Het neerschieten van passagiers­vliegtuigen is niet zo heel ongewoon

U herinnert zich uiteraard de vliegtuigen die in september 2001 in New York (zie foto onder), Washington en Pennsylvania als wapen gebruikt werden door terroristen van Al Qaeda. Vliegtuigen zijn al wel vaker het doelwit van terroristen, maar in een aantal gevallen ook het doelwit van staten en zelfs niet van de minste. Of het ging om ongelukken of niet, is niet altijd duidelijk en de staat die de aanval uitvoert, neemt heel vaak geen verantwoordelijkheid op.

Lees verder onder de foto:

Malaysia Airlines vlucht MH17 heeft een duistere voorganger. In oktober 2001 stortte een Russisch vliegtuig van Siberian Airlines op weg van Israël naar Rusland neer in de Zwarte Zee. De 78 inzittenden zijn daarbij gedood. Nadien bleek dat het Oekraïense leger het toestel had neergehaald tijdens militaire oefeningen. Kiev erkende de fout en betaalde compensatie.

In september 1993 woedde in de Georgische deelrepubliek Abchazië een afscheidingsoorlog en in een maand tijd werden 136 mensen gedood bij het verwoesten van drie passagiersvliegtuigen van de Georgische maatschappij Transair. Telkens was bij het vertrek of de aankomst op de luchthaven van Soechoemi, de hoofdstad van Abchazië. Rebellen uit Abchazië zouden verantwoordelijk geweest zijn voor de aanslagen.

Lees verder onder de foto

In de zomer van 1988 liep de Golfoorlog tussen Iran en Irak op zijn laatste benen, maar in het slotoffensief raakten ook Amerikanen en Iraniërs slaags in de Perzische Golf. Te midden van die spanningen haalde een raket van een Amerikaans marineschip een Airbus A300 van de maatschappij Iran Air neer dat op weg was naar Dubai. Alle 269 inzittenden werden gedood. Volgens de VS ging het om een vergissing en werd het toestel op de radar beschouwd als een gevechtsvliegtuig. De VS betaalde de families van de overlevenden nadien wel compensaties. Het Iraanse moreel was geknakt en het land beëindigde de oorlog met Irak.

Het was geen aanval met vliegtuigen of raketten, maar wel een voorbeeld van staatssterrorisme. In de aanloop naar de Olympische Spelen in Seoel in 1988 wou Noord-Korea Zuid-Korea destabiliseren. Daartoe brachten twee Noord-Koreaanse geheime agenten een bom in een vliegtuig van de Zuid-Koreaanse maatschappij Korean tussen Bahrein en Seoel. Het toestel ontplofte daarop boven de Andamanen in de Indische Oceaan. Er vielen 115 doden. De Noord-Koreaanse agenten werden in Qatar gevat. Een van hen pleegde zelfmoord, de andere, een vrouw, werd uitgeleverd aan Zuid-Korea en bekende.

Lees verder onder de foto

Korean Airlines of KAL was in september 1983 al eens slachtoffer toen nabij het Russische eiland Sachalin in de Stille Oceaan een Boeing B-747 werd neergeschoten door de luchtmacht van de Sovjet-Unie. Dat toestel was op weg van New York naar Seoel, maar week van zijn koers af en vloog het luchtruim van de Sovjet-Unie binnen. Daarop werd het neergehaald. Toenmalig Sovjetleider Joeri Andropov beschuldigde de VS ervan om het toestel voor spionage te gebruiken. Waarom de Boeing uit koers raakte, is nooit opgehelderd, de lichamen werden nooit gevonden en Moskou heeft de nabestaanden nooit vergoed.

Lees verder onder de foto

Begin 1979 werden twee toestellen van Air Rhodesia boven het gelijknamige land in zuidelijk Afrika neergehaald door zwarte rebellen. Daarbij werden 59 inzittenden gedood en nog eens tien werden op de grond vermoord. Het was de laatste fase van de strijd tussen het blanke minderheidsbewind in Rhodesia, dat kort nadien Zimbabwe werd.

Begin de jaren 70 was het Midden-Oosten in de ban van terreur tegen vliegtuigen. In februari 1973 schoot de Israëlische luchtmacht boven de toen nog bezette Sinaï een passagiersvliegtuig van Libyan Arab Airlines neer. Daarbij vielen 108 doden. Het toestel was van zijn koers afgeweken en Tel Aviv vreesde dat het extremistische regime van Moe'ammar al-Khaddafi van plan was om het vliegtuig te doen neerstorten in Israël. Dat bleek echter niet het geval te zijn geweest. 

Een opmerkelijk incident uit de Koude Oorlog deed zich in 1954 voor. Een toestel van de maatschappij Cathay Pacific uit Hongkong werd toen in de buurt van het Chinese eiland Hainan neergeschoten door de luchtmacht van communistisch China. Daarbij vielen een tiental doden. Een aantal andere mensen kon gered worden. Volgens China ging het om een vergissing en werd het vliegtuig beschouwd als een gevechtsvliegtuig.