattarella zou naar eigen zeggen alternatieven hebben voorgesteld, maar daar wilden de partijleiders niet mee instemmen. Lega-leider Matteo Salvini vindt dat de coalitiepartners zelf hun kandidaten moeten kunnen aanwijzen. “We hebben wekenlang dag en nacht gewerkt om een regering te vormen die opkomt voor de belangen van de Italianen”, zei Salvini. “Maar iemand – onder druk van wie? – heeft nee gezegd.”

De voorman van de Vijfsterrenbeweging, Luigi Di Maio, noemde het besluit van de Italiaanse president onacceptabel. “Waarom zouden we nog stemmen als de kredietbureaus de dienst uitmaken in het land”, vroeg Di Maio zich af op Facebook.

Lega-leider Salvini stuurt nu aan op nieuwe verkiezingen. Nog voordat de kandidatuur van Savona gisteravond werd afgekeurd, zei hij in een speech: “In een democratie, tenminste als we dat nog zijn, kunnen we maar één ding doen: laat de Italianen beslissen.” 

Een nieuwe stembusgang zou Lega overigens niet slecht uitkomen, want de partij doet het goed in de peilingen. En anders dan de Vijfsterrenbeweging heeft Lega op lokaal niveau een goede staat van dienst. De burgemeesters die het rechtse Lega levert zijn over het algemeen populair. 

Lees ook: De formatie in Italië zet het asieldebat op scherp

Giuseppe Conte gaat een kabinet vormen. Beoogd minister Matteo Salvini wil migratie drastisch inperken.

Het Italiaanse regeerakkoord is af: veel dure, populistische plannen

De Vijfsterrenbeweging en de Lega zijn van plan tientallen miljarden euro's te gaan uitgeven zonder dat duidelijk is hoe en of die worden gecompenseerd door extra inkomsten. Daarmee zou Italië keihard in botsing komen met de Europese Unie.

Gaan deze populisten samen Italië regeren? De kans is groot

Vijf vragen en antwoorden over de Italiaanse coalitievorming.