Iran moet banger zijn voor Israël dan Israël voor Iran

Ik was niet van plan alweer over Iran te schrijven – ik had eigenlijk de oorlog in Jemen in de pen. Maar ik vond dat u en ik het toch nog even moesten hebben over de nieuwe oorlogsdreiging waarover wordt gespeculeerd. Oorlog, nog méér oorlog bedoel ik, is een verschrikkelijk vooruitzicht; er wordt door sommige leiders wel erg makkelijk over die optie gesproken. Alsof oorlog alleen de al-dan-niet (meestal niet) verwezenlijking van wenselijke doelen zou betreffen, en niet duizenden doden, vluchtelingenstromen, verwoesting en andere ellende.

Het gaat me hier niet over eventuele plannen van de John Boltons („bombardeer Iran om Irans bom te stoppen”) van deze wereld, maar over oorlog tussen Iran enerzijds en Israël anderzijds. U hoeft niet stiekem naar het eind te kijken, wat ik zelf altijd doe; ik zeg er meteen bij dat die oorlog volgens mij onwaarschijnlijk is. De woordenoorlog daarentegen heeft nog heel wat expansieruimte.

Wat is er precies aan de hand tussen Iran en Israël? Belangrijk: het revolutionaire Iran erkent de staat Israël niet, plus sommige Iraanse leiders hebben dat onderstreept met ontkenning van de Holocaust (Ahmadinejad, tot ontzetting van weer andere Iraanse leiders) en/of dreigementen om Israël te vernietigen. Premier Netanyahu ziet in Iran een existentiële bedreiging, althans hij zegt dat. Iran ziet juist een existentiële bedreiging in de grote (Amerika) en kleine (Israël) Satan. Denk aan de regelmatige oproepen aan die zijde tot regime change in Teheran.

Wat doet Iran in Syrië? Ja, Assad aan de macht houden, maar waarom? Omdat Iran zich niet binnen zijn grenzen tegen grote en kleine Satan wil verdedigen. Bondgenoot Syrië is Irans „voorste front”. Nu Assad steeds meer terrein wint, komt Iran ook steeds dichter bij de bestandslijn op de Golan met Israël. Dat vindt Israël onacceptabel: Iran aan de oostgrens plus het zwaar gewapende Hezbollah aan de grens met Libanon.

Daarom voert Israël al een paar jaar luchtaanvallen uit op Iraanse en pro-Iraanse (Hezbollah) doelen in Syrië. Zonder dat er een haan naar kraait. Onder andere afgelopen dinsdag vielen daarbij Iraanse doden. De dag daarop, woensdag, schoot een Iraanse eenheid twintig raketten af op een Israëlische militaire post in de bezette Golan. Israël reageerde met luchtaanvallen op alle Iraanse posities in Syrië.

Die Iraanse raketten werden als provocatie gezien, en niet voor wat ze waren: vergelding. En zorgvuldig ook: op een legerpost en niet op Israël zelf. Maar Iran heeft een heel slecht imago: enge geestelijken aan de macht, bezetting Amerikaanse ambassade, export islamitische revolutie, brrr. Plus Trumps gehamer op Irans „kwaadaardige acties” in de regio – niet die van Saoedi-Arabië of de Emiraten, dat zijn onze „gematigde vrienden”.

Is Iran in staat Israël te vernietigen? Nee. Iran heeft een defensiebudget van anderhalf maal Nederland (12,3 miljard dollar in 2017, iiss.org), in vergelijking met anderen in de regio een zwakke bewapening, en onder andere met dank aan de door Trump opgezegde nucleaire deal géén atoombom. Kan Israël Iran vernietigen? Jazeker. Israël (21,6 miljard) heeft veruit de sterkste strijdkrachten in het Midden-Oosten en naar schatting 150 kernbommen.

Iran heeft geen zelfmoordregime, en ik onderbouw dat met zijn vergaande concessies onder het nucleaire akkoord. Daarom geloof ik er niets van dat het oorlog tegen Israël in de zin heeft. En overigens ook niet dat Israël wel zo’n oorlog wil: dat beseft ook de verschrikkelijke gevolgen.