Banen door een nieuwe sigaret

Uit een plastic omhulsel, met een stekker, haalt de Nederlandse Philip Morris-directeur Robert Wassenaar trots een zogeheten Heatstick. Het nieuwe product van de sigarettenfabrikant is een apparaat waar een speciale korte filtersigaret in moet worden geschoven. Wassenaar drukt op de aan-uitknop, en het lichtje begint te knipperen. De tabak wordt verhit, maar verbrandt niet. Wassenaar lurkt aan de filter, en blaast een damp uit. „Het voelt als roken, maar in deze damp zitten veel minder schadelijke stoffen.”

Philip Morris komt volgend voorjaar in Nederland met een nieuw soort elektronische sigaret, dat verstokte rokers moet verleiden te stoppen met roken van klassieke peuken. Wereldwijd denkt de sigarettenfabrikant met de Heatstick in 2020 tot 1 miljard euro meer te kunnen verdienen. Gevolg is dat de lege fabrieksruimtes in Bergen op Zoom, waar in 2014 1.200 mensen hun baan verloren omdat Philip Morris er stopte met de sigarettenproductie, weer deels gevuld zullen worden. Momenteel werken er nog 450 mensen, onder meer voor de logistieke activiteiten.

Een gebruikersrecensie van de Heatstick, ook bekend onder de naam IQOS:

Een nieuw product is noodzakelijk voor de tabaksindustrie: de sigarettenverkoop zakt in en het besef dat roken schadelijk is begint wereldwijd steeds hardnekkiger te worden. Al jaren bestaat de elektronische sigaret, waarbij de gebruiker damp inademt, maar wel nicotine binnenkrijgt. Het product dat Philip Morris dit voorjaar op de Nederlandse markt brengt, is een zogeheten heat-not-burn-product, dat wel tabak, maar minder schadelijke stoffen bevat dan gewone sigaretten.

Potentieel minder schadelijk

De nieuwe elektronische sigaret is volgens Philip Morris potentieel minder schadelijk, doordat de tabak tot 300 graden wordt verwarmd, terwijl dat bij een klassieke sigaret 800 tot 900 graden is. Maar doordat de gebruiker trekt aan een klein filtersigaretje met tabak, voelt het meer als roken dan de al bestaande e-sigaret zonder tabak, zegt directeur Wassenaar.

„Met deze sigaret bereik je na een trekje dezelfde snelle nicotine-opname als met een klassieke sigaret. Maar in de damp zitten volgens onze onderzoeken ruim 90 procent minder schadelijke stoffen. Ja, ik geef toe: in de damp zitten nog steeds schadelijke stoffen en ook nicotine verhoogt je bloeddruk. Maar dit kan de risico’s verminderen voor mensen die niet kunnen of willen stoppen.”

De claim dat er in het nieuwe product van Philip Morris ruim 90 procent minder schadelijke stoffen zitten, wordt voor een deel ondersteund door een rapport van het RIVM dat in september uitkwam. Toch is er nog veel meer onderzoek nodig, vindt Reinskje Talhout, senior onderzoeker van het RIVM.

„Er lijken inderdaad minder schadelijke stoffen in de damp van dit product te zitten. Het zit wat dat betreft tussen een gewone sigaret en een e-sigaret in. Maar het kan zomaar zo zijn dat mensen dit naast hun gewone sigaret gaan gebruiken, of dat niet-rokers ermee beginnen.”

Ook arts Esther Croes van het Trimbos-instituut is kritisch. „Het is zo dat we niet voor iedereen een goed antwoord hebben gevonden hoe we mensen kunnen laten stoppen met roken, wellicht dat dit product daarbij kan helpen. Maar we weten nog gewoon te weinig over de effecten op lange termijn van dit product. En als er sprake is van evenveel nicotine als bij een klassieke sigaret, blijven de gebruikers dus verslaafd.”

Philip Morris beaamt dat meer onderzoek naar de effecten op lange termijn noodzakelijk is. Toch is er bij het bedrijf genoeg vertrouwen: in 2017 wil het 1,5 miljard euro besteden aan de ontwikkeling van mogelijke vervangers van sigaretten. Dat komt mede voort uit successen in de zogeheten testlanden: in Japan heeft de Heatstick een marktaandeel van 6 procent veroverd.

Daarbij zorgt het nieuwe product voor extra verdiensten: in de testlanden is een pakje met de kleine peuken ongeveer even duur als een gebruikelijk pakje sigaretten, terwijl het apparaat voor zo’n 75 euro wordt verkocht. „We hebben in Japan in heel korte tijd een flink deel van de sigarettenmarkt veroverd”, zegt Wassenaar van Philip Morris Nederland. „Dat halen we met gewone sigaretten nooit meer. Dus ook commercieel zien wij enorme mogelijkheden met dit product.”

In Bergen op Zoom leidt dat op korte termijn in ieder geval tot zeventig banen. Philip Morris gaat zo’n 65 miljoen euro investeren in de fabriek. Er gaan twee grote productielijnen lopen, waar halffabricaten voor de nieuwe elektronische sigaret worden gemaakt. „We moeten eerlijk zijn, in deze regio lopen we niet over van de werkgelegenheid”, zegt wethouder Ad Coppens van Bergen op Zoom.

„Dus voor onze gemeente zou het goed zijn als dit product een echt groot succes wordt. Want als het aanslaat verwachten wij die zeventig nieuwe banen zomaar kunnen worden verdubbeld.”