Kaatsheuvel is de groei van de Efteling beu
De groeiambitie van het attractiepark leidt tot protest in het Noord-Brabantse dorp.
Wie Kaatsheuvel zegt, zegt in dezelfde ademtocht de Efteling. Decennialang zien de bewoners de parkgigant in sprookjes als een goede buur. Maar de huidige uitbreidingsplannen van de Efteling leiden tot protest in het Noord-Brabantse lintdorp.
De Efteling opende met het Sprookjesbos in 1952 officieel de poorten van het attractiepark. Te midden van de strubbelingen van de naoorlogse wederopbouwperiode legden bijna 223.000 bezoekers 80 cent (omgerekend naar hedendaags geld 2,89 euro) neer voor hun eerste toegangskaartje.
Tekst loopt door onder de afbeelding
Groei
De afgelopen decennia is het attractiepark uitgegroeid tot een enorm landgoed met bungalows, een theater, een kindvriendelijk hotel, een golfpark en zakelijke evenementenlocaties. Vorig jaar kreeg de Efteling ruim 5 miljoen bezoekers en behaalde daarmee de groeidoelstelling drie jaar eerder dan gepland. Goed voor de omzet, zeker als je bedenkt dat de prijs voor een toegangskaartje verveelvoudigd is sinds 1952. Aan de kassa betaalt een volwassene nu 38 euro voor een dagje toeven in het attractiepark.
Om het aantal bezoekers uit binnen- en buitenland te behouden moet de Efteling ieder jaar een nieuwe attractie bedenken. Het park is bijna vol, omdat maximaal 11 procent van het terrein bebouwd mag worden. De ambitie voor de komende jaren is door te groeien naar 7 miljoen bezoeken per jaar. Hiervoor wil de Efteling met 8 hectare uitbreiden aan het oostelijke kant van het park.
Dat staat in het ontwerpbestemmingsplan dat sinds 12 maart 2018 voor het publiek ter inzage ligt. Naar verwachting zal medio 2018 het definitieve bestemmingsplan op tafel liggen. De Efteling had nog voor die tijd een nieuw stuk grondgebied, van ongeveer 3 hectare, willen gebruiken voor de opening van een nieuwe attractie in 2020. Maar de gemeente Loon op Zand heeft geen toestemming gegeven voor de extra vervroegde bouwtijd.
Voor het eerst in dertig jaar gaan we de grenzen van ons park verschuiven
'Wereld van de Efteling'
De Efteling moet eerst wachten op het definitieve bestemmingsplan dat aan de nieuwe uitbreiding ten grondslag ligt. Die moet in 2030 leiden tot de 'Wereld van de Efteling': een vrijetijdslandschap met een breed scala aan nog onbekende recreatieactiviteiten, zoals nieuwe, nog geheime, attracties en verblijfsmogelijkheden in de stijl van Anton Pieck met 2300 extra slaapplaatsen.
Nieuwe parkeerterreinen zullen evenals de attracties 'landschappelijk ingepast worden', valt in het ontwerpbestemmingsplan te lezen.
Dit schiet echter in het verkeerde keelgat van bewoners die ten westen van het attractiepark wonen. Eind april zijn 81 huishoudens een juridische procedure begonnen. Ze benadrukken de Efteling een warm hart toe te dragen, maar ze zouden graag zien dat de Efteling 'rekening houdt met hun woon- en leefomgeving, en haar uitbreidingsplannen aanpast', schrijft hun advocaat M.P. Wolf.
Er is onrust over de geplande komst van nieuwe parkeergarages die tot 9 meter hoog gebouwd kunnen worden, blijkt uit de uitbreidingsplannen. De bewoners zien dat deze parkeerterreinen dan pal tegenover woonwijken komen te liggen, op weilanden die nu nog een agrarische bestemming hebben.
Ook verwachten de bewoners dat een veelheid aan attracties op hen afkomt. Volgens het ontwerpbestemmingsplan zijn deze attracties 25 tot 30 meter hoog. Uit eigen onderzoek van de bewoners en hun advocaat blijkt dat de kortste afstand tot hun woningen 75 meter is. Bovendien vrezen bewoners voor nog meer milieuvervuiling, verkeerschaos en geluidsoverlast, zo blijkt ook uit een recent milieurapport van de overheid.
"Voor het eerst in dertig jaar gaan we de grenzen van ons park verschuiven", zegt Wyke Smit, manager bestuurlijke zaken van de Efteling.
