Nederlander in Congo ziet ebolavirus 'zijn' rivier naderen
LEVENSADERCongo is in de ban van het dodelijke ebolavirus. Er zijn al 28 slachtoffers. Gevreesd wordt voor een snelle, oncontroleerbare verspreiding via de Congo-rivier. De Nederlander Roland Verbiest (61) vaart daar met twee duwboten. ,,We zijn waakzaam, maar niet in paniek.''
Tonny van der MeeLaatste update:23-05-18, 07:56
Apen en krokodillen worden ter plekke geslacht en gebraden. Het is geweldig om te zien
Roland Verbiest
Een tocht over de ‘fleuve’, de Congo-rivier, is een waar volksfeest. Terwijl de kleine duwboot drie bakken met goederen vooruit duwt, haken honderden kano’s aan. Congolezen komen aan boord om apen, krokodillen, geiten, wormen, adelaars, vis, groente en fruit te verkopen.
,,De boot verandert in een cultureel centrum’’, zegt Roland Verbiest (61). ,,Mensen lopen aan boord rond, ontmoeten elkaar en drijven handel. Apen en krokodillen worden ter plekke geslacht en gebraden. Het is geweldig om te zien.''
Sinds de uitbraak van het ebola-virus staat die honderd jaar oude traditie op de rivier onder druk. Waar de eerste besmettingen plaatsvonden in kleine geïsoleerde dorpjes in het binnenland, heeft het virus nu Mbandaka bereikt, een uitgestrekte stad aan de rivier met 1,2 miljoen inwoners.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vreest een snelle, oncontroleerbare verspreiding van ebola via de Congo-rivier naar andere steden langs de route, waaronder de hoofdstad Kinshasa (10 miljoen inwoners). ,,De mensen leven van de boten die voorbijkomen'', zegt Verbiest. ,,Ze haken met hun kano’s aan om gratis een ritje stroomopwaarts te krijgen en spullen te verkopen. Matrozen hebben een handel in jeans, sigaretten, batterijen en zout.''
Tien jaar geleden vertrok Verbiest, voormalig organisator van de Haagse Koninginnenach, met zijn broer naar Congo. Vanuit Kinshasa runnen ze een transportbedrijf. Zijn broer is verantwoordelijk voor de vrachtwagens, Verbiest voor de twee duwboten ('pousseurs'). Daarmee vervoert hij via de Congo-rivier goederen voor Bralima, een dochteronderneming van Heineken, tussen Kinshasa en Kisangani.
De rivier is de slagader en de ruggengraat van Congo
Roland Verbiest
De tocht is 1734 kilometer lang; heen en terug twee maanden varen. Onderweg doen ze drie havens aan: Mbandaka, Lisala en Bumba. ,,Ik heb de reis zeven keer gemaakt. Heel bijzonder. Sommige 'pousseurs' veranderen in drijvende dorpen met wel 1500 mensen. Als je passeert, hoor je een orkaan van geluid. Het spettert van het leven. Maar het vergroot de kans op besmetting met het ebola-virus.''
Met het oog op ebola heeft zijn bedrijf strenge veiligheidsmaatregelen genomen. Heineken organiseerde voorlichtingsdagen en verspreidde informatiepakketten. Matrozen dragen handschoenen, dieren – vissen uitgezonderd - zijn verboden aan boord, en overal hangen geplastificeerde posters met instructies voor hygiëne en fysiek contact.
,,Op een sympathieke en begrijpelijke manier brengen we mensen aan het verstand dat hun manier van economie bedrijven beperkt moet worden. Verbikest: ,,We zijn goed voorbereid. Het zijn dezelfde voorzorgmaatregelen als bij de eerdere uitbraak. In Mbandaka verwacht ik geen problemen. Daar maken we gebruik van een afgesloten haven.''
Epidemische vormen
Verbiest hoopt vooral dat de verspreiding van het ebolavirus geen epidemische vormen aanneemt. Een verbod van de traditionele handel op de 'fleuve' zou verstrekkende gevolgen hebben. ,,De rivier is de slagader en de ruggengraat van Congo. De cultuur draait meer op gewoonte dan op logica. Van de gewoonte om aan boord te stappen, kom je niet af. Dan ontstaat een moeilijke situatie. Alle mensen langs de 'fleuve' bestaan van die boten en de handel. Je kunt niet een hele economie stopzetten. Dat heeft rampzalige gevolgen.''
Maandag zijn de autoriteiten begonnen met het inenten. Het is de negende ebola-uitbraak in Congo sinds de ontdekking van het gevreesde virus in de jaren 70 in dat land. Er worden ruim 7500 vaccins naar Congo gestuurd.
Mbandaka wordt extra hard getroffen, zegt Verbiest. ,,Vroeger woonden er expats en had de stad een bruisend nachtleven. Maar na een provinciale herindeling verliest het die functie. Er is geen elektriciteit. Als de zon ondergaat, is het aardedonker. De stad zakt weg in een zwart gat.''
Inmiddels zijn er 28 officiële ebola-doden. Dat er internationaal zoveel aandacht voor is, is goed, zegt Verbiest. ,,Maar in mijn straat zie ik elke dag vijf begrafenisstoeten voorbij komen van mensen die aan malaria zijn overleden. Vergeleken bij die aantallen is ebola nog niks.''
Tegelijk heeft Verbiest bewondering voor de veerkracht van de Congolezen. De economie verslechtert, de politieke situatie is onzeker en daar komt ebola nog eens bij. ,,Mensen zijn daar niet direct van onder de indruk. De dood jaagt hier dagelijks mee als de schaduw van een roofdier'', zegt Verbiest.
,,Congolezen zijn aan het overleven. Er zijn genoeg zorgen, maar ze zijn weerbaar. Er is altijd muziek, er wordt altijd gelachen. In Congo is elke dag zonder ellende, is een dag feest.''
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
