Esther Ouwehand: Het CDA is nog altijd onze aartsvijand

Al meer dan elf jaar is ze lid van de Tweede Kamer. Gepokt en gemazeld, zoals ze zelf zegt. Toch knapte er eind 2015 iets bij Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren. ,,Deze baan vraagt heel veel van je. Daar kun je niet te veel akeligs in je privéleven bij hebben. En dat had ik wel.” Ouwehand werd ziek: een burn-out.

Inmiddels is ze weer anderhalf jaar aan het werk. Ze drukt haar stempel op debatten, niet alleen als het gaat over dierenrechten en milieu. Vorige maand oogstte ze lof – van vriend en vijand – over de manier waarop ze het Mark Rutte lastig maakte in het debat over afschaffing van de dividendbelasting. ,,Rutte vindt de leugen pas een probleem als hij uitkomt”, hoonde ze over opgedoken memo’s die er volgens de premier eerst niet waren.

Ouwehand is niet het enige Kamerlid dat in problemen kwam door de combinatie van werk en privé. Eerder dit jaar trokken SGP’er Elbert Dijkgraaf en VVD’er Han ten Broeke zich terug vanwege oververmoeidheid en gezondheidsproblemen. Dijkgraaf stapte zelfs definitief op. Net als Nine Kooiman van de SP, die het moederschap niet kon combineren met het werk van volksvertegenwoordiger.

Is het werk van Tweede Kamerlid te zwaar?
,,Voor een deel voelt het voor mij niet als werk. Ik ben een idealist, ik wil de wereld verbeteren. Zat ik niet in de Tweede Kamer, dan deed ik het wel op een andere manier. Maar deze baan is veeleisend. Als Kamerlid moet je het doen met één tot anderhalve beleidsmedewerker. Daarmee moet je een heel ministerie controleren waar duizenden ambtenaren werken.”

,,Dat is niet eerlijk: kijk naar de discussie over de uitbreiding van Lelystad Airport. In rapportages, waar het kabinet zich op baseerde, werden verkeerde aannames gedaan en cijfers weggelaten. Niemand in de Tweede Kamer viel dat op, omdat wij simpelweg niet voldoende mankracht hebben om dat uit te pluizen. Uiteindelijk waren het burgers die de fouten hebben opgemerkt. Maar dat is eigenlijk een taak van ons, van het parlement. Doordat Kamerleden zo slecht worden ondersteund, komt het kabinet er vaak mee weg. Zij kunnen met heel veel rapportjes en wollig taalgebruik de Kamer makkelijk op het verkeerde been zetten.”

Wanneer besloot u vegetariër te worden?
,,Op mijn 16de zag ik een actualiteitenprogramma over diertransporten. Ik zag hoe koeien niet meer op hun benen konden staan en toch een vrachtwagen werden ingeschopt, om naar het slachthuis te gaan. Toen werd ik van het ene op het andere moment vegetariër. Ik wilde er niet meer aan meedoen. Wij aten thuis elke dag aardappelen, groente en vlees. Ik denk dat mijn ouders stiekem dachten dat het wel weer zou overwaaien. Maar ik ben nooit meer vlees gaan eten. Sinds een paar jaar ben ik veganist, ik eet alleen nog plantaardig. Zelfs artsen en voedingsexperts zeggen steeds vaker dat dierlijke eiwitten helemaal niet goed voor ons zijn.”

U groeide op in een religieus gezin in Katwijk. Was het daardoor lastiger om dierenactivist te worden?
,,Ik ben altijd wel een vrije geest geweest. Maar de omgeving in Katwijk is niet stimulerend. Daar ligt wel een grote klem op jonge mensen. Dat voel je meteen als je dat dorp binnen fietst. Dat conservatisme daar – doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg – dat kun je wel als een klemmende norm ervaren. Maar ik heb me er nooit door laten tegenhouden.”

De Partij voor de Dieren groeit gestaag. Ziet u bij het kabinet iets veranderen in het denken over dierenwelzijn en milieu?
,,Het CDA zit in het kabinet en dat is nog altijd onze aartsvijand. Zij staan voor alles waarvan wij zeggen dat dit zo niet verder kan: de vanzelfsprekende uitbuiting van dieren voor eigen gewin. Het CDA is het symbool van de verdediging van de vee-industrie. Zij walsen rücksichtslos over alles van waarde heen: dier, milieu en natuur. Terwijl ons dat zélf in grote problemen gaat brengen. De VVD doet ook mee hoor. Wat me altijd heel erg heeft verbaasd. Ik weet dat veel VVD’ers helemaal niets hebben met de bio-industrie. Toch is hun fractie een van de meest fervente pleitbezorgers. Er gaat iets niet goed binnen die partij."

Uw partijleider Marianne Thieme is onzichtbaar in de Tweede Kamer. Het afgelopen jaar deed ze aan slechts vijf debatten mee. Wat vind u daarvan?
,,Marianne wordt regelmatig gevraagd om in het buitenland lezingen te geven. Ik vind dat heel tof en belangrijk. Er zijn nu achttien dierenpartijen in de wereld. Die mensen zijn heel erg benieuwd hoe wij het hebben gedaan en wat ze van ons kunnen leren.”

Het is de taak van een Kamerlid om de regering te controleren. Is het dan verantwoord om van Nederlands belastinggeld allerlei buitenlandse reisjes maken?
,,Als het ten koste zou gaan van onze inzet hier, zou ik zeggen dat we er nog eens over moeten nadenken. Maar dat is niet het geval. We laten altijd van ons horen in debatten. Ik denk dat onze kiezers het belangrijk vinden om onze internationale missie verder te helpen.”

U bent de nummer 2 van de Partij voor de Dieren. Wilt u partijleider worden?
,,Dat is een vraag die ik niet relevant vind, omdat het niet mijn ambitie is. Ik ben heel erg van het model: wie is waar het meest op zijn plek? Ik ben de landbouwwoordvoerder van de partij. Ik vind het heel fijn om dat te doen."

Sluit u uit dat u het stokje overneemt van Thieme?
,,Nee, uitsluiten vind ik dan ook weer zo wat. Maar het is niet mijn ambitie.”