Ambities
In de Ruimtelijke Planvorming van 2015, mede opgesteld door de gemeente en de provincie Noord-Brabant, staat dat de Efteling de ambitie heeft door te groeien naar 7 miljoen bezoeken per jaar. "Maar de Efteling heeft die ambitie helemaal niet", aldus Smit. Wel verwacht ze een groei die zal leiden tot een toename van het verkeer. Daar moet de bereikbaarheid van de Efteling op aangepast worden, om het toegenomen verkeer, letterlijk, in goede banen te leiden.
De Efteling brengt voor veel gezinnen in Kaatsheuvel brood op de plank
Volgens Smit bestaan er misverstanden rondom de verdere uitbreiding van de Efteling. Plaatsing van 9 meter hoge parkeergarages? Daar is geen sprake van. Ook zijn plannen uit 2015 met de jaren veranderd, nadat de Efteling met bewoners heeft gesproken. De Efteling vindt het nog steeds belangrijk het gesprek aan te gaan, aldus Smit.
Maar de groeiambities en de komst van de nieuwe parkeerterreinen staan klip en klaar in het ontwerpbestemmingsplan, dat in maart 2018 is verschenen. Volgens de gemeente en de provincie is de verdere uitbreiding van de Efteling ook noodzakelijk voor het vestigingsklimaat van Kaatsheuvel. Het levert extra werkgelegenheid op in de omringende dorpen en steden.
De Efteling brengt inderdaad voor veel gezinnen in Kaatsheuvel brood op de plank. Aan de Zevenmijlenlaarsjes die als wapenschilden zijn opgehangen aan de voorgevel van huizen van werknemers is het makkelijk turven bij hoeveel huizen het protest tegen het attractiepark minder aanslaat.
Marjolein Liebregts (60)
Almaar files en ronkende bussen voor de deur
Tekst loopt door onder afbeelding
Marjolein Liebregts heeft de decennialange uitbreiding van de Efteling van dichtbij meegemaakt. Ze woont haar hele leven in Kaatsheuvel, en haar vader hielp mee sprookjesfiguren zoals de Vliegende Fakir te bouwen. De Efteling heeft een bijzonder plekje in haar hart.
Maar sinds 2009 doet Liebregts er alles aan om overlast rondom de Kinkenpolder aan te pakken. Die bestaat uit ongeveer vijf huizen en ligt op tien minuten loopafstand van de toegangspoorten tot het attractiepark. Files van een uur tot een dagdeel zorgen dat het verkeer rondom deze kleine woonwijk platligt, waardoor het moeilijk is Kaatsheuvel in of uit te rijden.
Met name in het voorjaar ziet Liebregts de ronkende tourbussen op enkele meters van haar voordeur staan. "Weinig helpt. De buschauffeurs kregen laatst nog een flyer mee waarin staat dat ze de motor moeten uitzetten, maar dat werkte ook niet."
Tussen de bussen en de huizen ligt een wal. De Efteling heeft aangeboden die met 75 centimeter te verhogen. Liebregts hoopt daarmee het verkeerslawaai iets in te perken. "De Efteling zei ergens nog wat zand te hebben liggen", grinnikte ze.
De wegen langs haar huis zullen de verdere groei van de Efteling niet meer aankunnen, zo vreest Liebregts.
Arie Vogel (56)
Het park komt steeds verder ons dorp in
Tekst loopt door onder afbeelding
In Kaatsheuvel staat het huis van Arie Vogel. "Toen we hier kwamen wonen, wisten we natuurlijk al dat de Efteling niet ver van ons afligt, maar we zien dat het park steeds verder het dorp inkomt."
Vogel is voorzitter van de Stichting Behoud Natuur en Leefomgeving Kaatsheuvel. Deze stichting heeft vorige week, namens honderden bewoners van Kaatsheuvel, het door advocaat M.P. Wolf opgestelde bezwaarschrift bij de gemeente ingediend. De bewoners hebben in één week tijd voldoende geld opgehaald om de juridische kosten te betalen voor de procedures tegen de plannen van de Efteling.
Vogel: "Even voor de duidelijkheid, we zijn ontzettend trots op de Efteling. We begrijpen goed dat de Efteling, zoals elk commercieel bedrijf, groeiambities heeft. Maar als we zien hoe snel het park nu groeit, dan vragen we ons af: waar stoppen die ambities eigenlijk?"
De stichting heeft eind mei een gesprek met de Efteling. "Het belangrijkste is dat we als goede buren elkaar begrijpen", aldus Vogel.
Hij hoopt dat er dan ook gekeken kan worden naar alternatieven, die weliswaar financieel minder gunstig voor het attractiepark kunnen uitvallen, maar die de leefomgeving van de bewoners op de lange termijn wel intact houden.
Lees ook: Wat is de succesformule van de Efteling?
De Efteling is één van de succesvolste Europese pretparken. Maar om dat te blijven, zal het ook moeten vernieuwen.