Werkprojecten statushouders leveren te weinig op

Dat signaleert de Sociaal-Economische Raad (SER) in het rapport ‘Vluchtelingen en Werk’ dat vandaag verschijnt. ,,De economische situatie is nu gunstig, onze ambitie zou moeten zijn om een veel grotere groep vluchtelingen met een verblijfstatus aan het werk te krijgen'', zegt SER-voorzitter Mariëtte Hamer.

Uit eerder onderzoek bleek al dat van de asielzoekers die in 2014 een verblijfsvergunning kregen, 2,5 jaar later maar 11 procent betaald werk heeft gevonden. ,,Het goede nieuws is dat er de afgelopen tijd veel initiatieven bij zijn gekomen om mensen aan het werk te helpen. Het slechte nieuws is dat er nog niet veel resultaat wordt geboekt'', stelt Hamer.

Dat heeft er volgens de SER onder meer mee te maken dat veel initiatieven kleinschalig zijn. Ook is het voortbestaan van een project vaak onzeker omdat er onvoldoende of alleen voor een bepaalde periode geld is. ,,Er is beleid van de lange adem nodig, want hier zijn geen snelle successen te boeken. Er moet dus langetermijnbeleid en financiering zijn.''

Tijdens de jaren van de grote vluchtelingencrisis (2015 en 2016) kwamen er ruim 88.000 asielzoekers naar Nederland, vooral Syriërs en Eritreeërs. Zij hebben inmiddels een verblijfstatus en zijn aan het inburgeren en op zoek naar werk. De meeste Eritreeërs hebben weinig opleiding en een grote afstand tot de arbeidsmarkt, maar ook Syriërs worstelen om een baan te vinden. Vooral de taal is daarbij een probleem.

De SER adviseert daarom om inburgeren (taallessen) en participatie (werk zoeken) veel meer tegelijk te doen in plaats van na elkaar. ,,De taal leer je het best als je aan het werk bent'', aldus Hamer. Ook zogenoemde ‘proefplaatsingen’ bij een werkgever kunnen een praktische oplossing zijn.

Gemeenten moeten een grotere rol bij het inburgeren krijgen en de statushouders op weg kunnen helpen, concludeert de SER. Vorige kabinetten maakten statushouders juist persoonlijk verantwoordelijk voor het volgen van onder meer taallessen, waardoor de vluchteling verdwaalde in alle mogelijkheden en de gemeente weinig zicht meer had waar een statushouder mee bezig was. Het huidige kabinet kondigde al aan van dat beleid terug te komen.

Ook is het beter asielzoekers direct op te vangen in een azc in de buurt van de gemeente waar ze later komen te wonen. Dan kunnen ze sneller in de regio naar werk gaan zoeken. ,,Gemeenten en regio’s zouden hun projecten meer op elkaar moeten afstemmen zodat werkgevers weten waar ze aan toe zijn, nu kan het beleid in elke gemeente weer anders zijn.'' De initiatieven die er zijn richten zich nu ook vaak op statushouders die enig perspectief hebben op werk, de SER pleit ervoor ook te investeren in de vluchtelingen die nog ver van de arbeidsmarkt staan. Juist zij dreigen anders nog decennia in de bijstand te blijven.