Effect anti-pestprogramma's op scholen vaak nihil

Dat blijkt uit onderzoek van vijf Nederlandse universiteiten en het Trimbos Instituut. Zij hebben ruim 8.000 kinderen gevolgd en geanalyseerd of er in hun klassen daadwerkelijk minder werd gepest. Voor het eerst zijn zeven methoden wetenschappelijk onderzocht. 

Uit het onderzoek blijkt dat het bij vier lespakketten lukt om binnen een jaar het pesten terug te dringen. Maar met een methode als de Kanjertraining, die op liefst 2.500 scholen gebruikt wordt, lukt dat in veel gevallen niet. Ook het programma PAD heeft binnen een jaar geen aantoonbaar effect. Onder de streep gebruikt meer dan de helft van de scholen een programma dat binnen een jaar geen aantoonbaar effect liet zien. 

Scholen moeten zich achter de oren krabben of ze op de goede weg zijn, constateert Bram Orobio de Castro van de Universiteit Utrecht. ,,De gronden waarop die lessen zijn gekozen, zijn soms verbazingwekkend. Omdat de gemeente er subsidie voor geeft, bijvoorbeeld. Of omdat leraren en kinderen de lessen leuk vinden - terwijl ze voor gepeste leerlingen nu helemaal niets  blijken te doen.’’

Dat nu beter bekend is wat wel werkt en wat niet, is winst, stelt Orobio de Castro. ,,Het was voor scholen moeilijk kiezen wat ze tegen pesten moeten doen, omdat ze niet wisten wat werkt. Bovendien werd lange tijd gezegd dat er überhaupt niets tegen te doen is."

Minister Arie Slob (ChristenUnie, Onderwijs) gaat met de sectorraden in gesprek om te bekijken hoe het onderzoek naar de praktijk kan worden vertaald. ,,Met de resultaten zijn scholen beter in staat om een methode te kiezen die echt werkt. Het laat ook zien dat de aanpak van pesten staat of valt met het goed uitvoeren van het anti-pestprogramma."

Volgens Orobio de Castro werken lessen waarin de hele klas wordt betrokken het best. ,,Het is belangrijk dat kinderen de pesters in hun klas niet populair maken en de gepeste leerlingen in de groep opnemen. Daarvoor heb je iedereen nodig." Nu blijven veel problemen met pesters onder de radar. Een derde van de gepeste kinderen heeft niemand daarover verteld. ,,Leraren trekken zoveel met die kinderen op dat ze denken alles te weten. Maar dat blijkt niet het geval.’’