In nog geen halfjaar tijd is het aantal incidenten met wolven in Nederland sterk toegenomen. Tot nu toe werden dit jaar zeker 62 schapen doodgebeten. Moeten we onze huisdieren voortaan binnenhouden? Kunnen we nog veilig met onze kinderen het bos in? Wolvenexpert Hugh Jansman: "Als ze zich hier vestigen, kiezen ze voor de makkelijkste weg."
Jansman werkt als dierecoloog bij Wageningen Environmental Research (voorheen Alterra) en is betrokken bij het DNA-onderzoek naar wolven. Hij bestudeert de wattenstaafmonsters van doodgebeten schapen om vast te stellen of het om een wolvenbeet gaat. "Met een wattenstaafje langs een bijtspoor proberen we speeksel van de dader te vangen waarop we de analyse verrichten", zegt hij. "Het bloed is altijd van het slachtoffer."
Waarom is dat onderzoek nodig?
"Het gebeurt in opdracht van de overheid en het heeft te maken met de vergoedingen die aan schapenhouders worden betaald als hun dieren zijn doodgebeten door een wolf. Dat moet dan wel worden bewezen. Wij bekijken of er DNA van een wolf zit in de wonden van de schapen. Als dat zo is, volgt eventueel verder onderzoek naar het geslacht van het dier en waar het precies vandaan komt. Want het DNA van veel Europese wolven is bekend bij het consortium CEwolf, de instantie die de genetische oorsprong van de dieren bijhoudt."
Wat levert dat op?
"We ontdekten zo bijvoorbeeld dat de vorig jaar doodgereden wolf die bij Kloosterhaar werd gevonden, een jong was van een Duitse vader en moeder. We wisten alleen niet dat dat paar jonkies had gekregen. Dat paar hebben we daarna ook een upgrade gegeven naar een roedel. Want je hebt een paar verschijningsvormen van de wolf: de zwervende solitaire wolf, het wolvenpaar en het roedel."
Bang voor wolven? Niet nodig!
Wolven zijn van nature schuwe dieren die liefst zo ver mogelijk uit de buurt van mensen blijven. Ze eten je niet op, en hier zie je waarom niet.
Een roedel is een wolvenpaar met een nest van vijf tot acht jonge wolven, zegt Jansman. "Daarnaast zijn er ook nog vaak de jongen van het voorgaande jaar. Die helpen bij de opvoeding van de jonge wolfjes. Elk dier heeft zijn eigen rol in zo'n roedel. Je hebt wolven die goed zijn in jagen, die zorgen voor het voedsel, en andere wolven die goed zijn in verzorgen van de jonge dieren."
Sinds 2000 is in Duitsland het aantal paren en roedels in Duitsland toegenomen van één naar ruim 74. "Kortom: ze komen snel deze kant op", zegt Jansman, "en er zijn dus ook meer waarnemingen." In Denemarken zijn vorig jaar voor het eerst jongen geboren: daar is dus sprake van een roedel.
Wat voor wolven hebben we nu in Nederland?
"We zitten nu in de fase dat er af en toe een 'immigrant' binnenkomt. Zo'n zwervende wolf is vaak jong en blijft een à twee dagen rond dezelfde plek. Dan trekt hij verder. De dieren hier zijn vaak jong, een soort pubers. Met de snelheid waarmee de dieren hier komen vanuit Duitsland zou het best kunnen dat zich hier al een dier of een paar heeft gevestigd. In december merkten we dat er een wolf door het land trok. We konden het precies volgen doordat het dier een gps-zender omhad. Het heeft zich sinds 4 januari gevestigd in de buurt van het Belgische Leopoldsburg. Maar dat had ook in Nederland kunnen zijn. Sinds die tijd is het vrijwel niet meer gezien en heeft het slechts een keer schapen gepakt. Voor de rest leeft het van wild."
Maar hoe zit het dan met die schapen die de hele tijd worden aangevallen?
"De wolven in Nederland zijn erg jong. Het zijn jonge puberwolven die voor het eerst op eigen benen staan. Ongeleide projectielen, die speels zijn. Ze zien schapen wegrennen en reageren daarop. Ze denken: pakken wat je pakken kan. Daarna eet het dier wat van één zo'n schaap. Het vlucht zodra er iemand aankomt. Het is heel anders dan in de natuur met wild dat ze vangen. Wolven die alleen zijn, pakken meestal hazen en reeën. Die eten ze helemaal op. Als ze zo'n dier hebben gepakt, komen ze de dagen daarna terug om het helemaal op te eten. We adviseren schapenhouders direct de dode schapen weg te halen, om te voorkomen dat de wolven terugkomen en aan schapenvlees wennen. Als iemand een doodgebeten ree vindt in het bos, moet je dat juist laten liggen."
Gaan wolven zich dan niet in de buurt vestigen van schapenboerderijen?
"Dat is heel onwaarschijnlijk. Ze zijn heel alert en houden gepaste afstand van mensen. Ze zijn heel schuw. Als ze zich hier vestigen, kiezen ze voor de makkelijkste weg en dat is zo ver mogelijk uit de buurt van mensen."
En als je er toch eentje tegenkomt, bijvoorbeeld in het bos? Kan ik daar nog naartoe met mijn kinderen en mijn hond?
"Wolven vormen geen enkel risico voor mensen. Ze vluchten direct weg. Ook honden en katten zijn niet interessant voor ze. In Duitsland zijn de afgelopen jaren duizenden keutels onderzocht van wolven die daar in het wild leven. In minder dan 1 procent van die keutels zaten resten van niet-wilde dieren. De resten van de niet-wilde dieren in de poep betrof vrijwel alleen schaap en heel soms geit. In Duitsland is de afgelopen jaren in één geval een hond aangevallen door wolven. Dat was een jachthond die door een roedel heenliep. Dan verdedigen ze het territorium."
Schapenhouder Eise verloor zes schapen:
Schapenhouders vrezen voor dure beveiligingsmaatregelen.
Meer op rtlnieuws.nl:
Sterke stijging aantal incidenten met wolven
